سودآوري بالايي براي پالايشگاه ها قابل تصور است

 حميد حسيني، رييس اتحاديه صادرکنندگان فرآورده‌هاي نفتي گفت: نظام قيمت‌گذاري در پالايشگاه‌ها، هم در خريد نفت خام و هم در فرآورده‌هاي نفتي، دچار تغيير شده است. تا سال 1399، قيمت نفت خام بر مبناي فوب خليج فارس و با تخفيفي پنج درصدي محاسبه مي‌شد و در مقابل، فرآورده‌هاي نفتي تحويل داده‌شده با قيمت‌هاي خليج فارس خريداري و حساب‌ها تسويه مي‌شد.
عضو کميسيون انرژي اتاق بازرگاني ايران تصريح کرد: در دو سالي که قيمت‌ها به صورت واقعي محاسبه مي‌شد، پالايشگاه‌ها سود معقول و مناسبي را به دست آوردند و 73 ميليارد تومان سود (بدون احتساب پالايشگاه اراک و آبادان) کسب کردند. پالايشگاه آبادان، تنها پالايشگاه زيان‌ده محسوب مي‌شد که مقدار زيادي فرآورده سنگين، توليد کرده و طرح بهينه‌سازي آن به نتيجه نرسيده بود. (پس از شيوع ويروس کرونا در کشور و کاهش مصرف فرآورده‌هاي نفتي که منجر به کاهش شديد توليد برخي پالايشگاه‌هاي کشور شد، شرکت‌هاي پالايشي از وزارت نفت خواستار اعمال تخفيف‌هاي بيشتر در قيمت خوراک شدند. با تغيير روش از سوي وزارت نفت، ديگر خبري از فوب خليج فارس در قيمت‌گذاري خوراک نبود و آنچه از اهميت بسياري برخوردار شد، ميانگين وزني صادرات نفت در پايان هر ماه شمسي بود. اين بدان معنا بود که با توجه به تخفيف‌هايي که شرکت ملي نفت به پالايشگاه‌هاي خارجي مي‌داد، همان قيمت را به صورت ميانگين وزني براي خوراک پالايشگاه داخلي محاسبه کند.)
حسيني اضافه کرد: پس از شروع فعاليت دولت سيزدهم، مبناي قيمت‌گذاري تغيير کرد و به همان فرمول سابق بازگشت و تخفيفي 8.5 دلار براي نفت خام منظور شد. (قيمت‌گذاري نفت و ميعانات گازي بر اساس بخشنامه سال 1400 وزارت نفت از تخفيف 5درصدي از ميانگين قيمت نفت و ميعانات صادراتي ايران به ميانگين قيمت نفت و ميعانات سه منطقه شامل عمان، دبي و برنت و بر اساس مجلات بين‌المللي و تخفيف 3دلار بر بشکه است.)
رييس اتحاديه صادرکنندگان فرآورده‌هاي نفتي اظهار داشت: منطق اين قيمت‌گذاري نيز، به دلايلي مانند جلوگيري از زيان پالايشگاهي مانند آبادان که متعلق به شرکت ملي نفت ايران است، بود. در فرمول جديد نيز با توجه به اينکه تخفيف داده‌شده، تخفيف قابل ملاحظه‌اي است و فرآورده‌هاي نفتي نيز با قيمت‌هاي بين‌المللي خريداري مي‌شود، سوددهي بسياري از پالايشگاه‌ها را ميتوان متصور شد.
وي در مورد تاثيرگذاري جنگ روسيه و اوکراين بر بازار نفت ايران گفت: جنگ روسيه و اوکراين، هم بر بازار نفت خام ما و هم بر بازار فرآورده‌هاي نفتي اثر گذاشته است. روسيه، نفت خام خود را به دليل کاهش صادرات به کشورهاي اروپايي، آمريکا و کانادا، استراليا و...، روانه بازارهاي آسيايي کرده و بازار خاکستري (اين بازار عمدتا محل فروش نفت خام ايران به کشورهايي مانند چين و هند بوده است) را تصاحب کرده است.
حسيني خاطرنشان کرد: از سوي ديگر، اروپا به دليل کمبود نفت خام، به کشورهاي آسيايي و خاورميانه رجوع کرده است. براي مثال، فرانسه اقدام به خريد نفت خام از امارات کرده و اروپايي‌ها نيز درصدد خريد از عراق هستند و به نوعي دريافت نفت خام از خاورميانه به جاي چين، افزايش يافته است.
عضو کميسيون انرژي اتاق بازرگاني ايران تصريح کرد: اين موضوع، تقاضا را بالا نگه داشته و عليرغم تخفيف چين و روسيه که مدتي بازار را بر هم ريخت، تقاضا همچنان رو به افزايش بوده و رشد قيمت فرآورده‌ها نيز، در اين موضوع اثرگذار بوده است. همچنين پيش‌بيني مي‌شود که با شروع فصل سرد، قيمت‌ها از 120 دلار نيز بالاتر برود. زيرا ترمينال گاز LNG آمريکا که هدف ارسال 15 ميليون تن محموله به اروپا را برنامه‌ريزي کرده بود نيز، دچار آسيب‌ديدگي شد و اين موضوع، بازار گاز را نيز تحت تاثير قرار مي‌دهد.
وي گفت: در بخش فرآورده‌هاي نفتي، متاسفانه به دليل ورود فرآورده‌هاي روسيه به منطقه به خصوص امارات و ترکيه، قيمت‌ها به شدت کاهش يافته است. براي مثال، گازوييل حدود 1200 دلار در منطقه است، اما روسيه در حال فروش محموله‌هاي 50هزار تني با قيمت 920 تا 980 دلار در بازار امارات است. رييس اتحاديه صادرکنندگان فرآورده‌هاي نفتي درخصوص اقدام بانک مرکزي در راستاي عرضه ارز صادرکنندگان به صرافي‌هاي مجاز علاوه بر سامانه نيما اظهار داشت: اين اقدام بانک مرکزي، درست و مناسب بود. زيرا شکاف بين ارز نيمايي و بازار آزاد، به ضرر صادرکنندگان بود و اگر چنين موضوعي اصلاح نمي‌شد، ما بار ديگر شاهد توقف بازگشت ارز به کشور بوديم. حسيني خاطرنشان کرد: صنعت پالايشگاهي در حال حاضر، سودآور است.