روند افزايشي مصرف، تحميل واردات سوخت

 بهره‌وري پايين انرژي و اجرا نشدن طرح‌هاي بلندمدت مديريت مصرف، در کشور به‌رغم اقدام‌هاي مستمري که در حوزه توليد و تأمين انرژي انجام مي‌شود، گوياي ايجاد نابرابري قريب‌الوقوعي در تراز بين توليد و مصرف است.
به گزارش شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي، مديريت و بهينه‌سازي مصرف انرژي در کشور از جمله اولويت‌هايي است که وزارت نفت و به تبع آن شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي ايران در صدر برنامه‌هاي خود قرار داده است.
آمارها حاکي از آن است که شدت مصرف انرژي در ايران از سال 2011 تا 2019 برخلاف نمودار جهاني که با حرکتي کاهشي روبه‌رو بوده، روندي افزايشي را طي کرده و در سال 2019 نسبت به سال 2011 به 33 درصد رشد رسيده است. در سال 2019 مصرف انرژي (بدون احتساب سوخت‌هاي تجديدپذير و هسته‌اي) در ايران حدود پنج برابر ميانگين مصرف انرژي در دنيا بوده است.
در سبد سوخت به‌طور مشخص بنزين و نفت‌گاز که يکي از اهرم‌هاي راهبردي در بازار انرژي را به خود اختصاص مي‌دهند، مديريت و سازمان‌دهي آن در بخش مصرف از دغدغه‌هاي مهم امروز شرکت ملي پالايش و پخش فرآورده‌هاي نفتي به‌عنوان متولي اصلي در تأمين و توزيع اين سوخت به شمار مي‌رود.
اين در حالي است که کاهش فاصله بين توليد و مصرف کنوني و افزايش خيره‌کننده مصرف بنزين در سبد سوخت خودروها زنگ هشدار واردات را به صدا درآورده است. در اين شرايط که با فروکش کردن شيوع ويروس کرونا و رفع ممنوعيت ترددها، همچنين افزايش ايمني در سطح کشور در عمل شاهد افزايش مصارف بيشتر از پيش‌بيني هستيم، دور از انتظار نخواهد بود تا بازار مصرف در اين افزايش استمرار داشته باشد و واحدهاي پالايشي موجود را با توجه به استمرار توليد را که اکثر قريب به اتفاق تأسيساتش نيازمند بهسازي و نوسازي است با فشاري حداکثري در توليد روبه‌رو کند. شايان ذکر است که نبود توسعه متوازن در صنايع پالايشي حوزه نفت خام در سال‌هاي گذشته، مي‌تواند با مصرف افسارگسيخته شرايط را براي واردات آماده کند.
اگر نگاهي به آمار پالايشي واحدهاي موجود در کشور از گذشته تاکنون انداخته شود مي‌توان مشاهده کرد که روند پالايش از سال 1291 با تأسيس پالايشگاه آبادان کليد مي‌خورد و با گسترش واحدهاي مربوط، صنعت پالايش بين سال‌هاي 1300 تا 1320 نخستين گام خود را براي ظرفيتي حدود 800 هزار بشکه در روز برمي‌دارد و حرکتي صعودي را آغاز مي‌کند.
در ادامه اين روند نمودار ظرفيت پالايش فرآورده‌هاي نفتي در سال 1360 و هم‌زمان با جنگ تحميلي از يک ميليون و 200 هزار بشکه روندي نزولي را طي مي‌کند و به مرز 600 هزار بشکه مي‌رسد، اما با اقدام‌هاي شبانه‌روزي و مجاهدت‌هاي فراوان در پالايشگاه‌هايي که آماج بمب‌هاي بعثي‌ها قرارگرفته بودند آغاز به احياي ظرفيت پالايشي مي‌شود و سرانجام نقطه عطف تاريخ پالايش کشور به ظرفيت پالايش روزانه 2 ميليون و 184 هزار بشکه مي‌رسد.