خانواده در کنار دین و دولت

 یحیی نادری- خانواده در فرهنگ ايراني پايه وستون اصلي جامعه است وبراي مردم ايران واحدي بسيار ارزشمند است . در ابتدا بايد گفت كه خانواده كانون رشد وتعالي فرزندان است. فرزنداني كه قرار است جامعه را بسازند. واداب ورسوم وفرهنگ كشور را در جامعه حفظ كرده ودر بقاي ان بكوشند .در جامعه ايراني به دليل اينكه در دين اسلام كه دين اكثر مردم ايران است به خانواده تاكيد زيادي شده است بنابراين جامعه ايراني خانواده را بسيار مقدس مي داند ودر تحكيم وبقاي ان كوشش زيادي مي كنند .در اين مقاله ابتدا به فرهنگ خانواده در ايران وتعريف ان مي پردازيم .دراسلام تشكيل خانواده را كه به واسطه عقد نكاح مشروع  زن و مرد به وجود مى آيد، مايه تكامل و بهروزى دانسته و محيط خانواده اى كه بر اساس معيارهاى دينى پايه ريزى شده باشد را جايگاه آسايش جسم و جان و آرامش روح و روان مى داند.همچنين به كاركردهاوانواع خانواده مي پردازد.
تغییر و تحولاتی که به لحاظ اقتصادی، اجتماعی و فرهنگی به وجود آمده نهاد خانواده را تحت تاثیر قرار داده است. برای مثال پیشرفت صنعتی و مدرن شدن جامعه باعث دگرگونی و تحول نظام خانواده از سنتی به صنعتی و هسته ای شده است. مطالعات فراوانی نشان میدهد که مشکلات رفتاری و مشکلات اجتماعی افراد بیشتر ریشه در سلامت خانواده دارد. امروزه دستیابی به جامعه سالم در گرو سلامت خانواده و تحقق خانواده سالم مشروط به برخورداری افراد آن از سلامت روانی و داشتن ارتباط مطلوب با یکدیگر است. ما در جامعه ای چند وجهی زندگی میکنیم که در آن برخورداری از خانواده سالم بسیار اهمیت دارد.اهمیت خانواده در شکل گیری شخصیت فرزندان انکارناپذیر است. خانواده به عنوان اولین مامن و پناهگاهی است که انسان ها بیشترین آموزه های خود را از آن دارند. خانواده نقش بسزایی در ازدواج فرزندان و موفقیت های تحصیلی و شغلی و به طور کلی در تمام اتفاقات مهم زندگی فرزندان خود دارند.خانواده اولین منبع یادگیری برای انسان است و در مسیر زندگی نقش تعیین کننده ای برای افراد دارد. نهاد خانواده معمولا از دو طریق بر افراد تاثیر میگذارد؛ اول از طریق انتقال ژن ها و دوم از طریق اعمال روش های تربیتی و سبک فرزند پروری. در حقیقت وراثت و محیط دو عامل اصلی برای پرورش شخصیت و ایجاد ساختار روانی هستند و انسان حاصل تعامل میان این دو عنصر است. خانواده در انتقال ژنها اختیار و اراده ای از خود ندارد؛ اما سبک تربیتی که در پیش میگیرد از همان ابتدای نوزادی بر کودک تاثیر میگذارد و در طول زندگی نیز با او خواهد بود. میتوان گفت بخش مهمی از شخصیت افراد که در دوران بزرگسالی نمایان میشود، حاصل سبکهای تربیتی و تعاملی خانواده در دوران کودکی و نوجوانی است. ویژگی های شخصیتی در طول سالها به تدریج تثبیت میشوند و به همین خاطر تغییر آنها در بزرگسالی کار مشکلی است. بسیاری از افرادی که در دوران اولیه زندگی به درستی ارتباط با پدر و مادر خود نداشته اند در آینده علائمی از اختلالات شخصیت از خود بروز میدهند.
خانواده از جایگاه بسیار بالایی در جامعه برخوردار است .و به عنوان هسته اصلی هر جامعه دارای کارکردهای گوناگونی می‌باشد و از گذشته تاکنون در کنار دین و دولت سازنده جامعه ایرانی بوده است.
افراد در این نهاد ضمن حفظ نسل، وظیفه تربیت فرزندان ، مراقبت ، حمایت از بزرگسالان و حفظ میراث فرهنگی و دینی خود را بر عهده دارند. در طول دو سده اخیر خانواده‌ی‌ ایرانی در جریان نوسازی فرهنگی و اجتماعی و سیاسی کشور تغییرات اساسی یافته است. به طوري كه بعضي از خانواده ها از سنتهاي خود دورشده وفرهنگ بيگانه را در زندگي خود جاي داده اند . واين امر باعث به وجود آمدن مشكلاتي در خانواده ها شده است .سابقه و تحولات تاریخی خانواده طی دوره‌های متعدد، تغییرات خانواده، نسل و خانواده، ازدواج و تغییرات آن، چالش‌ها و مشکلات سر راه خانواده از قبیل طلاق و فروپاشی از موضوعاتي است كه تحقيقات زيادي در مورد آن شده است .
بنابراين خانواده‌ كه به عنوان هسته اصلی جامعه است  در گذشته بیشتربه شكل  کانونی بوده است. و نظام سیاسی و دینی در جامعه متأثر و مکمل آن بوده است. ولي در دوره جدید خانواده ضمن اینکه یکی از کانون‌های اصلي  اندیشه و عمل است، ولی حیات آن در متن اجتماع معنی یافته است. وخانواده اگر اجتماعي باشدمي تواند موفق تر باشد . بدین لحاظ، خانواده ضمن اینکه بر دیگر نهادها اثر گذار است، از آن‌ها نیزتاثير خواهد گرفت. ولی آنچه قابل اشاره است  آن است که خانواده ایرانی دستخوش تغییرات عمده‌ای گشته است، چنان که در بسیاری از موارد کارکردها و ویژگی‌های و ساختارهاي آن دچار تحولاتی شده است.