صفحه اول
مسعود لطیف- سـیـاسـت خـارجـى ، خـط مـشـى و روشـى اسـت کـه دولتـهـا در بـرخـورد بـا امـور و مسائل خارج از کشور براى حفظ حاکمیت و دفاع از موجودیت و منافع خود اتخاذ مى کنند. در عرصه روابط بین الملل ، سیاست خارجى کشورها از اهمیت و جایگاه ویژه اى برخوردار اسـت . رفـتـار دولتـهـا در مـحـیـط بـیـن المـللى بـر اسـاس اتـخـاذ سـیـاسـتـهـایـى شکل مى گیرد که به بهترین وجه منافع ملى آنها را تاءمین کند. نـظـام بین المللى در برگیرنده کلیه اعمال و رفتار دولتهاست . دولتها همچنان که بر نظام بین المللى اثر مى گذارند، از آن نیز تاءثیر مى پذیرند. اهداف و منافع دولتها در چهارچوب سیاست خارجى مورد مطالعه قرار مى گیرد. سـیـاسـت خـارجـى در انـدیـشه سیاسى رهبر معظم انقلاب ، استمرار سیاست هاى بنیانگذار جـمـهـورى اسـلامـى حـضـرت امـام خـمـیـنـى (ره ) اسـت . ایـشـان در بـیـان اصـول سـیـاسـت خـارجـى مـعـتـقـد بـه ادامـه خـط امـام و اصـل تغییرناپذیر ((نه شرقى ، نه غربى )) است و بر این نکته تاءکید دارند که مهم تـریـن اصـل در سـیـاسـت خـارجـى مـا، حـمـایـت از هـویـت نـظـام اسـلامـى و پـافـشـارى بر اصـول و ارزشـهـاسـت و سـه اصـل ((عـزت ، حـکـمـت و مـصـلحـت )) را یک مثلث الزامى براى چارچوب ارتباطات بین المللى نظام جمهورى اسلامى مى دانند که نباید هیچ گونه خدشه اى به آن وارد شود. از دیـدگـاه رهـبـرى ، در سیاست خارجى جمهورى اسلامى هیچ گونه گردن کلفتى و ژست ابر قدرتى از هیچ کس پذیرفته نیست . کنار نیامدن با ظالم ، رشوه نپذیرفتن از زورمند و زرمـنـد، پـافـشـردن بـر حـقـیـقـت و حـمـایـت از مـظـلومـان و طـرفـدارى از اسـلام ، از جمله اصـول مـسـتـحـکـم سـیـاسـت خـارجـى مـحـسـوب مـى شـود کـه جنجال هاى هوچیگرانه دشمنان هم هرگز قادر به منحرف ساختن آن نخواهد بود. تغییر رویکرد دستگاه دیپلماسی دولت ایران به خصوص در نحوه تعامل با کشورهای همسایه به قدری محسوس است که جدی‌ترین منتقدان سیاست‌های دولت سیزدهم هم این تغییر رویکرد را ازجمله دستاوردهای ایران درطول یک سال گذشته عنوان می‌کنند. با روی کار آمدن دولت سیزدهم شاهدیم که ظرفیت‌های دیپلماسی اقتصادی کشور در وزارت امور خارجه در حوزه معاونت دیپلماسی اقتصادی در حال گسترش است و این معاونت بیشتر تمرکز خود را بر سیاست همسایگی و فعال کردن ظرفیت‌های ژئواکونومیک منطقه‌ای گسترش داده است. رئیس جمهور با ابراز خرسندی از ثمردهی روند حرکت جدید دستگاه دیپلماسی کشور و ارتقای کم‌سابقه سطح مراودات تجاری کشور با همسایگان، از همه دستگاه‌های اجرایی خواست به الزامات و اقتضائات این رویکرد پایبند باشند. در این میان، یکی از شاخص‌ترین تغییر ریل‌های مجموعا موفق درطول یک سال گذشته، به گواه آمارهای موجود و نظر اغلب کارشناسان این حوزه را در عرصه سیاست خارجی شاهد بوده‌ایم، یعنی می‌توان گفت تغییر رویکرد دستگاه دیپلماسی دولت ایران به‌خصوص در نحوه تعامل با کشورهای همسایه به‌قدری محسوس بوده است که جدی‌ترین منتقدان سیاست‌های دولت سیزدهم هم این تغییر رویکرد را ازجمله دستاوردهای ایران درطول یک‌سال گذشته عنوان می‌کنند. این تغییر رویکرد را به‌طور ویژه‌تر می‌توان در ارتقای کیفیت روابط میان ایران و دیگر قدرت‌های منطقه‌ای دانست. به‌بیان دیگر، جمهوری اسلامی ایران در ۱۱ماه گذشته که دولت سیزدهم، تغییر ریل در این عرصه را به‌عنوان ماموریتی ضروری برای خود تعریف کرده است، علاوه‌بر تعمیق ارتباط با کشورهای همسایه، آغاز فرآیند راهبردی‌کردن روابط با آن‌دسته از کشورهای دارای ظرفیتی که علی‌رغم نداشتن مرز مشترک دریایی و زمینی با ایران، به‌لحاظ جغرافیایی با کشورمان در یک منطقه به‌شمار می‌روند را نیز در دستورکار دستگاه دیپلماسی خود قرار داده است. ما در روابط خودمان با کشورهای حوزه اوراسیا و به خصوص کشورهای آسیای مرکزی در دو دهه گذشته با غفلت روبرو بوده‌ایم طوری که بسیاری از فرصت‌ها و همکاری‌هایی که با این کشورها داشتیم را از دست داده‌ایم اما با روی کار آمدن دولت سیزدهم شرایط تغییر کرده است و سعی داریم حجم مبادلات با کشورهای اوراسیا را افزایش بدهیم. پس از به روی کارآمدن دولت سیزدهم چندین دور مذاکره با طرف مقابل با ریاست علی باقری «معاون سیاسی وزارت امور خارجه و رئیس تیم مذاکره کننده کشورمان» هم صورت گرفت؛ مذاکرات در دوره جدید تاکنون نتیجه‌ای به همراه نداشت، البته به تازگی معاون سیاسی دستگاه دیپلماسی عازم وین شد و رایزنی‌ها و گفتگوهای خود را با طرف مقابل آغاز کرد؛ این گفتگو همچنان ادامه دارد! به هر حال آنچه مشخص است، جمهوری اسلامی ایران هرگز از میز مذاکره کنار نرفت و دیشب آخرین فصل مذاکرات را با پاسخ خود به متن اروپا رقم زد.