مدل «مدیریت امنیتی مشترک»

 حسن  فتحی- اعلام توافق بین اسرائیل و حماس مورد استقبال رهبران جهان، خانواده های گروگان ها (اسرای صهیونیست) و فلسطینی هایی قرار گرفت که بیش از دو سال جنگ را تحمل کردند با این حال، سوالات فراوانی درباره طرح ۲۰ بندی ترامپ درباره حل موفقیت آمیز مسائل و آینده نوار غزه در بلندمدت وجود دارد که شامل تردیدها درخصوص آینده حماس و نحوه اداره این منطقه است.
توافقی که دونالد ترامپ بامداد جمعه آن را «پایان جنگ غزه» خواند، بیش از آنکه پایان باشد، آغاز فصل تازه‌ای از دیپلماسی پرابهام است. بر اساس اعلام اولیه، این توافق شامل توقف درگیری‌ها، عقب‌نشینی نیروهای اسرائیلی از نوار غزه، تبادل اسرا و ورود کمک‌های انسانی است؛ اما هیچ اشاره‌ای به دو موضوع حساس یعنی خلع سلاح مقاومت و ساختار سیاسی آینده غزه نشده است.به همین دلیل، تحلیل‌گران آن را «مرحله نخست طرح ترامپ» می‌نامند؛ طرحی که هنوز ابعاد مرحله دوم و سوم آن روشن نیست.
به نظر می‌رسد ایالات متحده و برخی دولت‌های غربی تلاش دارند از «اهرم بازسازی» برای شکل‌دهی آینده سیاسی غزه استفاده کنند؛ به این معنا که کمک‌های مالی و فنی برای بازسازی، مشروط به پذیرش برخی اصلاحات سیاسی در ساختار حاکم بر غزه باشد.اما در سوی مقابل، حماس این آتش‌بس را «وقفه‌ای راهبردی» می‌داند و می‌کوشد از آن برای ترمیم توان خود، بازسازی سازمانی و تثبیت مشروعیت سیاسی‌اش بهره ببرد.
در مورد آینده غزه یا به تعبیری مرحله دوم آتش بس؛ بارها از همان ابتدای ۷ اکتبر در این کانال گفته شد که چرا واگذاری دولت داری در نوارغزه به یک طرف فلسطینی حالت ایده‌آل حماس و وضعیت عدم مطلوب اسرائیلی‌هاست و نتانیاهو روزی نبوده که تکرار نکند فردای جنگ غزه دست هیچ فلسطینی اعم از خودگردان نباید باشد مگرنه انگار هیچ کاری نکرده‌ایم. لذا برای همین ترامپ سعی دارد با یک شورای صلح که بر دولت ملی فلسطینی نظارت کند، وسط خواست اسرائیلی و فلسطینی ها را طراحی کند و البته مقدمه خلع سلاح شود.
اما در مورد سلاح مقاومت باید گفت: تا زمانی که در هر خانواده غزاوی، یک حماسی وجود دارد خلع سلاح معنا نخواهد داشت ولو حماس روی کاغذ بپذیرد که خلع سلاح بشود. دغدغه اصلی حماس ممکن کردن زندگی، بازسازی و بهبود معیشت و کیفیت زندگی در غزه است. چیزی که اگر موفق نشود مشروعیت آن به مرور ممکن است کاسته شود. لذا برای همین حماس به دنبال آتش بس، ایجاد دولت ملی برای بازسازی و حتی ممکن بودن خروج ۲۰۰ تا ۴۰۰ هزار فلسطینی از مجروحان، خانواده ها و آسیب دیدگان در دو سال بزرگترین نسل کشی قرن است و با این مسئله هم نه مشکلی دارد و نه احساس تهدید
هنوز برای خوشحالی یا پیروزی و شکست نامیدن زود است. اما قطعا یک گام به جلوست. به قول یک تحلیلگر اسرائیلی نتانیاهو در هفته های اخیر بارها گفته بود عملیات شهر غزه را آغاز نکرده تا با صلح از آن خارج شود.
برخی تحلیل‌ها از تلاش آمریکا و اسرائیل برای ایجاد ساختاری چندوجهی سخن می‌گویند که در آن، حماس تضعیف اما حذف نشود؛ مدلی شبیه «مدیریت امنیتی مشترک» که نه صلح است و نه جنگ.از سوی دیگر، وحدت داخلی فلسطینیان ــ که حماس، جهاد اسلامی، فتح و گروه‌های مستقل بر آن تأکید دارند ــ کلید اصلی موفقیت هر توافقی است. بدون اجماع ملی، هر توافق خارجی به‌سرعت فروخواهد ریخت.
در همین حال، اسرائیل با بحران داخلی، شکاف درون ائتلاف حاکم و فشار افکار عمومی مواجه است. نتانیاهو که ادامه حیات سیاسی‌اش را در بحران جست‌وجو می‌کند، ممکن است از اجرای کامل توافق سر باز زند یا به تحریکات جدیدی دست بزند تا خود را در مقام «رهبر امنیت» تثبیت کند.
در سطح بین‌المللی نیز، واشنگتن با چالشی دوگانه روبه‌روست: از یک سو نیاز به نمایش دستاورد دیپلماتیک در سال انتخاباتی دارد، و از سوی دیگر، فشار جهانی ناشی از فجایع انسانی غزه را نمی‌تواند نادیده بگیرد. این دوگانگی، مسیر اجرای توافق را مبهم و شکننده کرده است.