صفحه اول
مطالعه رفتار مصرفی خانوارها و تحلیل چگونگی اختصاص درآمد محدود آنان به کالاها و خدمات مختلف یکی از مهمترین مباحث عمده مورد نیاز جهت سیاست‌گذاری‌های اقتصادی می‌باشد. الگوی مصرف هر جامعه‌ای، نقش برجسته‌ای در دستیابی آن جامعه به توسعه دارد؛ زیرا تغییرات آن، تأثیرات قبل توجهی بر دیگر متغیرهای کلان اقتصادی دارد. بدون شک الگوی مصرف یکی از مهمترین ابعاد مدیریت خانواده است که اگر در یک چارچوب اصولی کنترل شود به اقتصاد خانواده کمک قابل توجهی خواهد کرد. الگوی مصرف به‌طور کلی با استفاده از سه مولفه «میزان مصرف کالاها و خدمات»، «ترکیب کالاها و خدمات مصرفی» و «نوع خدمات مصرفی» قابل تبیین است. اینکه خانواده چند درصد از درآمد خود را صرف خرید کالاها و خدمات مصرفی کند در حیطه سطح مصرف می‌گنجد. اینکه از درآمد لحاظ شده برای مصرف، چه درصدی از آن صرف خوراک، پوشاک، آموزش و... شود در حیطه ترکیب مصرف خانواده قابل بحث است. در مرحله بعد، زمانی که ترکیب کالاها مشخص شد، اینکه در بودجه تخصیص داده‌شده برای کالاهای خوراکی، چه کالاهایی خریداری شوند یا چه نوع کالای پوشاکی خریداری شود، اهمیت می‌یابد. بدون شک، خانواده در هر یک از سه مرحله بالا با طیف‌های مختلفی از انتخاب مواجه می‌شود، هر چه این انتخاب به‌صورت اصولی‌تر صورت گیرد، از یک طرف اقتصاد خانواده به نحو بهتری مدیریت می‌شود و از طرف دیگر، خانواده به عنوان مهمترین بازیگر یک اقتصاد، نقش خود را در بهبود اقتصاد ایفا کرده است. به گزارش مرکز آمار ایران، طرح آمارگیری از فرهنگ رفتاری خانوار، از طرح‌های آماری جدید مرکز آمار ایران است که در سال ١٣٩٩، برای افراد ١۵ ساله و بیشتر با ۴۳ هزار و ۷۰۰خانوار نمونه شهری و ۱۸۸ هزار و ۶۰ خانوار نمونه روستایی اطلاعات مرتبط با حوزه کتاب و نشریات، موسیقی، شبکه های اجتماعی، فعالیت‌های ورزشی، تغذیه، سرمایه اجتماعی و ... را جمع آوری کرده است. مهمترین یافته های این گزارش در حوزه تغذیه و دخانیات به شرح زیر است؛ - سرانه مصرف شیر افراد ١۵ ساله و بیشتر در هفته در سال ١٣٩٩، به طور متوسط ۲.۹۸ لیوان برآورد شده است. - استان اردبیل با ۳.۶۳لیوان در هفته بیشترین سرانه مصرف شیر افراد ١۵ ساله و بیشتر را در بین استان‌های کشور دارا بوده است. - همچنین سرانه مصرف نوشابه افراد ١٥ساله و بیشتر در هفته به طور متوسط ۲ لیوان برآورد شده است. - استان کرمان با سرانه مصرف نوشابه افراد ١۵ ساله و بیشتر به طور متوسط ۲.۷۷ لیوان در هفته، بیشترین سرانه را در بین استان‌های کشور دارا بوده است. - نتایج طرح حاکی از آن است که در سال مذکور سرانه مصرف ماهی افراد ١۵ ساله و بیشتر در ماه به طور متوسط ۱.۷ وعده بوده است. - استان هرمزگان با ۵.۶۷ وعده در ماه بیشترین سرانه مصرف ماهی افراد ١۵ ساله و بیشتر را در بین استان‌های کشور دارا بوده است. - در سال ١٣٩٩، سرانه مصرف فست فود افراد ١٥ساله و بیشتر به طور متوسط ۱.۳۴ دفعه در ماه برآورد شده است. - ١١ درصد از خانوارهای کشور در سال ٩٩ غذای بیش از نیاز مصرفی خود را طی ماه منتهی به زمان آمارگیری در سطل زباله ریخته اند. - در سال ١٣٩٩، ۵.۸ درصد افراد ١۵ ساله و بیشتر اظهار کرده اند سیگار می‌کشند و ۸۹.۶ درصد از این افراد ِسیگاری، هر روز سیگار می‌کشیدند. به عبارت دیگر، ۲.۵ درصد افراد ١۵ ساله و بیشتر، روزانه سیگار می‌کشیدند. - همچنین در سال ١٣٩٩، ۰.۴ درصد افراد ١۵ ساله و بیشتر اظهارکرده اند، قلیان می‌کشند که ۲۲.۷ درصد از این افراد به طور روزانه قلیان می‌کشیدند. به عبارت دیگر، ۰.۹ درصد افراد ١۵ ساله و بیشتر هرروز قلیان می‌کشیدند. شایان ذکر است نتایج تفصیلی این طرح به زودی در درگاه ملی آمار ایران به نشانی www.amar.org.ir قرار خواهد گرفت.