معمای آخوندزاده

  دیروز روزنامه صبح کابل به نقل از یکی از اعضای ارشد گروه طالبان مرگ ملاهبت الله آخوندزاده رهبر این گروه را تایید کرده است. اما برخی منابع مطلع در افغانستان می‌گویند: این خبر دروغ است و ملاهبت‌الله آخوندزاده هم‌اینک زنده است و در افغانستان حضور دارد.این منابع گفتند: آخوندزاده طی روزهای اخیر ملاقات‌های متعددی هم داشته است.
ملاهبت الله پس از ملا اخترمحمد منصور سومین رهبر طالبان است که پس از تأسیس این گروه در سال ۱۹۹۴ سکان رهبری طالبان بدست گرفت.طالبان گروهی مسلح با تفکرات افراطی است.این گروه به صورت متشکل در سال ۱۳۷۳ (۱۹۹۴ میلادی) به وجود آمده و وارد صحنه جنگ داخلی افغانستان شده و حالا بعد از بیش از دو دهه به قدرت بازگشته است.
بدنه اولیه رهبران این گروه عمدتا متشکل از جنگجویان مجاهدین بود که با حمایت آمریکا در دهه ۱۳۶۰ خورشیدی علیه نیروهای شوروی می‌جنگیدند.
طالبان بعد از تشکیل با سرعت ولایت‌های افغانستان را تحت کنترل گرفتند و در سال ۱۳۷۵ وارد کابل شدند. افغانستان در دوران طالبان شاهد اجرای مجازات‌های بی‌رحمانه، سلب آزادی‌های زنان، سرکوب اقلیت‌های مذهبی و قومی و اعمال تفکرات تندروانه اسلامی بر اساس برداشت‌های این گروه از اسلام بر زندگی مردم افغانستان بود.
بنیان‌گذار گروه طالبان محمد عمر مشهور به «ملا عمر» بود که با شروع حمله آمریکا و متحدانش به افغانستان در مهر ۱۳۸۰ در پاسخ به حملات ۱۱ سپتامبر، در مکانی نامعلوم پنهان شد. در سال ۱۳۹۴ خبرهایی از احتمال مرگ او منتشر شد.
در همان سال، طالبان بدون تایید خبر مرگ رهبرش، اختر محمد منصور را به عنوان رهبر جدید این گروه معرفی کرد.
اما دومین رهبر طالبان حدود یک سال بعد از معرفی، در حمله هوایی آمریکا در خاک پاکستان کشته شد و بعد هبت‌الله آخوندزاده رهبر فعلی گروه طالبان به عنوان جانشین او معرفی شد. طالبان در سال ۱۳۹۸ با حدود شش سال تاخیر، تاریخ مرگ «ملا عمر» را سال ۱۳۹۲ اعلام کرد.
حالا با قدرت گرفتن طالبان در افغانستان، نام این گروه و نام رهبرانش در جهان مطرح شده است. ساختار رهبری گروه طالبان در بیست سال اخیر دچار تحولات و پیچیدگی‌هایی شده است.
هبت‌الله آخوندزاده، رهبر طالبان، متولد ۱۹۶۰ (۶۰ ساله) در منطقه پنجوائی قندهار است. او از قوم نورزَی و پشتون است.
هبت‌الله آخوندزاده جانشین اختر محمد منصور، رهبر قبلی گروه طالبان شد که در سال ۱۳۹۵ در حمله هوایی آمریکا در خاک پاکستان کشته شد. پیش از آن او معاون رهبر طالبان بود.
او بیشتر به عنوان یک چهره مذهبی شناخته می‌شود و به نظر می‌رسد سابقه‌ای در شاخه نظامی طالبان ندارد. با قدرت گرفتن طالبان در اوایل دهه ۱۳۷۰ وقتی طالبان ولایت فراه را تصرف کرد او به عنوان قاضی محلی در این منطقه تعیین شد.
بعد از آن او مسئول دادگاه نظامی طالبان در قندهار و مدتی بعد مسئول دادگاه نظامی در ننگرهار شد. با قدرت گرفتن طالبان در افغانستان مقام او هم بالاتر رفت و مسئول دادگاه‌های نظامی طالبان و معاون رئیس دادگاه عالی شد.
بعد از حمله آمریکا به افغانستان، هبت‌الله آخوندزاده رهبر «شورای علمای مذهبی طالبان» شد و گفته می‌شود که بیشتر فتواهای طالبان را او صادر کرده است.
گفته شده که او مدرسه‌ای را در نزدیکی کویته پاکستان اداره می‌کرده که بسیاری از فرماندهان ارشد طالبان در آن تحصیل کرده‌اند و تا پیش از آنکه در سال ۱۳۹۵ به عنوان رهبر گروه طالبان تعیین شود آزادانه در آن مدرسه مشغول تدریس بوده است.
برآورد می‌شود که او ارتباط نزدیکی با شورای کویته طالبان داشته است. تصمیم‌های اصلی مربوط به رهبری طالبان در این شورا گرفته می‌شود.
به نظر می‌رسد که هبت‌الله آخوندزاده موفق شده در طول سال‌های اخیر، جریان‌های مختلف طالبان را متحد کند؛ به‌ویژه که گفته می‌شود پس از مرگ اختر محمد منصور، درگیری بر سر قدرت میان طالبان اوج گرفته بوده است. ایمن الظواهری، رهبر القاعده، او را «امیرالمومنین « خوانده و با وی بیعت کرده است، موضوعی که می تواند جایگاه و اعتبار او را نزد گروه‌های مسلح اسلام‌گرای تندرو تقویت کند.