صفحه اول
مطهره ساجدی -کودکان کار براساس دو فاکتور به صورت رسمی در کشورهای مختلف تعریف می‌گردند: نوع کار و حداقل سن مناسب برای آن کار. عموماً به کودکی یک کودک کار گفته می‌شود که مشغول به فعالیتی باشد که برای سلامت فیزیکی، روانی، اجتماعی، اخلاقی و شخصیتی کودک مضر باشد، و با تحصیل کودک تداخل پیدا کند. سن مناسب برای هر شغل و کاری بر اساس آثار آن کار بر سلامت و رشد کودک تعیین می‌گردد. بر این اساس، قرارداد شماره ۱۳۸ سازمان بین‌المللی کار برای مشاغل مختلف یک حداقل سن را تعیین کرده که اگر کودکی که سنش پایین‌تر از این سن است مشغول به فعالیت در آن شغل باشد، آن کودک یک کودک کار در نظر گرفته می‌شود. این سنین عبارتند از: ۱۸ سال برای مشاغل پر خطر (مشاغلی که سلامت جسمی، روانی یا اخلاقی کودک را به خطر می‌اندازند)، ۱۳–۱۵ سال برای مشاغل سبک (مشاغلی که سلامت و امنیت کودک را تهدید نمی‌کنند و کودک را از تحصیل بازنمی‌دارند)، البته سن ۱۲–۱۴ سال ممکن است که تحت شرایط خاصی در کشوهای فقیر پذیرفتنی باشد. بر اساس تعریف دیگری که توسط برنامه اطلاعات آماری و نظارت بر کودک کار در سازمان بین‌المللی کار ارائه شده‌است، فردی کودک کار نامیده می‌شود که مشغول به یک فعالیت اقتصادی باشد، و سنش کمتر از ۱۲ سال باشد و یک ساعت در هفته یا بیشتر کار کند، یا سنش ۱۴ سال یا کمتر باشد و حداقل ۱۴ ساعت در هفته کار کند، یا سنش ۱۴ سال یا کمتر باشد و حداقل یک ساعت در هفته در یکی از مشاغل پر خطر مشغول به کار باشد، یا سنش ۱۷ سال یا کمتر باشد و در مشاغل «بدترین شکل‌های کار کودکان» مشغول به کار باشد. * تهران حدود ۴ هزار کودک زباله‌گرد دارد از سازمان بهزیستی کشور، محمود علی‌گو در برنامه تلویزیونی با موضوع «کودکان کار و خیابان» افزود: براساس آمار وزارت کار در سال ۱۳۹۶، ۵۰۰ هزار کودک کار در سطح کشور وجود دارد که به سه دسته کودکان کار کارگاهی، کودکان‌کار در خیابان و کودکان زباله‌گرد تقسیم می‌شوند. وی ادامه داد: بیشترین کودکان کار از دسته کارگاهی هستند که کمترین میزان توجه به آنها شده است. جمعیت کودکان کار در خیابان، قابل شمارش نیست و براساس آمار بهزیستی حدود ۱۴ هزار کودک کار در خیابان در کل کشور تخمین زده شده است. تعداد کودکان زباله‌گرد از دو دسته دیگر کمتر است و جزو مشاغل غیرمعمول و پرخطر به شمار می‌آید. براساس اطلاعات سازمان‌های مردم‌نهاد (ان جی او) در تهران حدود چهار هزار کودک زباله‌گرد وجود دارد. * اکثر کودکان کار از اتباع خارجی هستند رئیس اورژانس اجتماعی کشور به قانون حمایت از اطفال و نوجوانان اشاره کرد و گفت: در این قانون اعلام شده که کودکان زیر ۱۸ سال منع کار دارند اما در قانون کار جمهوری اسلامی عنوان شده که کودکان بین ۱۵ تا ۱۸ سال، در صورتی که کار به آنها آسیب نرساند، بلامانع است. وی افزود: در رابطه با کودکان زباله‌گرد با قاطعیت می‌توان گفت که این کودکان اکثر از اتباع و مهاجر کشورهای افغانستان، پاکستان و بنگلادش هستند. درباره کودکان خیابانی نیز پراکندگی نامشخصی وجود دارد. علی‌گو یادآور شد: طی سال جاری و سال گذشته به مدیریت و ساماندهی ۶۰۰ کودک کار خیابانی در تهران پرداخته شده و قدرت و بودجه کافی برای رسیدگی به این مسئله وجود دارد و نیازمند اهتمام مضاعف است. رئیس اورژانس اجتماعی کشور درباره کودکان کار مهاجر گفت: وضعیت مرزها یک مسئله اجتماعی است و بودجه‌ای که برای این منظور در نظر گرفته شده، کافی نیست. وی با بیان اینکه بی‌شک با توجه به قانون جای کودک در خیابان نیست، افزود: مدل کاهش آسیب باید منجر به این باشد که کودک در درون خانواده پرورش یابد و این موضوع ما را به سمت حل مسئله به واسطه خانواده محوری سوق می‌دهد. * طرح حمایت اجتماعی از کودکان کار و خیابان تدوین شد از سوی دیگرحبیب‌الله مسعودی‌فرید معاون اجتماعی سازمان بهزیستی کشور از تدوین طرح حمایت اجتماعی از کودکان کار و خیابان خبر داد و گفت: این طرح از ابتدای جذب کودکان کار و خیابان، شناسایی عنبیه و غربالگری، پذیرش اولیه، ساماندهی و توانمندسازی را در خود جای داده است بطوری که با همکاری سازمان‌های غیردولتی سال گذشته ۷۰۰ کودک در تهران شناسایی کردیم که حدود ۸۰ درصد اتباع خارجی هستند و برای هر کودک پرونده مددکاری اجتماعی تکمیل شد و پس از بررسی خانواده کودک، تحت پوشش بهزیستی قرار گرفتند به شرطی که کودکان مجدد برای کار به سطح شهر نروند که مددکاران این موضوع را بررسی می‌کنند اما برای کودکان اتباع تا زمانی که در مراکز میان مدت حضور دارند شرایط دوستدار کودک برای آنها فراهم است تا تعیین تکلیف شوند.