صفحه اول
احساس شادي به‌عنوان يك پديده روانشناختي و اجتماعي، تحت تأثير تجربه‌هاي مستقيم و غيرمستقيم افراد از شرايط متفاوت اجتماعي است كه انسان‌ها براي دستيابي به زندگي سالم و تداوم روابط اجتماعي نيازمند آن هستند.در واقع نشاط و شادي به‌عنوان يكي از مهم‌ترين نيازهاي بشري است كه او را جهت مقابله با پيچيدگي‌ها و مشكلات دنياي امروز مهيا مي‌گرداند. نتایج تازه‌ترین تحقیقات منتشرشده جهاد دانشگاهی می‌گوید، ساکنان ایران «نسبتا شاد» هستند و استان قم در میان استان‌ها شادترین است. اما آیا این نتایج به واقعیت نزدیک است، آمار‌های دیگر چه می‌گویند؟ در گزارشی نتایج تحقیقات جهاد دانشگاهی درباره شادکامی استان‌ها منتشر شد. براساس این گزارش قم در بالاترین رده از نظر شادکامی و سمنان در پایین‌ترین رده قرار دارد. در این تحقیق سیستان و بلوچستان، هرمزگان و کهگیلویه و بویراحمد در رتبه‌های بعدی از نظر شادکامی قرار دارند. طبق توضیحاتی که درباره شیوه انجام تحقیق جهاد دانشگاهی آمده، این طرح در سال ۹۸ از سوی پژوهشکده علوم بهداشتی جهاد دانشگاهی و به سفارش موسسه ملی توسعه تحقیقات علوم پزشکی جمهوری اسلامی ایران انجام شده و بر مبنای پرسشنامه آکسفورد است که ۲۹ گویه ۴ گزینه‌ای و مقیاس ۶ درجه‌ای دارد. تحقیق انجام شده توسط جهاد دانشگاهی استان قم را با نمره ۴.۳۴ شادکام‌ترین استان ایران رتبه‌بندی کرده و البته به عمده استان‌های دیگر هم نمره‌ای در کانال ۴ تا ۵ داده که طبق مدل دسته‌بندی این تحقیق، به معنای نسبتا شاد است. استان قم به پایتخت مذهبی و مهد حوزه‌های علمیه مشهور است، اما تمامی ساکنان این استان را افراد حاضر در حوزه‌ها پوشش نمی‌دهند. این استان طبق آمار مرکز آمار جزو استان‌هایی است که سال‌هاست نرخ بیکاری بالا داشته و در تابستان امسال به ۱۱.۵ درصد رسیده است. به گفته مدیرکل تعاون، کار و رفاه اجتماعی قم شهرک‌های صنعتی این استان به شدت با کمبود کارگر مواجه هستند. او همچنین اعلام کرده، ۲۷۲ هزار و ۷۷۴ خانوا قمی معادل ۶۴ درصد از کل خانوار‌های استان از تسهیلات یارانه معیشتی استفاده می‌کنند. یعنی ۶۴ درصد از کل خانوار‌های قمی در آزمون وسع جزو نیازمندانی تلقی شده‌اند که باید از تسهیلات معیشتی بهره‌مند شوند. آمار دیگر درباره استان قم را پیش‌تر رئیس مدیریت و برنامه ریزی قم اعلام کرده بود. به گفته او استان قم در بین استان‌های مختلف در نرخ مشارکت اقتصادی در سه ماهه پایانی سال ۹۸، در جایگاه بیست و هفتم قرار داشته است که نسبت به جایگاه آن در فصل بهار سال قبل ۲ پله کاهش داشته است. در تحقیق جهاد دانشگاهی رتبه برتر شادکامی را بعد از استان قم، استان سیستان و بلوچستان کسب کرده است. اختصاص رتبه دوم در شادکامی به سیستان و بلوچستان حتی از استان قم هم عجیب‌تر است. دهه‌هاست در تمامی شاخص‌های اقتصادی و در مشاهدات میدانی استان سیستان و بلوچستان جزو محروم‌ترین مناطق ایران معرفی می‌شود و حالا چسباندن برچسب شادکام‌ترین به این استان به همان اندازه مایه شادکامی و تعجب است. گرچه، شاید هیچ آماری به صورت دقیق نتواند تلخی و دشواری معیشت ساکنان سیستان و بلوچستان را به تصویر بکشد، اما این استان که طی هفته‌های جاری با واقعه سراوان و اعتراضات سوخت‌بر‌ها بر سر زبان‌ها بود، همواره جزو استان‌هایی است که از نرخ بیکاری بالا رنج می‌برند. طبق داده‌های مرکز آمار نرخ بیکاری در این استان ۱۳.۲ درصد یعنی بسیار بالاتر از سطح میانکین نرخ بیکاری کل کشور است. مدتی پیش نماینده زاهدان در مجلس از نرخ بیکاری تا ۴۰ تا ۶۰درصد در برخی مناطق استان سیستان و بلوچستان خبر داده بود و عمده مشکل این استان را بیکاری معرفی کرده بود. به گفته علیم یارمحمدی: «در چابهار و نیک شهر تا ۶۰ درصد جمعیت، در قصرقند حدود ۵۰ تا ۶۰ درصد، ایران شهر حدود ۴۰ درصد و زاهدان ۲۰ تا ۲۵ درصد جمعیت بیکار هستند. آمار‌ها نشان می‌دهند که در این مناطق نه صنعتی هست و نه کشاورزی هست. اگر هم مقداری اشتغال کشاوزی وجود دارد به این خاطر است که خانواده‌هایی از قدیم ۱ هکتار یا بیشتر و کمتر زمین داشته‌اند و در آن صیفی‌جات می‌کارند یا دامداری می‌کنند یا خرما کاشت می‌کنند. اما خیلی‌ها همین‌ها را هم ندارند؛ آنهم به خاطر خشکسالی. چاه‌های آب خشک شده‌اند. سطح آب بسیار پایین رفته است.» هرچند نتایج تحقیقات جهاد دانشگاهی در رابطه با شادکامی ایران مربوط به سال ۹۸ یعنی قبل از وقوع فاجعه کرونا بوده، اما کمتر کسی از توده مردم در سال ۹۸ هم احساس شادکامی در حد نتایج این تحقیقات احساس می‌کرد. در همین سال بود که تورم افزایش یافته و شوک گرانی ارز سبد معیشت خانوار‌های ایرانی را نشانه گرفته بود.