سیاست
سخنگوی وزارت امور خارجه امروز دوشنبه -۶ مرداد- در نشست خبری با اصحاب رسانه به بیان مهمترین دیدگاه‌ها، تصمیمات و اقدامات وزارت امور خارجه پرداخت. «اسماعیل بقائی» درباره مهمترین تحولات دیپلماتیک هفته گذشته گفت: به موازات ادامه جنایات اسرائیل، کماکان موضوع نسل‌کشی رژیم اسرائیل مهمترین موضوع بین‌المللی و منطقه‌ای است و شاهد جنایات اسرائیل هم با بمباران و هم استفاده از گرسنگی و تشنگی به عنوان سلاحی برای امحای فلسطین به عنوان کشور و مردم و سرزمین هستیم. رایزنی‌های گسترده ای برای ایجاد اجماع بین‌المللی و منطقه‌ای در سطح کشورهای اسلامی از سوی وزارت امور خارجه در جریان است و وزیر امور خارجه با تعداد زیادی از وزرای امور خارجه در منطقه و دیگر کشورهای اسلامی و مقامات سازمان همکاری اسلامی صحبت کردند و تلاش می‌کنیم نشست اضطراری سازمان کشورهای اسلامی برای توقف جنایات برگزار شود. ادامه قحطی و گرسنگی و آنچه رخ می‌دهد بی‌سابقه و جنایت جنگی آشکار است و با همه اصول و قواعد مغایرت دارد و چنین نسل کشی در قرن ۲۱ بی‌سابقه است. ایران مخالف تغییر در ژئوپلیتیک منطقه به بهانه گسترش مسیرهای مواصلاتی است سخنگوی وزارت امور خارجه در پاسخ به پرسش خبرنگار ایرنا مبنی بر اینکه در یک هفته اخیر، گزارش‌ها و اظهارات متناقضی درباره تحولات منطقه قفقاز جنوبی و برخی مسیرهای ترانزیتی منتشر شده و همچنین گمانه‌هایی هم درباره تغییر موضع ایران در زمینه مرزهای ژئوپلیتیکی در این منطقه مطرح شده است. این گمانه‌زنی‌ها تا چه حد قابل‌اتکاست و آیا اساساً تغییری در موضع رسمی ایران در این خصوص صورت گرفته است؟ گفت: تغییری در موضع ما ایجاد نشده است. اساساً در تحولات منطقه قفقاز جنوبی دو موضوع مطرح است، موضوع نخست مربوط به صلح و حل‌وفصل مسالمت‌آمیز اختلافات بین جمهوری آذربایجان و جمهوری ارمنستان. در این زمینه ما همواره بر ضرورت تسریع این موضوع و تصریح در امضای توافق تأکید کرده‌ایم و معتقدیم که این امر مفید است و می‌تواند به شکل‌گیری ثبات در منطقه منجر شود. ما ارمنستان را ترغیب کرده‌ایم و می‌کنیم که این موضوع را به‌صورت جدی پیگیری کند. در رابطه با موضوع مسیرهای ترانزیتی، ما همیشه از توسعه مسیرها حمایت کرده‌ایم و فکر می‌کنیم که این موضوع از حیث کمک به توسعه اقتصادی کشورها و گسترش همکاری‌های اقتصادی حائز اهمیت است. گسترش مسیرهای مواصلاتی به‌هیچ عنوان نباید مغایر با حاکمیت ملی دولت‌ها و تمامیت ارضی آن‌ها باشد و نباید موجب تغییر در ژئوپلیتیک منطقه یا مرزهای شناخته‌شده، شود. ما تاکید داریم که موضوع ورود بازیگران فرامنطقه‌ای به تحولات منطقه به نفع امنیت و توسعه منطقه نیست.بقائی افزود: نکته‌ای که همیشه بر آن تأکید کرده‌ایم این است که گسترش مسیرهای مواصلاتی به‌هیچ عنوان نباید مغایر با حاکمیت ملی دولت‌ها و تمامیت ارضی آن‌ها باشد و نباید موجب تغییر در ژئوپلیتیک منطقه یا مرزهای شناخته‌شده، شود. نکته دیگری که در این چند روز مطرح شده، موضوع ورود بازیگران فرامنطقه‌ای به تحولات منطقه است. ما به‌صراحت اعلام کرده‌ایم که این موضوع به نفع امنیت و توسعه منطقه نیست و خوشحالیم که این شایعات مبنی بر مشارکت برخی طرف‌های فرامنطقه‌ای در روندهای مرتبط با جمهوری آذربایجان، از سوی بازیگران مختلف رد شده است. بنابراین، این موضوع را با دقت رصد می‌کنیم، چرا که با منافع کشور ما نیز در ارتباط است. به طرف‌های اروپایی اطلاع داده ایم که صلاحیت استفاده از سازوکار موسوم به «پس گشت» را ندارند سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به سوال دوم ایرنا مبنی بر اینکه پس از نشست اخیر ایران و تروئیکای اروپا در استانبول، خبرهایی مبنی بر پیشنهاد تمدید قطعنامه ۲۲۳۱ از طرف اروپا مطرح شده است، آیا تروییکا چنین پیشنهادی به ایران داده‌اند و اگر بله، موضع تهران در قبال آن چیست؟ گفت: مذاکرات انجام شده و این گفتگوها متمرکز بر یک مسئله خاص بوده است. مسئله دیگری مطرح نشده است. طبیعی است که طرف‌های اروپایی روایت خودشان را از مذاکرات و مباحث مطرح‌شده ارائه دهند؛ این روایت الزاماً روایت ما نیست. باز هم تأکید می‌کنیم که طرف‌های اروپایی به دلایل مختلفی که من بارها ذکر کرده‌ام، صلاحیت استفاده از سازوکار موسوم به «سازگار» را ندارند. با این موضوع مخالفیم و دیدگاه خود را هم به اطلاع اورپا رسانده ایم. آیا طرف‌های اروپایی می‌توانند خود را به‌عنوان طرف‌های متعهد به برجام تلقی کنند؟ در ادامه نشست خبری، سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسش دیگری درباره مذاکرات میان ایران و تروئیکای اروپایی در روز جمعه سوم مرداد ماه در استانبول گفت: طرف‌های اروپایی مدت‌هاست تلاش کرده‌اند از یک نقطه یا یک مبحثی که در قطعنامه ۲۲۳۱ وجود دارد، به‌عنوان یک اهرم مذاکراتی برای اعمال فشار استفاده کنند. ما تأکید کرده‌ایم که این ابزار قطعاً کارایی ندارد. اتفاقی که در چند هفته اخیر رخ داد این بود که اساساً اعتبار قطعنامه ۲۲۳۱ توسط طرف‌های اروپایی، در پی حمایت آن‌ها از تجاوز نظامی رژیم صهیونیستی و ایالات متحده آمریکا به ایران، زیر سؤال برده شد. بنابراین از آن زمان به بعد، با توجه به نقض فاحش تعهداتشان، حتی این پرسش مطرح است که آیا طرف‌های اروپایی می‌توانند خود را به‌عنوان طرف‌های متعهد به برجام تلقی کنند یا خیر. سواستفاده اروپا از مکانیسم پس‌گشت با واکنش مقتضی ایران روبه رو خواهدشد بقائی ادامه داد: طرف‌های اروپایی اساساً صلاحیت استفاده از این ابزار برای بازگرداندن تحریم‌ها را ندارند. ما این موضوع را به‌صراحت، هم در مذاکرات روز جمعه و هم پیش از آن اعلام کرده‌ایم. آن‌ها نیز به‌خوبی آگاه‌اند که در صورت سوءاستفاده از این محمل، حتماً با واکنش مقتضی از سوی جمهوری اسلامی ایران مواجه خواهند شد. چنین اقدامی نه‌تنها موضوع را پیچیده‌تر خواهد کرد، بلکه بدون تردید، مضرات آن متوجه طرف‌های اروپایی و رژیم صهیونیستی خواهد شد. امیدواریم طرف های اروپایی با اقدام های مخرب اوضاع فی مابین را پیچیده تر از این نکنند این تهدیدها به‌طور طبیعی واکنش‌هایی را در سطح جامعه ما در پی داشته است، هم در سطح نخبگان و هم در سطح افکار عمومی. شما نیز به گفت‌وگوها و مباحثی که در مجلس در این زمینه مطرح بوده، اشاره کردید. بنابراین، ما نسبت به این مباحث آگاه هستیم، اما امیدواریم طرف‌های مقابل حتماً متوجه مخاطرات مترتب بر سوءاستفاده از فرایندهایی که در قطعنامه ۲۲۳۱ پیش‌بینی شده، باشند و از پیچیده‌تر کردن این موضوع پرهیز کنند. رژیم صهیونیستی از گروه‌های تروریستی ضدایرانی حمایت می‌کند سخنگوی وزارت امور خارجه درباره اقدام تروریستی در شهر زاهدان و شهادت تعدادی از هموطنان گفت: این یک اقدام تروریستی کاملاً آشکار بود و متأسفانه سابقه هم دارد. در اینکه رژیم صهیونیستی از گروه‌های تروریستی ضدایرانی حمایت می‌کند، آن‌ها را تأمین مالی کرده و کمک‌های مختلفی در اختیارشان می‌گذارد، تردیدی نیست؛ این مسئله در طول سال‌ها ثابت شده است. هدف رژیم صهیونیستی هم کاملاً مشخص است؛ ایجاد ناامنی در ایران و مخدوش کردن امنیت شهروندان ما. این اقدام تروریستی قطعاً محکوم است. نهادهای انتظامی و امنیتی ما با جدیت، عوامل و بانیان این جنایت کور را شناسایی خواهند کرد و حتماً آن‌ها را مجازات خواهند نمود. کمااینکه شنیده‌اید تعدادی از این افراد در جریان همین حمله تروریستی کشته شده‌اند. وی ادامه داد: این اقدامات در ادامه جنایات رژیم صهیونیستی علیه ایران معنادار بوده و معنای آن نیز این است که این رژیم از هیچ ابزاری برای ایجاد ناامنی و خدشه وارد کردن به امنیت ایرانیان فروگذار نمی‌کند. اما قطعاً این اقدامات، موجب جدی‌تر شدن عزم ما در مقابله با این جنایات و تعرضات خواهد شد. یکی از دلایل شکل‌گیری روندی که منجر به نسل‌کشی آشکار در غزه شده، همین برخوردهای دوگانه و رویکردهای گزینشی و ناعادلانه در قبال مسئله فلسطین است. اینکه شما قربانی را به جای متجاوز بنشانید و او را محکوم کنید، صرفاً مشوق طرف متجاوز است برای اینکه به اقدامات خود ادامه دهد شیوه نامه جدید همکاری با آژانس تعریف خواهد شد بقائی در پاسخ به پرسشی در خصوص جزئیات مربوط به وضعیت موجود در تأسیسات هسته‌ای ایران که هدف حملات غیرقانونی آمریکا و رژیم صهیونیستی قرار گرفته‌اند، گفت: ما منتظر دریافت گزارش‌های مربوطه از سازمان تخصصی ذی‌ربط، یعنی سازمان انرژی اتمی هستیم. در مورد آژانس بین‌المللی انرژی اتمی نیز باید بگویم که ما همچنان طرف موافقت‌نامه‌های پادمان هستیم. قرار است یک شیوه‌نامه جدید با آژانس تعریف کنیم، با در نظر گرفتن مصوبه مجلس شورای اسلامی که برای ما الزام‌آور است، تا ببینیم چگونه می‌توانیم همکاری‌ها را ادامه دهیم. احتمالاً ظرف دو هفته آینده، یکی از مقام‌های آژانس از ایران بازدید خواهد کرد و در جریان این دیدار، قرار است درباره ابعاد فنی این موضوعات گفت‌وگو صورت گیرد. بیش از ۱۵۰ صفحه سند درباره جنایات رژیم صهیونیستی و آمریکا ثبت شده است سخنگوی وزارت امور خارجه درباره روند ثبت غرامت از آمریکا به دلیل حمله نظامی علیه ایران توضیح داد: اولین مرحله برای چنین موضوعی، مستندسازی جنایات و ثبت مستندات مربوط به تخلفات و جنایات بین‌المللی صورت‌گرفته است. ما این کار را از همان روزی که تجاوز رژیم صهیونیستی آغاز شد، انجام داده‌ایم. بالغ بر ۱۵۰ صفحه سند؛ حداقل به‌عنوان مکاتبات و نه ضمائم آن که بسیار بیشتر است، در سازمان ملل متحد و سایر سازمان‌های مربوطه ثبت کرده‌ایم. کمیته‌ای در معاونت حقوقی ریاست‌جمهوری ایجاد شده که وزارت امور خارجه، از طریق بخش حقوق بین‌الملل خود، در آن عضویت و نقش فعال دارد. ما این موضوع را به‌صورت جدی پیگیری می‌کنیم. موضوع شناسایی مبانی صلاحیتی و سایر ابعاد حقوقی نیز به‌صورت کاملاً جدی در دستور کار ما قرار دارد. حق‌آبه در همه گفت‌وگوها با طرف افعانستانی مطرح است سخنگوی وزارت خارجه در پاسخ به پرسشی درباره وضعیت مطالبه حق‌آبه ایران از حکومت سرپرستی افغانستان گفت: موضوع حق‌آبه، در تمامی گفت‌وگوها از جمله در گفت‌وگوی اخیر که تمرکز آن بر موضوع غزه بود، در چارچوب مرور روابط دوجانبه با افغانستان مطرح شد. این مسئله در همه نشست‌ها و گفت‌وگوها با طرف‌های افغانستانی مورد بحث قرار می‌گیرد. وی در ادامه در پاسخ به سوال دیگری گفت: در خصوص موضوع میدان گازی آرش نیز، این مسئله در بخش‌های حقوقی و مرزی وزارت امور خارجه با طرف‌های ذی‌ربط کویتی تقریباً به‌صورت مستمر در حال پیگیری است. شرط هر مذاکره‌ای، تغییر رفتار و تغییر نگاه نسبت به اصل مذاکره است سخنگوی وزارت امور خارجه درباره شرایط بازگشت به میز مذاکرات از سوی ایران و دریافت تضمین‌هایی در این زمینه توضیح داد: بزرگ‌ترین تضمین ما، قدرت ماست. اما واقعیت این است که آمریکا، علاوه بر ارتکاب یک جنایت بین‌المللی و نقض فاحش منشور سازمان ملل متحد و حقوق بین‌الملل، ضربه شدیدی به اصل دیپلماسی و مذاکره وارد کرد و این را نباید دست‌کم گرفت.