سیاست
پولهای بلوکه شده ایران آزاد میشود. این خبری است که از چند روز گذشته دوباره رسانهای شده و این بار به جای ۷ میلیارد دلار، قرار است ۲۴ میلیارد دلار ارز بلوکه شده ایران آزاد شود. آزادسازی پولهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی خبری قدیمی است که مدام تکرار میشود. تا پیش از این ماجرا تنها به آزادسازی ۷ میلیارد دلار از پولهای بلوکه شده کره جنوبی محدود میشد اما حالا ایسنا گزارش داده که قرار است سه برابر این پول آزاد شود. آنگونه که ایسنا گزارش داده در پی سفر سلطان عمان به ایران به زودی مبلغی بیش از ۲۴ میلیارد دلار از منابع ارزی بلوکه شده ایران در عراق و کره جنوبی وارد ایران میشود. بر اساس این گزارش، ۷ میلیارد دلار از این منابع مربوط به پولهای بلوکه شده ایران در کره جنوبی است و بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار آن هم مربوط به منابع بلوکه شده ایران در عراق است. خبری که اگر صحت داشته باشد میتواند در بازار ارز زلزله ایجاد کند. در پی سفر سلطان عمان به ایران و بر اساس اطلاعات به دست آمده ، به زودی بیش از ۲۴ میلیارد دلار از منابع ارزی بلوکه شده ایران در عراق و کره جنوبی و همچنین منابع قابل دسترس کشورمان در صندوق بینالمللی پول وارد کشور خواهد شد. از این میزان ارز، هفت میلیارد دلار منابع ارزی بلوکه شده ایران در کره جنوبی و بالغ بر ۱۰ میلیارد دلار آن منابع بلوکه شده ایران در عراق است که عمده آن به صادرات انرژی به این کشور همسایه باز میگردد. بر اساس دیپلماسی اقتصادی فعال دولت و تلاش برای اصلاح ساختار اقتصادی - سیاسی که نمونه آخر آن سفر سلطان عمان به ایران و سفر مشاور رئیس جمهور آمریکا به عمان بوده مقرر شد در قالب تفاهمی با ایران این منابع بلوکه شده آزاد شود. همچنین در پی دیدار فرزین، رئیس کل بانک مرکزی ایران با جورجیوا، رئیس صندوق بینالمللی پول در واشنگتن مقرر شد ایران بتواند به بیش از ۶.۷ میلیارد دلار حق برداشت ویژه خود دسترسی داشته باشد. گفتنی است؛ چندی پیش هم علی شریعتی - عضو اتاق بازرگانی ایران و عراق - از آزادسازی دو میلیارد دلار از منابع ارزی بلوکه شده ایران تا روز دوشنبه (۱۵ خرداد ماه) خبر داده بود. ایندیپندنت فارسی ننیزدر گزارشی اعلام کرده که بایدن در تلاش برای احیای برجام است و میخواهد در قبال آزادی شهروندان آمریکایی زندانی در ایران، بیش از ۱۰ میلیارد دلار از داراییهای بلوکهشده ایران را آزاد کند. اما هنوز هیچ مرجع رسمی این خبر را تایید نکرده و مشخص نیست که این خبر چقدر جنبه عملی دارد. اموال بلوکه شده ایران در خارج شامل چه مواردی است؟ اموال بلوکه شده و بلوکه نشده ایران در خارج از کشور را میتوان به دو دسته کلی تقسیم کرد؛ امول دولتی جمهوری اسلامی ایران که قاعدتا زیر نظر بانک مرکزی جمهوری اسلامی ایران اداره میشوند و اموال شرکتهای غیردولتی. غیر از داراییهای نقد ایران بخش دیگری از داراییها نیز وجود دارند که گرچه جز داراییهای نقد محسوب نمیشوند، اما به دلیل ارزش بالا اهمیت بسیاری دارند؛ داراییهای نظیر سهام خریداری شده توسط ایران در دوران پهلوی در صنایع اروپایی و آمریکایی مانند سهام خریداری شده توسط ایران در صنایع هستهای فرانسه و سهام خریداری شده توسط ایران شرکت مرسدس آلمان، سهم ایران از خط لوله انتقال نفت بندر عقبه و... نیز انواع مستغلات زمینها و ابنیه و ساختمانهای متعلق به ایران از جمله ساختمان تاریخی سفارت ایران در واشنگتن، ساختمانهای متعلق به بنیاد علوی در آمریکا و کانادا و ... است. همانطور که مشخص است ارزش هر کدام از این داراییهای به تنهایی به میلیونها و حتی دهها میلیون دلار رسیده و در مجموع در صورت یک حسابرسی عادلانه ارزش انها به صدها میلیارد دلار خواهد رسید. بخش مهمی از این داراییها نقدی بوده که نتیجه فروش نفت و گاز، فرآوردههای نفتی و محصولات غیر نفتی توسط ایران در بازارهای جهانی بوده است. این در حالی است که مطابق برآورد سرویس تحقیقات کنگره آمریکا در سال ۲۰۲۰ میزان داراییهای بلوکه شده ایران شامل وجوه بلوک شده در حسابهای خارجی ایران، املاک و مستغلات و اموال ناشی از فروش محصولات ایران در بازارهای جهانی به طور میانگین بین ۱۰۰ تا ۱۲۰ میلیارد دلار برآورد شده است. الن دوهان گزارشگر ویژه اقدامات یکجانبه شورای حقوق بشر نیز در سفری که در سال ۲۰۲۲ به ایران داشته است اذعان کرد که در نتیجه اقدامات یکجانبه ایالات متحده آمریکا در تحریم منابع مالی جمهوری اسلامی ایران، این کشور تا کنون ۱۰۰ تا ۱۳۰ میلیارد دلار از اموال ایران را بلوکه کرده است. صندوق بینالمللی پول در گزارشی که در سال ۲۰۲۲ منتشر کرد گزارش داد تا پایان اپریل سال ۲۰۲۰ میزان اموال بلوکه شده ایران در سراسر جهان به ۱۱۵.۴ میلیارد دلار رسیده است. این در حالی است که میزان اموال و داراییهای نقدی ایران ناشی از فروش و صادرات محصولات نفتی و غیر نفتی ایران در هر کشور متفاوت است.