تله‌تئاتر با « کاتب اعظم» به آنتن تلویزیون بازمی‌گردد

 بنیامین صادقی- ساخت تله‌تئاتر در تلویزیون تقریبا از سال ۸۸ متوقف شد و این گونه نمایشی که برای سال‌ها از اقبال عمومی برخوردار بود چند سالی به فراموشی سپرده شد. چندی پیش محمد رحمانیان در مصاحبه‌ای در این‌باره گفته بود: «نزدیک به ۱۳ سال است که ساختار تله‌تئاتر از تلویزیون حذف شده است. تلویزیون نیز نسبت به شرایط موجود آگاه نیست و دنبال نجات نمی‌گردد. می‌توان گفت بازگشت تله‌تئاتر مخاطبان ریخته شده تلویزیون را باز می‌گرداند.»
حالا پس از ۱۳ سال این ساختار نمایشی با «کاتب اعظم» به تلویزیون بازمی‌گردد. کارگردان «کاتب اعظم»، ابراز امیدواری کرده است که ساخت این مجموعه شروعی دوباره برای ساخت و پخش تله تئاتر در تلویزیون باشد.
مهدی غفوری ـ نویسنده و کارگردان هنری تله‌تئاتر «کاتب اعظم» ـ درباره این مجموعه نمایشی توضیح داد: «کاتب اعظم» اقتباسی از کتاب «اعترافات کاتب کشته شده» نوشته ساسان ناطق است. مرکز سریال سوره حوزه هنری این کتاب را به من پیشنهاد داد و خودشان هم نظرشان بر ساخت بر اساس ساختار تله تئاتر بود؛ وقتی من هم کتاب را خواندم نظرم همین بود. زیرا زاویه نگاهش طوری است که می‌توانستیم فضا را به تله‌تئاتر نزدیک کنیم. غفوری در پاسخ به اینکه آیا شیوه روایت داستان در امکان ساخت تله‌تئاتر از آن موثر است؟ توضیح داد: برای هر قصه‌ای می‌توانیم قالب طراحی کنیم، ولی در برخی زمینه‌ها تله‌تئاتر کارکرد بیشتری دارد.
او درباره «کاتب اعظم» افزود: کتاب از زاویه کاتبان عاشورا به این واقعه نگاه کرده و در هفت پرده نوشته شده بود. ما زاویه نگاه را برداشتیم، جغرافیا را حفظ کردیم و از اول پژوهش کردیم و قصه را بر اساس پژوهش در هفت قسمت نگارش کردیم.
این کارگردان درباره بازه زمانی که این تله تئاتر روایت می‌کند، توضیح داد: ماجرا از یک ساعت مانده به اذان روز عاشورا تا ندای دای «هل من ناصر ینصرنی» امام حسین(ع) در عصر عاشورا ادامه دارد.
او افزود: کار ما، یک تله‌تئاتر میدانی است. یک فضای باز در بیابان داریم و یک فضای بسته که در خیمه‌ها است. ما قالب را شکاندیم. سعی کردیم میزانسن، همان میزانسن‌های عادی و مرسوم تئاتر باشد؛ اما در دکوپاژ و فیلمبرداری، قالب را کمی شکستیم تا برای تماشاگر جذاب تر باشد. ولی در عین حال به تئاتر و حق تماشاچی تئاتر وفادار بودیم. امیدوارم که مردم هم دوست داشته باشند و درکش کنند. غفوری درباره قالب تله‌تئاتر  هم گفت: ساخت تله‌تئاتر برای تلویزیون و تهیه کننده‌ها بسیار به صرفه‌تر است. به خاطر دارم از دهه ۶۰ که تله تئاتر «اسکندر مقدونی» ساخته آقای داوود میرباقری و دیگر تله‌تئاترهای آن زمان را دیدم و به این فضا علاقه‌مند شدم. او افزود: تله‌تئاتر از نظر اقتصادی بسیار به صرفه‌تر از سریال‌ها است. البته سریال‌ها هم باید در جای خود ساخته شوند، اما تله‌تئاتر هم از نظر اقتصادی مقرون به صرفه‌تر است و هم اینکه سبب آشتی دوباره مردم با صحنه تئاتر و دیدین تئاترهای فاخر می‌شود؛ چه تئاترهایی که از روی آثار معروف بازسازی می‌شوند و چه تئاترهای جدیدی که در حوزه‌های مختلف ملی، اجتماعی و... ساخته می‌شوند.
غفوری در پاسخ به اینکه، کاتب اعظم می‌تواند شروعی دوباره برای ساخت تله تئاترهای تلویزیونی باشد؟ گفت: آرزو و هدف ما این است و فکر می کنم این اتفاق بیافتد. قصه جذابی است و زاویه نگاه جدید است. ما اساسا میدان جنگ را نمی‌بینیم، فقط یکسری روایت از میدان می‌شنویم که  مخاطب را همراه خود می‌کند. ان‌شاءالله اگر خوب دیده شود و تبلیغ شود که مردم پای تلویزیون بنشینند، این اتفاق می‌افتد.
* امین زندگانی: «کاتب اعظم» یادآور متن بیضایی بود
امین زندگانی بازیگر سریال «کاتب اعظم» که در قالب تله تئاتر از امروز (یکشنبه ۲۷ شهریور ماه) روی آنتن می‌رود درباره حضورش در این اثر بیان کرد: «کاتب اعظم» تله تئاتری است که با سه دوربین ساخته شده است و قصه آن از سپیده صبح عاشورا شروع می‌شود و به نبرد نهایی می‌رسد و ما از منظر دیگری این واقعه را می‌بینیم که قصه پرکشش و دیالوگ‌های روانی دارد. قصه به قلم خود مهدی غفوری کارگردان سریال است.
وی اضافه کرد: زمانی که دوستان از دفتر تولید تماس گرفتند و من متن را خواندم اولین نکته‌ای که گفتم این بود که یاد «مرگ یزدگرد» بهرام بیضایی افتادم چون متن این کار نگاه متفاوت و جذابی داشت.
زندگانی که پیش از این تله تئاتر هم بازی کرده است درباره تمایزهای این سریال توضیح داد: من پیش از این چند تله تئاتر کار کرده بودم که در استودیو بود اما این مجموعه در یک لوکیشن واقعی ساخته شده که اتفاقاً نزدیک لوکیشن و قلعه فیلم سینمایی «ملک سلیمان» بود و خاطرات آن فیلم هم برای من تداعی شد. فکر می‌کنم ساخت این مجموعه آغاز خوبی برای سازمان سینمایی سوره و حوزه هنری است و رجعت خوبی هم برای تولید دوباره تله تئاتر است. این مقوله چندین سال است که از سبد تولیدات تلویزیون خارج شده بود و امیدوارم با این پروژه ساخت تله تئاتر دوباره کلید بخورد. این بازیگر درباره فضای این تله تئاتر مناسبتی نیز عنوان کرد: قصه درباره آدم‌هایی است که در جناح دیگر واقعه عاشورا حضور دارند و ما ماجرا را از زاویه اشقیا می‌بینیم. نمی‌توانم قصه را بیشتر از این لو دهم اما می‌شود گفت حرف‌هایی که در این داستان بیان می‌شود خیلی به روز است، ما گاهی به دنبال قهرمان می‌گردیم گاهی هم وظیفه خود را به دوش دیگران می‌اندازیم. مثلاً الان سیب زمینی و مایحتاج اولیه گران می‌شود همه مردم توقع دارند بازیگران در اعتراض به معضلات اقتصادی دیگر بازی نکنند یا بیانیه دهند! من اگر می‌خواستم در حوزه مسائل اقتصادی و سیاسی بیانیه بدهم نماینده مجلس می‌شدم و شغل دیگری انتخاب می‌کردم. یا برعکس اتفاقی می‌افتد و هرکسی فکر می‌کند چرا من باید پیش قراول شوم؟ این متن هم چنین فضایی دارد که نزدیک به خواست‌ها و توقعات و نگاه اجتماعی است.
بازیگر نقش مسلم در «مختارنامه» درباره اهمیت واقعه کربلا تصریح کرد: واقعه کربلا و اتفاقی که در آن ظهر عاشورا رخ داد مسولیتی است که از دوش هیچ کسی برداشته نمی‌شود. می‌گویند هر چیزی از خدا می‌خواهید به آن روز و آن اتفاق ربط دهید چراکه امام حسین (ع) با همه خانواده و داشته‌هایش وارد آن واقعه شد و خدا خود را بدهکار او می‌داند. همین الان اربعین را ببینید ارادتی از طرف مردم وجود دارد که در مکه نمی‌بینید. حتی اقلیت‌ها هم آن روز به کربلا می‌روند. وی که پیش از این نقش‌های مذهبی مختلفی را در فیلم و سریال‌ها داشته است درباره ویژگی‌های مثبت و منفی بازی در این نقش‌ها گفت: در سینمایی که ما به عادت‌ها رجوع می‌کنیم این اتفاق می‌تواند منفی باشد. سینمای جهان با بازیگر مخاطب را شگفت زده می‌کند مثلاً بازیگری که از او توقعی ندارید در یک نقش مثبت بازی کند به گونه‌ای او را گریم و هدایت می‌کنند تا در این نقش چالش برانگیز بازی کند. اینجا اما بیشتر کلیشه انتخاب‌های عادت شده را داریم که تا حدی برای بازیگر خطرناک است. با این حال من سعی دارم نقش‌هایم شبیه هم نشود و ثابت کنم من کلیشه نشدم و اگرچه انتخابم کلیشه بوده است اما هنوز می‌توانم بازی و ارائه متفاوتی داشته باشم.
وی اضافه کرد: من از «ملک سلیمان» تا الان کارهای دیگر غیر از تاریخی و مناسبتی هم بازی کرده بودم و حدود ۱۲ سالی بود کار تاریخی بازی نداشتم و حالا فکر می‌کنم بعد از سریال «کاتب اعظم» هم زمانی نیاز دارم تا انرژی دیگری ذخیره کنم. پخش مجموعه هفت قسمتی «کاتب اعظم»، اولین محصول مرکز سریال سوره از روز یکشنبه ۲۷ شهریورماه ساعت ۲۱:۳۰ به صورت شبانه در شبکه دو سیما آغاز می‌شود. امین زندگانی، سیامک صفری، نادر فلاح، نازنین فراهانی، فاطمه گودرزی، حدیث میرامینی، خسرو شهراز، امین میری، امیرحسین هاشمی، امیر شهرابی، محسن علیخانی، محمدمحسن شفیعی، آرش رحیمی، محمدرضا تاجیک، امیر تک‌فلاح و وحیدرضا قناعتیان در «کاتب اعظم» ایفای نقش می‌کنند.