فرهنگ رسانه اخلاقی

  کیانوش رفیعی- در وضعیت و ساختار کنونی جامعه،رسانه ها نقش مهمی در ارائه مطالب به مخاطبان خود دارند. بى تردید رسانه، چه نوشتاری و چه گفتاری، برای ایفای نقش خود وظایفی دارد که باید آنها را- اگر نگوییم به بهترین وجه ـ لااقل در حدّ امکان خوب انجام دهد و برای ادای درست وظایف و مسئولیت‌های خود نیازمند الگوگیری از کسانی است که این وظایف را به احسن وجه انجام داده و راه خود را به درستی پیموده و از بیراهه رفتن پرهیز کرده‌اند.
در تعریف رسانه سخن بسیار گفته شده اما در یک تعریف اجمالی و اجماعی، رسانه ابزاری برای انتقال پیام از فرستنده به گیرنده تعریف شده است.آیا رسانه علاوه بر انتقال پیام فرستنده، خود واجد روح و انتقال فرهنگ و اخلاق خاصی است؟ این سوال مهمی است که با شکل گیری عصر ارتباطات و پدیده دیجیتالیسم در ساحت جهانی فرهنگ و سیاست، پیش روی اندیشمندان و متخصصان ارتباطات قرار گرفته است که در جای خود قابل بحث است.
رسانه‌های ارتباطی، کانال‌ها و ابزار بسیار مهمی برای شناخت و آگاهی سیاسی، هوشیارسازی، فهم و جهت دهی شهروندان و گروه‌های سیاسی و اجتماعی هستند.
اخلاق رسانه‌ای، از جمله مسایلی است که توجه به آن ضروری است. کارکرد رسانه توجه به انتقال تکنیکی، فنی و درست و انتخاب قالب مناسب و موثر برای بیان یک خبر، یا یک حقیقت است. اما وظیفه یک رسانه، علاوه بر رعایت جنبه‌های فنی - تکنیکی؛ پایبندی به اهداف و سیاست‌های پذیرفته شده از سوی رسانه است.
رسانه‌ها امری فراگیرند، آنها می‌توانند یک کلاس بی‌دیوار با میلیاردها مستمع تشکیل دهند. رسانه‌ها وظیفه حراست از محیط را به عهده دارند؛ آنها باید همبستگی کلی را بین اجزاء جامعه در پاسخ به نیازهای محیطی ایجاد کنند و مسئولیت انتقال میراث اجتماعی از نسلی به نسل دیگر را به عهده دارند.
رسانه های گروهی می توانند به گونه ای عمل کنند که مردم به سوی حق رغبت پیدا کنند؛ زیرا به فرموده حضرت علی(ع): حق راه برتر و نمونه،نجات دهنده و گوهری روشن است و نزدیک ترین بندگان به خدای تعالی، گویا ترین آنان به حق است.
شبیه ترین مردم به فرستادگان الهی، کسی است که در حق گویاتر و در به کار بستن آن پابرجا باشد. راست ترین گفتار آن است که با حق مطابقت کند. یاری کردن حق، موجب رستگاری است و خواستار حق، کارها را بر خود آسان سازد و مردم به سویش روی می آورند.
مطبوعاتی که حق گویی و واقع گرایی را بر اساس ارزش های معنوی مشی خود قرار داده اند، ضمن اینکه می کوشند آرامش روانی و امنیت اجتماعی جامعه را حفظ کنند، از این گونه درس های آموزنده هم غافل نیستند و با حوادث و رویدادها، شیوه متداول جراید غربی را در پیش نمی گیرند و در درج آنها، هدف های رشد دهنده ای را در نظر می گیرند و همان گونه که مراقب اند مردم را ناامید نکنند، به آنان می آموزند که چگونه فشار مصائب و آلام را تحمل کنند و با استقامت و بردباری بر دشواری ها غلبه یابند.
رسانه‌ها از جمله عواملی‌اند که در ترویج اخلاق نقش مهم و سازنده‌ای دارند. ارتباط میان اخلاق و رسانه، نوعی تعامل و ارتباط دوسویه است که موجب پیدایش دو مفهوم «اخلاق رسانه‌ای» و «رسانه‌ی اخلاقی» شده است.مقصود از اخلاق رسانه‌ها مجموعه قواعدی است که‌ باید‌ دست‌اندرکاران رسانه‌ها داوطـلبانه‌ و بـراساس ندای وجدان و فطرت خویش در انجام کار حرفه‌ای رعایت کنند؛ بدون آن‌که الزام‌ خارجی داشته باشند یا در صورت تخلف دچار مجازاتهای قانونی گردند.
رسانه ها ، عامل و سازمان هایی هستند که ارتباطات ، ایده ها و اطلاعات و تصاویر دنیای ما را می سازند . رسانه ها ، تار و پود نمادین زندگی اجتماعی ما را تشکیل می دهند . در دنیای امروزی ،جایگاه رسانـــه ، تنویر افکار عمومی و ایــجاد فضاهای مناسب برای گفتگو و برخورد سالم و سازنده نظرات وچندین نقش اساسی دیگر می باشد .رسانه ها ، حکم آینه را ندارند ؛ بلکه نقش نورافکن و نقش بالقوه معناداری در شکل گیری ادراک و افــکار بازی می کنند.
رسانه ها ، تکثیر کنندگان شخصیت متحرک و قالب ذهنی متناسب با آن می باشند .خلاصه اینکه ما اعتمادمان را در اختیار رسانه به عنوان یک قدرت قرار داده ایم که اخبار، سرگرمی و آموزش را در اختیار ما قرار می دهند.