امنیت غذایی

 مطهره دادمان- الگوي مصرف غذايي در بيشتر کشورها، نژادها، طبقات اجتماعي و فرهنگ هاي مختلف با هم متفاوت است. تعيين الگوي مصرف غذايي راهنماي مفيدي براي آموزش افراد، ارتقاء سواد غذايي و سياست گذاري هاي تغذيه اي مي باشد.امنیت غذایی در ایران مخدوش است. برای مثال متوسط سرانه مصرف لبنیات در دنیا حدود ۱۲۰ کیلوگرم است که تفاوت ۳۰ تا ۴۰ کیلوگرمی با سرانه مصرف در کشور ما دارد یا عبداللهی مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت درباره استان‌های ناامن غذایی گفته است استان‌های ناامن غذایی شامل سیستان و بلوچستان، کهگیلویه و بویراحمد، خوزستان، هرمزگان، ایلام، کرمان، خراسان جنوبی و بوشهر هستند که نیاز به بررسی و رسیدگی فوری دارند.
به‌دلیل افزایش بی‌رویه قیمت موادغذایی، نظارت جدی برای کنترل قیمت مواد غذایی بسیار مهم است؛ زیرا بررسی‌ها نشان می‌دهد مصرف برخی اقلام غذایی مانند گوشت و مرغ، لبنیات و حتی میوه‌ها به‌دنبال افزایش قیمت تا حدود ۴۰ درصد کاهش یافته است و باید با قیمتی مناسب منابع پروتئینی در اختیار مردم باشد.مدیرکل دفتر بهبود تغذیه جامعه وزارت بهداشت خبر داده ناامنی غذایی در ایران تشدید شده است؛ او از خیرین خواسته کودکان زیر ۵ سال و مادران باردار دچار فقر را تحت پوشش سبد غذایی قرار دهند، چون «اعتبارات بخش دولتی کم است و کفاف نمی‌دهد»؛ بنابر اظهارات زهرا عبدالهی همین حالا «حدود ۷۰۰۰ مادر باردار و حدود ۱۳ هزار کودک زیر پنج سال از طریق کمک خیرین تحت پوشش سبد غذایی قرار گرفته‌اند».
این مقام مسئول گفته «گزارشاتی به دستمان رسیده که حاکی از بیشتر شدن وضعیت ناامنی غذایی است. متاسفانه سوءتغذیه و کمبود ریزمغذی‌ها در کودکان زیر ۵ سال افزایش یافته است. در سال ۹۹ حدود ۶۰ هزار کودک زیر پنج سال دچار سوءتغذیه که توسط بخش بهداشت شناسایی شده بودند و حدود ۵۰ تا ۵۴ هزار مادر باردار و شیرده تحت پوشش این بسته حمایتی تغذیه‌ای با کمک کمیته امداد و بنیاد علوی قرار گرفتند.»10 سال مي‌گذرد از روزهايي كه قيمت هر كيلو برنج درجه يك ايراني 3 هزار و 730 تومان، گوشت گوساله كيلويي 17500 تومان، مرغ كيلويي 4360 تومان و يك كيلو خيار هم 1070 تومان قيمت داشت. سالي كه سرانه مصرف گوشت براي كشور 13 كيلوگرم بود و حال بر اساس گفته‌هاي پاييز سال گذشته علي‌اصغر ملكي، رييس اتحاديه گوشت گوسفندي به حدود 8 كيلوگرم رسيده البته كه با توجه به جهش‌هاي ناگهاني گوشت قرمز در بازار همچنين كاهش قدرت خريد خانواده‌ها انتظار مي‌رفت، سرانه مصرف كمتر باشد تا اينكه در ابتداي ارديبهشت سال جاري افشين دادرس، مديرعامل اتحاديه دام سبك، سرانه مصرف گوشت را 6 كيلوگرم عنوان كرد. البته كه اين رقم براي برخي مناطق شهري و روستايي كه فقر بيشتري وجود دارد، صدق نمي‌كند. اما گوشت قرمز تنها كالايي نيست كه مصرفش كاهش پيدا كرده است.
بر اساس گزارشي كه محققان مركز آمار در دي ماه سال گذشته منتشر كردند، سرانه مصرف برنج نيز افت قابل توجهي داشته؛ در سال 90 مصرف سرانه اين كالا در خانواده‌هاي كشور 43.6 كيلوگرم بود كه به 36.4 كيلوگرم در سال 98 رسيد. با وجود اينكه در زمان انتشار اين گزارش سال 99 هنوز به پايان نرسيده، پيش‌بيني‌ها بر رسيدن مصرف سرانه برنج به 33.1 كيلوگرم براي سال گذشته بود. محاسبات اين محققان نشان مي‌دهد كه سرانه مصرف گوشت ماكيان در سال 90 حدود 31 كيلوگرم بود كه در سال 99 به 33 كيلوگرم رسيد. هر چند اين امر با وجود بالا رفتن قيمت گوشت قرمز طبيعي به نظر مي‌رسد. اما مي‌تواند زنگ هشداري براي كشور باشد.چراكه در صورت جهش ديگري در قيمت آن، گزينه «پروتييني» ديگري در سبد معيشتي خانوارها به وي‍ژه آنهايي كه در دهك‌هاي كم‌درآمدي قرار دارند، باقي نمي‌ماند. اما بخش نگران‌كننده ديگر گزارش اين مركز كاهش 21 كيلويي سرانه مصرف لبنيات طي سال‌هاي 90 تا 99 است؛ به گونه‌اي كه در سال 90 سرانه مصرف 127 كيلوگرم عنوان شد كه در 99 به 106 كيلوگرم رسيد. البته كه محققان مركز آمار بر اين باورند كه در سال 99 و به دليل شيوع گسترده‌تر كرونا، سرانه مصرف كاهش يافته و در سال 1400 هر ايراني 4 كيلوگرم به سرانه مصرف خود اضافه مي‌كند اما اضافه شدن اين ميزان به سرانه مصرف لبنيات نيز چيزي از اصل ماجرا، بدتر شدن وضع هر ايراني را تغيير نمي‌دهد. از دیگر سو مصرف برخی از مواد غذایی مضر در میان ایرانیان شایع است اما در مقابل سرانه مصرف غذاهای مفید در ایران بسیار کمتر از مردم سایر کشورهای جهان است. بررسی تورم قیمت خوراکی‌های مفید نشان می‌دهد که این مسأله به جز فرهنگ غذایی، با قیمت غذا در ایران هم ارتباط دارد. میزان مصرف شکر، نوشابه و روغن در ایران چند برابر متوسط سرانه آن در دنیاست.