باور ارزش‌ها

 معین مهدی زاده- رهبر معظم انقلاب اسلامی با تأکید بر اینکه، دوران دفاع مقدس در کنار خسارت‌های مادی و انسانی، آثار مهمی برای امروز و آینده دارد، می فرمایند: حفظ و تقویت روحیه انقلابی در جامعه و ماندگاری انقلاب یکی از آثار آن دوران است و اگر آن حرکت جهادی و فداکارانه نبود، قطعاً روحیه انقلابی در معرض تهدید قرار می‌گرفت.
واقعیت این است که نسل اول و دوم انقلاب اسلامی  در جریان و متن هشت سال دفاع مقدس زندگی و مبارزه و فرهنگ جاری دفاع مقدس را با تمام وجود حس کرده‌اند. اما  چنانچه این ارزش ها به نسل های آینده به درستی و به زیبایی منتقل نشوند ؛ قطعا» بسیاری از آن ها از یادها  خواهند رفت .حال این پرسش‌ مطرح است که چگونه می‌توان نسل های بعد را با ارزش‌های دفاع مقدس آشنا و مأنوس کرد.
بیانات رهبر معظم انقلاب  تاکیدی  دوباره برضرورت اهتمام به  این هدف  مهم  است ،تا ارزش‌های جبهه و جنگ  به مجموعه‌ای از هنجارهای رفتاری در جامعه تبدیل شوند .این ارزش ها در واقع بخشی از  هویت اجتماعی ـ دینی و اخلاقی  و روحیه  مستحکم دشمن ستیزی و نشانه قدرت نرم یک ملت ایران در مواجهه با تهدید ها و متجاوزان است .بی تردید این  عناصر ارزشمند  محدود به یک زمان و رویداد خاص نمی شوند بلکه جریانی مستمر ، پویا  و حرکتی رو به تکامل و دربرگیرنده آرمان‌های  ملت ایران است که  خواهان عدالت و مخالف نظام سلطه است.  باور به این ارزش‌ها در دوران  دفاع مقدس  در عالی ترین شکل  تجلی یافت . انتقال این باورها  امروز نه فقط برای ملت ایران  بلکه برای همه ملل تحت ستم و آنهایی که در مقابل متجاوزان ایستاده اند و در دفاع ازخود می جنگند ،سبب  امید و دلگرمی است . با توجه به تاثیر گذار بودن این ارزش ها ست  که رهبر معظم انقلاب درفرازی از بیاناتشان تاکید کردند: یکی از درس‌های ماندگار دوران دفاع مقدس این بود که اگر توکل بر خدا به طور عملی با پذیرش از اعماق جان باشد، قطعاً می‌توان بر همه موانع و چالش‌ها، مؤمنانه غلبه کرد.
ارزش های دفاع مقدس بخشی از ارزش های اجتماعی در جامعه اسلامی محسوب می شوند که در مقطع زمانی خاصی به عنوان ارزش مطرح شده و حال با گذشت زمان، اهمیت حفظ آنها مسئله ای اجتماعی است، مسئله ای که لازم است تا با برخورد مناسب از سوی برنامه ریزان فرهنگی و شرکت فعالانه در جریان «اشاعه فرهنگی» همراه شود.
از ویژگی های بارز حماسه ی دفاع مقدس، مشارکت همگانی است. یکی از رموز پیروزی رزمندگان اسلام و ناکامی رژیم بعث عراق و قدرت های حامی آن، حضور یکپارچه و هماهنگ مردم غیرت مند ایران در جبهه ها بوده است. بی گمان در تاریخ جنگ های دفاعی و تهاجمی این مرز و بوم، دفاع مقدس به لحاظ گستره ی مدافعان و مشارکت همگانی اقشار مختلف مردم و نیز هماهنگی نیروهای مسلح با یک دیگر و با مردم کم نظیر است. «مردم مسلمان ایران که زمانی نه چندان دور، پیش از جنگ، مشارکت جمعی را در جریان انقلاب اسلامی در برابر رژیمی تا دندان مسلح و حامیان استکباری آن تجربه کرده بودند، بار دیگر در جنگ تحمیلی به خوبی از آن سود جستند، در منظر دید ملت های دیگر نیز نهاده اند» (تقی زاده و همکاران، 1380، ج5، ص19-20). امام خمینی فرمانده ی کل قوا، شکوه حماسه ی حضور هماهنگ و هم گرایی مردم در جنگ را چنین وصف می کنند: «ما مواجه هستیم با یک ملتی که همه چیز خودش را در طبق اخلاص گذاشته است و برای اسلام دارد صرف می کند. جوان ها را می دهد. جوان ها جان خودشان را می دهند. زن ها، جوان های عزیز خودشان را می هند و با آن شور و شعف، آن ‎ها به میدان می روند و مردم با آن شور و شعف، در جبهه و خارج جبهه، دارند فداکاری می کنند» (صحیفه ی نور، ج20، ص4).
در خلال جنگ پیر و جوان با شور و شوق به صحنه آمدند و داوطلبانه با فداکاری، سینه را سپر گلوله و خمپاره کردند و مشتاقانه به استقبال شهادت رفتند. پیر و جوان و نوجوان و حتی زنان گاهی برای حضور و مشارکت در جبهه التماس می کردند. کمک های مالی مردم در دفاع مقدس غیر قابل اندازه گیری است؛ زیرا بسیاری از این کمک ها، به طور دقیق در جایی ضبط نشده است و شاید ثبت شدنی هم نبود.
عموماً، از ارزشهای دوران جنگ تحمیلی با عنوان جنبه‌های مثبت جنگ یاد می‌کنند؛ جنبه‌های اخلاقی انکارناپذیری که حتی مخالف‌ترین افراد و ضد جنگ‌ترین انسانها نیز نمی‌توانند، منکر آنها شوند. جنگ زمینۀ ظهور ارزشهایی، مانند شجاعت، فداکاری، وفاداری، صداقت و ایثارگری است و ظهور آنها را در بالاترین درجه امکان‌پذیر می‌کند. انسانهایی که به محض آغاز دفاع مقدس، تحت تأثیر شرایط جنگی ارزشهای غیر مادی اعجاب‌انگیزی را از خود نشان می‌دادند.