خوش بيني هاي بازار انرژي با اميد به رفع تحريم ها

 «مرکز مطالعات بين‌المللي و راهبردي» گزارش داده که توافق در زمينه برجام و رفع تحريم‌هاي نفتي ايران در هفته‌هاي آينده صورت مي گيرد و نفت خام ايران به بازارهاي جهاني روانه مي‌شود؛ اوپک نيز اميدوار است بهبود اوضاع اقتصادي جهان اضافه شدن توليد ايران به بازار را جذب کند.
«مرکز مطالعات بين المللي و راهبردي» در تحليلي با خوش بيني به نتيجه مذاکرات وين نگريسته و يکي از پيامدهاي نشست هاي برجامي را بازگشت پرقدرت ايران به بازار جهاني نفت ارزيابي کرده است. در اين گزارش تحليلي تاکيد شده است که مذاکرات مي‌تواند موجب لغو تحريم‌هايي شود که از سال 2018 صادرات نفت ايران را متوقف کرد. براين اساس اگر در ماه آينده توافق صورت بگيرد ايران مي‌تواند صادرات نفت خود را در نيمه دوم سال جاري و تا سال 2022 افزايش دهد. بازگشت ايران ممکن است بازار کشورهاي صادرکننده نفت (و اوپک پلاس) را به هم بزند. اما در حال حاضر به نظر مي‌رسد مجمع توليدکنندگان نسبت به اين قضيه کمتر نگران است زيرا احتمال مي دهد پس از يک سال کرونايي حرکت چرخ هاي اقتصاد جهان، به اندازه کافي تقاضا را افزايش خواهد داد.
به صورت خلاصه در اين گزارش آمده است:
دور پنجم مذاکراتِ احياي توافق هسته‌اي ايران (يا برجام) از 24 مي در وين آغاز شد. «حسن روحاني» در تاريخ 20 ماه مي اظهار داشت که رئوس توافق از جمله لغو تحريم‌هاي ايالات متحده در بخش‌هاي نفت، بانکي، پتروشيمي و حمل و نقل و همچنين صنعت بيمه حاصل شده است. اما دو طرف هنوز در حال مذاکره در مورد مراحل پيچيده‌تر هستند.
پيش بيني زمان توافق نهايي دشوار است. در 24 ماه مي، با تمديد يک ماهه توافق فني ايران با آژانس بين‌المللي انرژي اتمي يکي از موانع برداشته شد. همچنين انتخابات رياست جمهوري ايران مهمترين تابلوي راهنما است که در 18 ژوئن برگزار مي شود، بنابراين زمان نهايي شدن توافق تا قبل از انتخابات کوتاه است.
اين گزارش با بيان اينکه ايران در حال حاضر بشکه‌هاي نفت بيشتري را نسبت به قبل صادر مي‌کند، افزود ايران در ماه هاي اخير حجم توليد و صادرات نفت خود را افزايش داده است؛ ضمن آنکه تاکنون با روش هاي گوناگون تحريم ها را نيز دور زده است.
هنگامي که دولت ترامپ در ماه مي 2018 از برجام خارج شد، تحريم‌هاي ايران را اعمال کرد و درنتيجه توليد و صادرات نفت ايران به اروپا و آسيا به شدت کاهش يافت. اکنون موسسه «کپلر» (شرکت اطلاعات انرژي و رديابي نفتکش‌ها) صادرات نفت خام و ميعانات گازي ايران در چهار ماه نخست سال جاري ميلادي را به طور متوسط 727 هزار بشکه در روز ارزيابي کرد. «اس اند پي گلوبال پلاتس»  نيز صادرات نفت خام و ميعانات کنوني ايران را در حدود 800 هزار بشکه در روز بيان داشت. براساس برآوردهاي «سيتي گروپ»، ايران همچنين 65 ميليون بشکه نفت خام بر روي دريا ذخيره کرده که انتظار مي رود در صورت لغو تحريم‌ها بتواند به سرعت بازار آن را پيدا کند.
اين گزارش تاکيد دارد: تجربه گذشته نشان مي‌دهد که در صورت لغو تحريم‌ها، ايران قادر خواهد بود به سرعت توليد و صادرات خود را افزايش دهد. هنگام برجام در دسامبر 2015، در ظرف هشت ماه ايران توليد نفت خام را از 2.8 ميليون به 3.7 ميليون بشکه در روز رساند. در سال جاري هم الگويي مشابه مي‌تواند تکرار شود. در صورت توافق در ماه آينده نيز صادرات نفت ايران به سرعت افزايش مي‌يابد. سيتي گروپ تخمين مي‌زند که در ماه جولاي و آگوست صادرات ايران مي‌تواند 500 هزار بشکه در روز افزايش پيدا کند. همچنين افزايش يک ميليون بشکه در روز توليد نفت خام تا سه ماهه اول سال 2022 نيز عملي به نظر مي‌رسد.
پيش از توافق جديد با ايران، گزارش‌هايي مبني بر آماده سازي پالايشگاه‌هاي اروپايي و آسيايي براي افزايش واردات نفت خام از ايران منتشر شده است. شرکت ها و پالايشگاه هاي هندوستان، ژاپن و چين از جمله اين بنگاه ها هستند.
طبق تحليل نويسنده گزارش، اگرچه براي کشورها و توليدکنندگان اوپک، بازگشت بشکه‌هاي نفت ايران به بازار يک چالش است، اما آن ها تغييري در مديريت بازار ايجاد نکرده اند. با وجود کاهش توليد که اعضاي توليدکننده نفت در قالب اوپک پلاس انجام داده اند اما تقريبا همه توليدکنندگان براي افزايش توليد خود برنامه ريزي کرده اند زيرا برآوردها حکايت از آن دارد که در چند ماه آينده افزايش سفرهاي هوايي و جاده‌اي در ايالات متحده و اروپا و تحرک اقتصادي در دوره کنترل همه گيري کرونا به صادرکنندگان اطمينان بيشتري مي‌دهد که بازار مي‌تواند همه بشکه‌هاي نفت اضافي را جذب کند.
گزارش تاکيد دارد: وزراي اوپک احتمالاً نسبت به افزايش توليد ايران نگرانند اما تا زماني که اثر آن ثابت نشود نيازي نمي بينند وارد عمل شوند. در واقع، بازار به اندازه کافي قوي است که ظرف چند ماه بشکه‌هاي ايراني را نيز بدون دردسر جذب کند. با وجود اين، لغو تحريم‌ها عليه ايران مي‌تواند چالش‌هايي را براي اوپک در حين ورود به سال 2022 ايجاد کند و باعث شود اين سازمان ثابت نگه داشتن توليد را در نيمه دوم سال مورد بررسي قرار دهد.
طبق اين تحليل، بهترين دارو براي کشورهاي اوپک بهبود مداوم تقاضا است؛ دارويي که به اندازه کافي براي جذب افزايش توليد ايران و همچنين ساير اعضاي گروه قوي باشد. در شرايط کنوني گويا اوپک با خط سير بازار راحت است و اطمينان دارد که مي‌تواند بازگشت بالقوه بشکه‌هاي نفت ايران را مديريت کند.