تاثیر شعر طنز در انتخابات

 حسن بشیر در پی انتشار مجموعه شعر «حدیث انتخابات» گفت: شعر، مخصوصا شعر طنز، منعکس‌کننده واقعیت‌های سیاسی-اجتماعی و البته فرهنگی و دینی و غیره، می‌تواند با به‌کارگیری زبان هدفمند، نقش جدی در رابطه با انتخابات داشته باشد.
کتاب «حدیث انتخابات: مجموعه شعر طنز» سروده حسن بشیر (استاد دانشگاه امام صادق (ع)) در قالب‌های قصیده، مثنوی، دوبیتی و رباعی توسط انتشارات لوگوس منتشر ‌شده است.
حسن بشیر در گفت‌وگویی در پاسخ به این سوال که چرا از اصطلاح حدیث انتخابات برای این مجموعه استفاده شده است، اظهار کرد: انتخابات مهم‌ترین و جدی‌ترین اقدام سیاسی ـ اجتماعی در جمهوری اسلامی است. بدون انتخابات مردم‌سالاری که یکی از آرمان‌های تشکیل نظام اسلامی است محقق نمی‌شود. از سوی دیگر، زمان زیادی تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری، که مهم‌ترین انتخابات در کشور است، باقی نمانده است. از این رو باید در این زمینه به هر شکل ممکن و با استفاده از شیوه‌های مختلف، مشارکت جدی داشته باشیم و همراه مردم به این مسئولیت سیاسی ـ اجتماعی توجه جدی داشته باشیم و به این نقش‌آفرینی کمک کنیم. این مسئولیت متعلق به همه بوده و یک حرکت ملی برای تامین استقلال و آزادی کشور است. به همین دلیل مشارکت مردم به معنای توجه آنان به تحکیم کشور در شرایط کنونی جهانی است.
او درباره رابطه انتخابات با شعر طنز نیز گفت: این سوالی مهم و کلیدی است که اصل کتاب هم در همین راستا شکل گرفته است. شعر زبان قابل فهمی است که رابطه متن و انسان را به شکل طبیعی شکل می‌دهد. اما شعر در ژانرهای گوناگون دارای تاثیرات متفاوتی است. غزل اگرچه رابطه درونی شاعر با بیرون واقعی را منعکس می‌کند اما از کانال تخیل بیش از واقع‌گرایی عبور می‌کند و هر چه این تخیل عمیق‌تر، وسیع‌تر و فراگیرتر باشد، اوج بیشتری می‌گیرد.
بشیر سپس با بیان این‌که طنز، برخلاف سایر سبک‌های شعری، رابطه بیشتری با واقعیت دارد، با دسته‌بندی طنز در سه گروه اظهار کرد: البته تقسیمات دیگر وجود دارد، آن‌چه در این‌جا آورده می‌شود، برداشت من در این زمینه است. طنز سوگیرانه و انحرافی، طنز برای طنز، طنز متعهد و مسئول. مقصودم از طنز سوگیرانه و انحرافی، طنز ضد اخلاق عمومی، ضد آرمان‌های ملی، ضد دینی و ضد آینده‌نگری مطلوب است. هم‌اکنون طنزهای انحرافی به شکل‌های مختلف علیه مردم، انقلاب، جامعه، آینده کشور، آرمان‌های حقیقی کشور و غیره توسط برخی از افراد درون و بیرون کشور تولید می‌شوند.
او تاکید کرد: طنز برای طنز، طنز معمول است که برای خنداندن و تفریح سروده می‌شود. در این طنز، اگرچه بیان، ناظر به برخی از مسائل واقعی است، اما نوعی از بی‌طرفی بر آن حاکم است. این بی‌طرفی به معنای عدم اظهار گرایش شاعر نیست، بلکه بدون تاکید بر پیروی حتمی از گرایش مطرح شده است. این گونه از شعر طنزآمیز را می‌توان شعر طنز برای طنز نامید. طنز متعهد و مسئول، طنز هدفمند است. این تعهد فقط به معنای تعهد دینی یا انقلابی نیست؛ تعهد در همه زمینه‌ها است. در زمینه‌های آگاهی‌سازی عمومی، اخلاق‌محوری، فرهنگ‌سازی، نقد و انتقاد است و در حقیقت رابطه درونی شاعر با بینامتنی‌های بیرونی و نیز واقع‌گرایی اجتماعی را ترسیم می‌کند.
حسن بشیر ادامه داد: در این‌جا ما با یک مثلث مهم روبه‌رو هستم که شاعر در مرکز آن قرار دارد و سه ضلع آن رابطه درونی شاعر، رابطه بیرونی شاعر و رابطه اجتماعی شاعر است. رابطه درونی شاعر، برداشت و فهم وی از واقعیت‌های اجتماعی است. رابطه بیرونی شاعر، در رابطه بینامتنی و گفتمانی شاعر با متون و گفتمان‌های دیگر است. و رابطه اجتماعی شاعر، چگونگی فهم وی از گفتمان اجتماعی و خواسته‌های جامعه و شیوه نگاه مردم به مسائل مختلف پیرامونی است. به همین دلیل معتقدم که «طنز متعهد و مسئول»، طنزی است که باید در جامعه ما بیشتر مورد توجه و تاکید قرار گیرد. در این زمینه، متاسفانه کار کمی صورت گرفته است. در حالی‌که طنز متعهد و مسئول می‌تواند از واقع‌گرایی به شکل لطیف، طنزآمیز، فرهنگ‌ساز، انتقادی و هدفمند بهره‌برداری کافی داشته باشد.