روز مقابله با اهریمن

  نعیمه احسانی - مراسم جشن نوروز ۱۴۰۰ عصر روز دوشنبه با حضور محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه جمهوری اسلامی ایران، منصور غلامی وزیر علوم، تحقیقات و فناوری، حجت الله ایوبی دبیرکل کمیسیون ملی یونسکو-ایران، سرور بختی رییس موسسه فرهنگی اکو، علی اصغر مونسان وزیر میراث فرهنگی، گردشگری و صنایع دستی، جمعی از سفیران کشور‌های خارجی در تهران، اهالی فرهنگ و هنر و رسانه در محوطه باز ساختمان وزارت امور خارجه برگزار شد.
نوروز نخستین روز سال خورشیدی ایرانی برابر با یکم فروردین ماه، جشن آغاز سال نوی ایرانی و یکی از کهن‌ترین جشن‌های به جا مانده از دوران ایران باستان است. خاستگاه نوروز در ایران باستان است و هنوز هم مردم مناطق گوناگون فلات ایران، نوروز را جشن می‌گیرند. زمان برگزاری نوروز، در آغاز فصل بهار است که امروزه به آن برابری بهاری می‌گویند.
نوروز در ایران و افغانستان آغاز سال نو محسوب می‌شود و در برخی دیگر از کشورها یعنی تاجیکستان، روسیه، قرقیزستان، قزاقستان، سوریه، عراق، گرجستان، جمهوری آذربایجان، آلبانی، چین، ترکیه، ترکمنستان، هند، پاکستان و ازبکستان تعطیل رسمی است و مردمان آن جشن را برپا می‌کنند.
نوروز به عنوان یک جشن قدیمی و کهن از اقوام متعددی در منطقه به ارث رسیده‌است و با رنگ و انگ ویژه، شناسنامه ایرانی به خود گرفته و از آن به عنوان نماد پیوندگر افراد و اقوام ایرانی و ملت ایران یاد می‌شود. ایرانیان نوروز را آغازگر رستاخیز طبیعت، گاه رویش و زایش باغ و بوستان می‌دانند و بر این باور هستند که در نوروز، همزمان با طبیعت، باید روزگار نو و جدیدی را با روان و نگرش نو، در تن‌پوش تازه ای آغاز کنند.
نوروز، با عنوان رسمی «روز بین‌المللی نوروز»، توسط یونسکو به عنوان میراث فرهنگی و معنوی بشر به ثبت جهانی رسیده‌است. این روز همچنین یکی از روزهای مقدس و اعیاد مذهبی زرتشتیان و بهاییان نیز به‌شمار می‌رود.
با توجه به روایت‌های افسانه‌ای موجود، نوروز در زمان جمشید، پادشاه چهارم پیشدادی ایران به وجود آمده است. در اوستا، یکی از قدیمی‌ترین کتاب‌های ایران باستان، از فردی به نام جمشید یاد شده که از قدرت فره ایزدی برخوردار بوده است. جمشید با دستور اهورا مزدا شروع به مقابله با اهریمن می‌کند؛ چراکه اهریمن در آن زمان خسارات زیادی از جمله قحطی و خشک‌سالی به بار آورده بود.
پس از آن که جمشید، اهریمن را شکست می‌دهد، دوباره شادی و برکت به سرزمین ایران باز می‌گردد و خشک‌سالی از بین می‌رود. مردم بعد‌ها این روز را به «نوروز» یا «روز نوین» نام‌گذاری کردند و با کاشتن جو در تشت، این جشن باستانی را جاودانه کردند. شاعران و نویسندگان مشهوری همچون ابوالقاسم فردوسی، ابوریحان بیرونی و طبری نیز جمشید را بنیان‌گذار اصلی نوروز می‌دانند.
در روایتی دیگر در شاهنامه آمده است که جمشید در مسیر سفر خود به آذربایجان دستور می‌دهد تخت و تاجی پرزرق‌وبرق برایش تهیه کنند. با تابش خورشید به این تاج زرق‌و‌برق‌دار، دنیا سراسر نور می‌شود و به‌دلیل شادی مردم، «نوروز» به وجود می‌آید.
نوروز اولین روز بهار است و در آن طبیعت از خوابی طولانی بیدار می‌شود و مجددا زندگی خودش را از سر می‌گیرد. ایرانیان نیز هر ساله شروع فصل جدید طبیعت را جشن می‌گیرند. آن‌ها سعی می‌کنند با خانه تکانی دل‌هایشان، فصل جدید و پر باری را در زندگیشان رقم بزنند.
عید باستانی نوروز را با رسم و رسوماتی مثل خانه تکانی، دید و بازدید، تخم‌مرغ‌های رنگی، سبزی پلو با ماهی، هفت سین و... می‌شناسیم. چهار روز نخست فروردین به‌عنوان تعطیلات رسمی نوروز محسوب می‌شوند و مردم در این ایام به دیدن اقوام خود می‌روند و این عید را به یکدیگر تبریک می‌گویند. روزهای ۱۲ و ۱۳ فروردین نیز به‌ترتیب روز جمهوری اسلامی ایران و سیزده بدر هستند و جزو تعطیلات رسمی به شمار می‌روند.