شهرستان
عضو هیئت علمی دانشگاه شیراز و مجری طرح بررسی اثرات خشکی تالاب بختگان، با تاکید براینکه نباید خشک شدن این تالاب را بر گردن خشکسالی انداخت، آثار این خشکیدن را بسیار فراگیر دانست و تاکید کرد که یک اثر اصلی این اتفاق، لطمهی بزرگیست که به آبروی ایران در سطح بینالمللی وارد میشود. پرفسور عزتالله رئیسی در چهارمین جلسه شورای راهبردی پژوهش و فناوری محیط زیست فارس که به شکل ویدئو کنفرانس برگزار شد، با اشاره به اهمیت تالاب طشک و بختگان گفت: این تالاب تا قبل از سال ۱۳۸۶ بسیار پر آب بود از آن سال رو به خشکی رفت رئیس با یادآوری اینکه تالاب طشک و بختگان با حدود ۱۳۰۰ کیلومترمربع وسعت و طول ۱۰۰ کیلومتر به لحاظ وسعت دومین دریاچه کشور است، گفت: این تالاب در کنوانسیون رامسر ثبت شده و دارای تنوع زیستی فراوان و پناهگاه حیات وحش است. وی خاطرنشان کرد: تالاب بختگان به علت دارا بودن جزایر متعدد از مکانهای زادآوری پرندگان محسوب شده و مرکز تامین رطوبت انجیرستان استهبان و مراتع و مزارع اطراف نیز است و علاوه بر افزایش رطوبت منطقه به تنظیم درجه حرارت هوا نیز کمک می کند. رئیسی با اشاره به اینکه از سال ۸۶ تالاب بختگان مسیر خشک شدن را آغاز کرد، بخشی از اثرات خشک شدن این دریاچه را پائین افتادن سطح آب، خشک شدن خاکهای سطحی دریاچه، از بین رفتن پیوستگی بین ذرات خاک، شکنندگی پوسته خاک، انتقال ذرات گرد و غبار و نمک توسط باد به شهرها و روستاهای اطراف و به خطر انداختن سلامت مردم منطقه عنوان کرد. مجری طرح بررسی اثرات خشک شدن تالابهای طشک و بختگان گفت: خشکی دریاچه باعث کاهش عملکرد انجیرستان استهبان و گیاهان زراعی و مراتع کشاورزی اطراف دریاچه، از بین رفتن جانوران آبزی به ویژه کمبود آب و غذای پرندگان مهاجر و از بین رفتن جوجه و تخم های این پرندگان شده است. رئیسی ادامه داد: متاسفانه طی چند سال اخیر این تالاب جزو لیست "کنوانسیون مونترو" یعنی تالاب های در معرض خطر قرار گرفته و این که چرا ما نتوانستیم تالاب ثبت شده در کنوانسیون رامسر را حفظ کنیم، یک لطمه بزرگ بین المللی برای آبروی کشور محسوب میشود. رئیسی کاهش گردشگری، نفوذ آب شور به آبخوانهای مجاور، شور شدن خاک و کاهش عملکرد گیاهان را از دیگر عوارض خشکی بختگان بیان و اضافه کرد: متاسفانه تبدیل بخش اعظمی از دریاچه به پلایای مرطوب و خشک از مهمترین عوارض خشک شدن دریاچه است. او توضیح داد: پلایای مرطوب آب از طریق مویینگی به سطح زمین میرسد و زمانی که سطح سفره های آب زیرزمینی بیش از حد افت کند بطوری که آب به سطح زمین نرسد پلایای خشک رخ میدهد و در این مرحله دریاچه تقریباً از بین رفته است. این استاد دانشگاه ادامه داد: این مطالعه اولین مطالعهای است که به تعیین خواص فیزیکی خاک بستر دریاچه، تعیین رخسارهها و تهیه نقشه پهنه بندی رخسارههای رسوبات بستر دریاچه، اندازه گیری سرعت آستانه فرسایش بادی، اندازه گیری آلایندههای رسوبات، آب دریاچه و آب زیر بستر دریاچه و محاسبه سالیانه سیلاب ورودی در آبرهههای فاقد ایستگاه هیدرومتری در دریاچه بختگان و طشک پرداخته و راهکارها نیز ارائه شده است. رئیسی گفت: از سال ۱۳۸۶ آورده رودخانه و میزان روانآب کاهش یافته و حداقل آب ورودی از طریق رودخانه کر صفر بوده است؛ حال آنکه در سال های پیش از سال ۱۳۸۶ به طور متوسط حدود ۶۰۰ میلیون متر مکعب آب از طریق رودخانه کر وارد دریاچه میشد و سیلاب ورودی از آبراهه های اطراف دریاچه به روش تجربی حدود ۲۰۳ میلیون متر مکعب بوده است که نیاز به تدقیق دارد. رئیسی خاطرنشان کرد: مساحت پهنه های آبدار دریاچه ها از طریق تصاویر ماهوارهای برای سالهای مختلف و حجم بارندگی برپهنه آبدار محاسبه شده است. بیلان دریاچه در یک دوره تر و خشک مهمترین مطالعه پایه ایست که باید انجام شود. این استاد دانشگاه گفت: طبق تحقیقات انجام شده و براساس نقشههای کاربری اراضی، کشاورزان حاشیه بختگان علاوه بر اینکه به سمت کشت بیشتر انجیر روی آوردهاند، اراضی ملی را تصرف و به حریم دریاچه نفوذ کردهاند که این هم از نتایج کم آبیست؛ اینکه آبیاری انجیرستانها با تانکر انجام میشود هم در نوع خود بیسابقه است. وی در مورد آلودگیهای دریاچه، گفت: بیشتر آلودگیها از سمت رودخانه کر وارد میشود و رسوبات و آب دریاچه از نظر بعضی از آلاینده های فلزی بیش از حد مجاز است. رئیسی گفت: دریاچههای بختگان و طشک از ۵ رخساره شامل نمک خالص، خاک نمکدار، نمک رسدار، خاک بدون نمک و پهنه ماسه بادی تشکیل شده است. نمک خالص، خاک نمکدار، نمک رسدار ۸۹ در صد بستر دریاچه را فراگرفته. او ادامه داد: نتایچ اندازه گیری آستانه فرسایش بادی نشان میدهد که نمک خالص و نمک رس دار در صورت پوسته سالم در مقابل فرسایش بادی مقاوم است اما خاک بدون نمک و پهنه ماسه بادی مقاومت بسیار کمی دارد. پوسته های سالم نقش موثری در مقابل فرسایش بادی دارند. رطوبت پوسته باعث مقاومت در مقابل فرسایش بادی می شود. رئیسی تاکید کرد: اگر مسئولان و دوستداران محیط زیست فریاد می زنند محیط زیست یا دریاچه دارد از بین میرود نه به این دلیل است که این که میخواهند در کنار دریاچه قدم بزنند آنها نگران زیست انسان ها و سایر جانداران هستند. این استاد دانشگاه گفت: اگر خشکشدن دریاچه با این روند ادامه یابد با توجه به اینکه عوامل اصلی خشک شدن دریاچه بختگان کاهش آورد رودخانه ها به همراه کاهش نزولات جوی است، سطح دریاچه به پلایا تبدیل خواهد شد و این نه تنها از نظر بینالمللی برای ما فاجعه به حساب می آید و آبروی کشور را به خطر میاندازد، زندگی انسان هم به دلیل اینکه دریاچه محل سکونت ما محسوب میشود، به همراه کل محیط زیست که شامل همه جانداران میشود به خطر میافتد.