مسعود صحرایی، کارشناس انرژی:
ناترازی انرژی از نشانه‌های
یک اختلال ساختاری است
عضو هیات علمی دانشگاه پیام نور مرکز بروجرد گفت: ناترازی انرژی از نشانه‌های یک اختلال ساختاری است و یک اختلال مقطعی نیست.
مسعود صحرایی، کارشناس انرژی و استاد دانشگاه اظهار کرد: ما بیشتر از آنچه تولید یا تأمین می‌کنیم، انرژی مصرف می‌کنیم. این مسئله سال‌هاست کشور را درگیر کرده، اما به مرز هشدار رسیده است. هر تابستان با خاموشی برق و هر زمستان با قطعی یا افت فشار گاز مواجه می‌شویم.
وی با بیان اینکه این‌ها نشانه‌های یک اختلال ساختاری است، نه یک اختلال مقطعی، با اشاره به اینکه ریشه این بحران را می‌توان در چند محور اساسی بررسی کرد، افزود: نخست، الگوی نادرست مصرف بوده به‌دلیل یارانه‌های سنگین، قیمت انرژی در کشور ما بسیار پایین‌تر از نرخ واقعی و جهانی آن است.
عضو هیات علمی دانشگاه خاطرنشان کرد: این باعث شده تا هیچ انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی، اصلاح رفتار مصرفی یا حتی استفاده از تجهیزات پربازده وجود نداشته باشد. به‌عنوان مثال، شدت مصرف انرژی در ایران سه تا چهار برابر متوسط جهانی است.
صحرایی اضافه کرد: علت دوم، فرسودگی و ناکارآمدی زیرساخت‌ها بود و بخش زیادی از نیروگاه‌ها، شبکه‌های انتقال برق، خطوط لوله گاز و تأسیسات پالایش، سال‌هاست به‌روزرسانی نشده‌اند. راندمان برخی از نیروگاه‌ها زیر ۳۰ درصد است و تلفات شبکه برق به بیش از ۱۰ درصد می‌رسد.
وی با اشاره به علت سوم کم توجهی به تنوع‌بخشی سبد انرژی، بیان کرد: با اینکه ایران از نظر منابع تجدیدپذیر مانند آفتاب و باد ظرفیت‌های فوق‌العاده‌ای دارد، اما سهم انرژی‌های پاک از کل تولید برق کشور هنوز بسیار ناچیز است. وابستگی بالا به گاز طبیعی ما را در زمستان با بحران جدی مواجه می‌کند.
این استاد دانشگاه تصریح کرد: در نهایت سرمایه‌گذاری ناکافی، تحریم‌ها، نبود منابع مالی پایدار و ضعف در سیاست‌گذاری موجب شده تا ظرفیت تولید انرژی با نرخ رشد مصرف هم‌راستا نباشد.
صحرایی با اشاره به راهکار این مسئله، ادامه داد: ما نیازمند یک بسته اصلاحی جامع هستیم. این بسته باید شامل اصلاح تدریجی قیمت انرژی همراه با حمایت هدفمند از اقشار کم‌درآمد، افزایش بهره‌وری در همه بخش‌ها از صنعت گرفته تا ساختمان‌ها و وسایل حمل‌ونقل، توسعه انرژی‌های تجدیدپذیر با جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی است. وی به‌روزرسانی زیرساخت‌ها و کاهش تلفات شبکه، آموزش و فرهنگ‌سازی عمومی درباره ضرورت صرفه‌جویی را از دیگر راهکارها برشمرد و یادآور شد: ناترازی انرژی فقط یک مسأله فنی یا اقتصادی نیست؛ بلکه یک مسأله راهبردی است که مستقیماً با امنیت ملی، توسعه پایدار و کیفیت زندگی مردم در ارتباط است. عضو هیات علمی دانشگاه اظهار کرد: اگر برای آن تصمیم نگیریم، باید هزینه‌ای بسیار سنگین‌تر در آینده بپردازیم.
عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی:
کاهش تنش‌ها
قیمت نفت را آرام کرد
عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی کاهش قیمت نفت پس از اعلام آتش‌بس را ناشی از واقع‌گرایی بازار جهانی دانست و تأکید کرد: با کاهش تنش‌های ژئوپلیتیکی، پرمیوم ریسک از بازار نفت حذف شد، اما در صورت شعله‌ور شدن دوباره درگیری‌ها و آسیب به زیرساخت‌های نفتی، جهش قیمتی حتی تا سطوح سه‌رقمی دور از انتظار نخواهد بود.
به گزارش کائنات و به نقل از شانا، مرتضی بهروزی‌فر با بیان اینکه کاهش قیمت نفت پس از اعلام آتش‌بس، نتیجه مستقیم درک بازار از واقعیت‌های موجود بود، گفت: بازارهای جهانی به جای واکنش به تبلیغات و روایت‌های سیاسی، به فکت‌ها و واقعیت‌های عملیاتی توجه دارند. حتی مداخله محدود آمریکا نیز از دید بازار نمایشی تلقی شد و سبب کاهش سه تا چهار دلاری قیمت نفت شد. وی تأکید کرد: افزایش قیمت‌ها در هفته‌های قبل عمدتاً ناشی از نگرانی‌های ژئوپلیتیکی بود و با حل یا کاهش آن نگرانی‌ها، طبیعی است که پرمیوم ریسک هم از بین برود.
*پایداری کاهش قیمت‌ها؛ بستگی به شرایط دارد
عضو هیئت علمی مؤسسه مطالعات بین‌المللی انرژی درباره پایداری این کاهش قیمت، معتقد است: گرچه کاهش تنش‌ها خبر خوبی است، اما بازار همیشه تحت‌تأثیر عوامل مختلف است. با آغاز فصل رانندگی در آمریکا و اروپا، ممکن است تقاضای فصلی بنزین قیمت‌ها را کمی افزایش دهد؛ اما در مجموع انتظار جهش قیمتی نداریم، مگر آنکه تحول ژئوپلیتیکی خاصی رخ دهد.
بهروزی‌فر هشدار داد: اگر تنش دوباره شعله‌ور شود و به‌ویژه به زیرساخت‌های نفتی منطقه آسیب وارد کند، احتمال جهش قیمت تا سطوح سه‌رقمی هم وجود دارد. با این حال، بازار، هوشیار و واقع‌گراست و صرفاً به اخبار سطحی یا تبلیغاتی واکنش نشان نمی‌دهد. وی در توضیح نقش آمریکا و چین گفت: آمریکا به‌دلیل تبدیل شدن به بزرگ‌ترین تولیدکننده نفت و گاز دنیا، وابستگی سابق به خلیج فارس را ندارد. اما چین، که بزرگ‌ترین واردکننده نفت از منطقه است، به‌شدت نگران امنیت عرضه است و تلاش کرد میانجی‌گری کند.