تاب آوری و محیط زیست

 ژاله امیرآبادی- هزاره سوم میلادی هزاره شهرنشینی است ، از این رو شهرها نقش محوری در توسعه پایدار جهانی دارند. با توجه به آنکه آسیب پذیری شهرها در برابر مخاطرات طبیعی و بحرانهای اجتماعی امری اجتنابناپذیر است ، در یک رویکرد عقلایی باید با تلفیق مفاهیمی چون، هوشمندسازی ، تاب آوری و انعطافپذیری در شهر از مقابله و مواجه با بحران به سوی پیشگیری از بحران و تحمل آسیب پذیری و بازگشت به شرایط قبل از بحران و حتی ارتقاء ظرفیت ها نسبت به قبل از وقوع بحران تغییر رویه داد. شهر هوشمند و تاب‌آور دو مفهوم متفاوت هستند، اما می‌توانند با یکدیگر ترکیب شوند تا بهبود زندگی شهروندان را در مواجهه با چالش‌های مختلف تسهیل کنند. استفاده از فناوری‌های پیشرفته در ساختار شهر هوشمند می‌تواند به تقویت تاب‌آوری شهر در مواجهه با چالش‌های مختلف کمک کند.
با توجه به اهمیت موضوع هوشمندسازی شهرها، باید به چرایی و چیستی آن بیشتر پرداخته شود.در دوره‌ای 142 ساله، بررسی‌هایی در خصوص مقایسه بین ناهنجاری‌های متوسط دمایی انجام شده است. از اواخر 1970 به بعد میزان افزایش دما سیر صعودی داشته است. با توجه به داده‌های موجود سال 2022 گرمترین سال زمین تعیین شده و نسبت به میانگین قرن افزایش زیادی داشته است. در 10 سال اخیر هم گرم‌ترین سال‌ها را شاهد بودیم . اهمیت این موضوع بسیار جدی و بالاست و باید با آگاهی مشخصی به آن نگاه کرد. بحث تغییر اقلیم در تعریف، تغییرات بلند مدت رخدادهای الگوی‌های جوی است و هرچقدر گرمایش کره زمین بیشتر باشد، تغییرات اقلیمی هم شدیدتر خواهد شد تا جایی که هر نیم درجه افزایش دما میانگین‌های عناصر اقلیمی را تغییر خواهد داد و ضرر و زیان‌های غیرقابل جبرانی را ایجاد خواهد کرد. این بحث به طور ویژه در اهداف 17 گانه جهانی توسعه پایدار قرار گرفته است و عنوان شده اقدامات فوری در برنامه‌های توسعه پایدار وجود داشته باشد. به صورت کلی کشورما در منطقه خاص جغرافیایی قرار گرفته است و هشدار گرفته‌ایم که در کمتر از دو دهه دیگر تغییرات اقلیمی خواهیم داشت.
عدم آگاهی انسان‌ها در مواجهه با بحران‌ها بر شدت و گستردگی بحران‌ها کمک می‌کند اما درصورت هوشمندی آنها به وسیله ابزار و وسایل و امکانات هوشمندانه می‌توانند از شدت بحران‌ها جلوگیری به عمل آورند. با دانش آینده پژوهی و آینده نگاری و ایجاد ساختارها و سازو کارهای آینده اندیش می‌توان از بروز خیلی از بحران‌ها و شیوع بیماری‌ها جلوگیری به عمل آورد.صنعت گردشگری صنعتی حساس و شکننده در مواجهه با همه بحران‌ها است با وجودی که مواجهه و مقابله با بعضی از بحران‌های طبیعی و غیر طبیعی تقریباً غیرممکن است اما با رویکرد تاب‌آوری هوشمندانه می‌توان از شدت تخریب و زیان‌های آنها کاست و بجای دست روی دست گذاشتن، نظاره کردن و عدم مدیریت از این رویکرد استفاده کرد.دولت‌ها برای مقابله با بحران‌های جهانی و منطقه‌ای، باید همکاری، اتحاد و مشارکت جهانی را به جای رقابت‌های ناسالم سیاسی و منفعت طلبانه و ایده پردازی‌های متفاوت و متضاد جایگزین کرده و با یک ساختار منسجم درصدد مقابله با بحران و ایجاد رویکرد تاب آوری جهانی اقدام کنند.
تاب آوری محیط زیستی به توانایی اکوسیستم‌ها در مقابله با تغییرات اقلیمی و حفظ تعادل اطلاق میشود. هوش مصنوعی با مدل‌سازی پیچیده آب‌وهوا، پیش‌بینی خشکسالی‌ها یا سیل‌ها، و بهینه‌سازی مصرف انرژی، می‌تواند در کاهش اثرات منفی این پدیده‌ها مؤثر باشد. برای نمونه، الگوریتم‌های هوش مصنوعی برای مدیریت هوشمند منابع آب یا کاهش انتشار کربن در صنایع استفاده می‌شوند. این ابزارها نشان می‌دهند که هوش مصنوعی و تاب آوری می‌توانند به حفظ پایداری محیط زیست کمک کنند.
تاب‌آوری محیط زیستی به معنای توانایی سیستم‌های طبیعی و انسانی در مقابله، سازگاری و بازیابی از فشارها و تغییرات زیست‌محیطی است. این مفهوم اهمیت زیادی در مدیریت منابع طبیعی، مقابله با تغییرات اقلیمی و حفظ تنوع زیستی دارد. هوش مصنوعی (AI) نقش مهمی در افزایش تاب‌آوری محیط زیستی ایفا می‌کند؛ با تحلیل داده‌های بزرگ، پیش‌بینی تغییرات اقلیمی، شناسایی مناطق آسیب‌پذیر و بهینه‌سازی مصرف منابع، AI می‌تواند به تصمیم‌گیری‌های دقیق‌تر و سریع‌تر کمک کند. به‌علاوه، سیستم‌های هوشمند می‌توانند در مدیریت بحران‌های زیست‌محیطی مانند سیل، آتش‌سوزی و آلودگی هوا نقش پیشگیرانه داشته باشند. ترکیب تاب‌آوری محیط زیستی و هوش مصنوعی، راهکاری نوین برای حفاظت پایدار از کره زمین و ارتقای کیفیت زندگی انسان‌ها در برابر چالش‌های زیست‌محیطی فراهم می‌کند.