روز ملی فناوری هسته‌ای

 محبت غزالی- 20 فروردین 1385 بود که خبر دستیابی ایران به فناوری صلح‌آمیز هسته‌ای و راه‌اندازی زنجیره کامل غنی‌سازی اورانیوم اعلام شد؛ موفقیتی که با تکیه بر توان داخلی و در شرایط تحریم به دست آمده بود و همگان را متحیر ساخت. به مناسبت این دستاوردها شورای عالی انقلاب فرهنگی در جلسه 589 مورخ 1385/6/14 نامگذاری روز 20 فروردین ماه را به عنوان «روز ملی فناوری هسته‌ای» تصویب کرد.  
با گذشت بیش از نیم قرن از تلاش‌های دانشمندان جهان و با توجه به مزایای بسیار چشمگیر انرژی هسته‌ای، امروزه لزوم دستیابی به فناوری هسته‌ای صلح آمیز در تامین امنیت و پیشرفت کشورها موضوعی انکارناپذیر است.
انرژی هسته‌ای از عمده‌ترین مباحث علوم و تکنولوژی هسته‌ای است و هم اکنون نقش عمده‌ای را در تأمین انرژی کشورهای مختلف خصوصا کشورهای پیشرفته دارد. اهمیت انرژی و منابع مختلف تهیه آن ، در حال حاضر جزء رویکردهای اصلی دولتها قرار دارد. به عبارت بهتر ، از مسائل مهم هر کشور در جهت توسعه اقتصادی و اجتماعی بررسی ، اصلاح و استفاده بهینه از منابع موجود انرژی در آن کشور است. امروزه بحرانهای سیاسی و اقتصادی و مسائلی نظیر محدودیت ذخایر فسیلی ، نگرانیهای زیست محیطی ، ازدیاد جمعیت ، رشد اقتصادی ، همگی مباحث جهان شمولی هستند که با گستردگی تمام فکر اندیشمندان را در یافتن راهکارهای مناسب در حل معظلات انرژی در جهان به خود مشغول داشته اند.
یکی از سوالاتی که ممکن است مطرح شود این است که لزوم دستیابی به انرژی هسته‌ای چیست و آیا با وجود هزینه‌های فراوان و فشارهای خارجی، پافشاری برای دستیابی به این فناوری توجیه عقلانی دارد یا خیر؟
با توجه به بحران انرژی جهانی ناشی از افزایش بهای انرژی و بی ثباتی در بازار نفت و گاز، افزایش بی‌سابقه تقاضا برای انرژی باعث شده است که کشورها برای حفظ امنیت و منابع خود رقابت گسترده ای برای تامین انرژی مورد نیاز خود داشته باشند. همچنین از آنجا که سوخت فسیلی رو به اتمام است، باید به دنبال جایگزینی برای آن بود. در اختیار داشتن دانش فنی هسته ای علاوه بر خودکفایی در زمنیه تامین انرژی از طریق سوخت هسته ای، سبب پیشرفت در سایر دانش ها و تکنولوژی ها خواهد شد و جایگاه ایران را در بازار انرژی و امنیتی آینده بالاتر خواهد برد.
از منظر زیست محیطی نیز افزایش غلظت گازهای گلخانه ای بر اثر فعالیت های بشری و استفاده از سوخت های فسیلی نگرانی های فزاینده ای درباره افزایش دمای جو زمین به وجود آورده است و کارشناسان درباره خطرات پدیده گرمایش زمین به طور مداوم هشدار می دهند.
گرمایش جهانی یا گرم شدن زمین نام پدیده‌ای است که منجر به افزایش میانگین دمای زمین و سطح اقیانوس‌ها شده‌است. گزارش‌ها حاکی از آن است که ۱۰ مورد از گرم‌ترین سال‌های جهان تنها از سال ۱۹۹۰ تا سال ۲۰۰۷ به ثبت رسیده‌است که این میزان در ۱۵۰ سال گذشته بی‌سابقه بوده‌است. از جمله دلایل این پدیده، تئوری تاثیر گازهای گلخانه‌ای موجود در جو زمین مطرح است.  که شامل بخار آب،  کربن دی‌اکسید،  متان،  دی نیتروژن مونوکسید و اوزون می شود. به نظر می‌رسد فعّالیّت‌های صنعتی در ایجاد این مشکل بسیار مؤثّر بوده‌اند و به گرم‌شدن کرهٔ زمین کمک می‌کنند. بدون گازهای گلخانه ای میانگین دمای زمین در حدود منفی ۱۸ در جه سانتیگراد خواهد بود.
«رافائل ماریانو گروسی»، مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، درمصاحبه با رسانه آرژانتینی لاناسیون گفت: با توجه به اینکه در بحبوحه تغییرات اقلیمی به سر می‌بریم، براساس توافق پاریس، همه کشورها ناگزیر هستند تا برای کاهش دمای زمین تا ۱,۵ یا ۲ درجه ایده‌آل، یعنی دمای قبل از صنعتی شدن، تلاش کنند و این امر، بدون انرژی هسته‌ای امکانپذیر نیست. زیرا باعث کاهش اثرات گازهای گلخانه‌ای در حد صفر می‌شود.
گروسی به نقل از کارشناسان نهاد بین المللی تغییرات اقلیمی خاطرنشان کرد که برای دستیابی به این هدف در سال ۲۰۵۰، نمی توانیم انرژی هسته ای را که انرژی پاک است، از معادلات خود حذف کنیم. حتی بسیاری از کارشناسان محیط زیست نیز اذعان دارند که انرژی اتمی راه حلی موثر برای تغییرات آب و هوایی محسوب می شود.
در آمریکا، وجود ۱۰۰ رآکتور، ۲۰% برق این کشور را تامین می کند. ۳۰ کشور در جهان دارای انرژی اتمی هستند و ۴۴۰ رآکتور در سطح جهان وجود دارد. این نوع انرژی به طور فزاینده ای در حال گسترش است. در آرژانتین نیز از ۶۰ سال گذشته، سه رآکتور موجود است که حدود ۱۰% برق این کشور را تامین می کند.