خصائل امام اول

 مجتبی ثابتی - امام علی علیه السلام اولین شخصی بودند که به رسول خدا  صلی الله علیه و آله ایمان آوردند و در نماز به آن حضرت اقتدا کردند. رسول خدا صلی الله علیه و آله در این رابطه می فرمودند: هفت سال ملائکه با من و علی( ع) نماز خواندند و این در حالی بود که جز او کسی با من در این نماز همراه نبود.
امام علی علیه السلام در نهج البلاغه هم می فرمایند: پروردگارا من اولین کسی هستم که بسوی تو بازگشتم و پیام تو را شنیدم و دعوت پیامبرت را پاسخ دادم و در نماز خواندن، جز پیامبرت کسی بر من سبقت نگرفته است.
حضرت علی (ع) تنها امیر تاریخ است که در طول ریاستش بدست خویش آسیاب می چرخاند و کفش خود را وصله می زد. وی یگانه عادلی است که همیشه بر پایه حق عمل میکرد ، حتی اگر تمامی مردم روی زمین علیه او هم پیمان می شدند و دشمنان، دشت و بیابان را پر می ساختند، هیچ گاه هراسی به دل راه نمی داد.
امام علی علیه السّلام از زمان خردسالی پرورش یافته پیامبراکرم (ص) بود و معرفت و حکمت و اخلاق را از وی آموخت. امام علی (ع) فرزند ابوطالب و نوه عبدالمطلب و مادرش فاطمه بنت اسد است.
القاب مشهور آن حضرت « اسدالله، مرتضی، امیرالمؤمنین و اخو رسول‌الله» بوده و کنیه‌های ایشان نیز «ابوالحسن و ابوتراب» است.
اخلاق نیکوی او زبانزد مردمان است. تا آنجا که دشمنانش که نتوانسته‌اند بر او خرده‌ای بگیرند، این صفت را عیبی برای آن حضرت برشمرده اند. یاران وی در این باره گفته‌اند: او همچون یکی از ما و در میان ما می‌زیست. نرم خو، و بسیار متواضع و آسان‌گیر بود.
در بردباری و گذشت، علی از همه مردمان گوی سبقت را ربوده بود. برای اثبات این گفته، کافی است بالاترین مراتب حلم او را به طور اعم در رفتار با اهل جمل و به طور اخص با مروان بن حکم و عبد الله بن زبیر ملاحظه کنیم. او در جنگ جمل بر مروان دست پیدا کرد. با آنکه این شخص از دشمن‌ترین مخالفان علی (ع) بود، اما حضرت علی (ع) از وی درگذشت.
در جنگ صفین ابتدا مردم شام، راه آب را بر او و یارانش بستند و ایشان را از دسترسی به آب بازداشتند. اما زمانی که زمام جنگ به دست حضرت علی (ع) و یارانش افتاد، به وی گفتند: آیا آب را بر روی سپاه شام ببندیم، همان طور که خود آن‌ها چنین کردند؟ آن حضرت پاسخ داد: خیر سوگند به خداوند «هرگز کردار آن‌ها را در پیش نخواهم گرفت» و پیوسته به سپاهیانش سفارش می‌کرد کسانی را که از میدان کارزار می‌گریزند، تعقیب نکنند و مجروحی را به قتل نرسانند.
او بخشنده‌تر از ابر‌های پرباران بهاری بود و در این میدان نیز هماوردی برای او نمی‌توان سراغ کرد. شعبی در این باره گفته است: علی (ع) بخشنده‌ترین مردمان بود. معاویه سرسخت‌ترین دشمن آن حضرت، نیز گفته بود: اگر علی انباری پر از زر و اتاقی انباشته از کاه می‌داشت، پیش از آنکه کاه را ببخشد، زر را می‌بخشید.
از جـمـلـه ویـژگـی‌هـای حکومت امام علی (ع)، اصلاح طلبی است. وی هـنگامی به حکومت رسید که جامعه از مسیر اصلی فاصله گرفته و از تـوحـیـد دور شـده بود، دورانی که احادیث جدیدی به زبان پیامبر وارد دیـن شـده بود و احکام اسلام ناب محمدی کم‌تر بیان می‌شد. عـلی (ع) در چنین دورانی به حکومت رسید و چاره‌ای جـز اصـلاح نـظام نداشت. افرادی مانند طلحه و زبیر با او مخالفت مـی‌کـنند، اما امام (ع) مصمم است تا حکومت را اصلاح کند.
مـورخان می‌نویسند: امام علی (ع) تمام اراضی و اموالی را که پیش از او از بـیـت المال به اشراف داده شده بود، پس گرفت. امام (ع) ایـن اصـلاحـات را ضـروری مـی‌دانـسـت، زیـرا موجب قوام و تشیید (استواری) حکومت نوپای اسلام می‌شد.
یکی از ویژگی‌های حضرت علی (ع) این است که همیشه سعی می‌کردند بین مردم برابری و مساوات ایجاد کنند و همیشه در راه حق جنگیدند. ایشان همیشه بر این باور بودند که باید حق مظلومان را از ظالمان بگیرند و هیچ گاه خلاف این عمل نکردند.
امام علی (ع) نسبت به هیچ چیز ترسی نداشتند و هرگاه دشمنان ایشان دست به یکی می‌کردند و با ایشان به جنگ بر می‌خواستند با شجاعت و دلیری تمام با آن‌ها مبارزه می‌کردند و با تکیه بر حق و عدالت با آن‌ها می‌جنگیدند.