نگاهی به شانس‌های نوبل ادبیات

 فصل جوایز نوبل فرا رسیده است و تا چند روز آینده برگزیده نوبل ادبیات ۲۰۲۴ نیز اعلام خواهد شد. به همین بهانه نگاهی داریم به نویسندگانی که طبق پیش‌بینی‌های از شانس بیشتری برای دریافت نوبل ادبیات برخوردار هستند.
«کان ژو»، «هاروکی موراکامی»‌،‌ «مارگارت آتوود»، «سزار آیرا»، «جرالد مرنین» و «توماس پینچن»‌ از جمله نویسندگانی محسوب می‌شوند که در وبسایت‌های پیش‌بینی از بیشترین شانس برای دریافت نوبل ادبیات امسال برخوردارند.
«گاردین»‌ نوشت، «کان ژو»‌، نویسنده ۷۱ساله چینی در وبسایت «لدبروکز» بیشترین احتمال دریافت جایزه را دارد. این نویسنده چینی همچنین از گزینه‌های محبوب دریافت جایزه نوبل ادبیات سال گذشته بود که در نهایت به «یون فوسه»‌ نویسنده نروژی تعلق گرفت.
«کان ژو»‌ تاکنون دوبار برای نگارش رمان «عشق در هزاره جدید» و مجموعه داستان کوتاه «من در زاغه‌ها زندگی می‌کنم»‌ در فهرست نامزدهای اولیه جایزه ادبی بوکر بین‌المللی قرار گرفته بود.
این نویسنده در سال ۱۹۵۳ در «چانگشا» واقع در استان «هونان» متولد شد. در صورتی که «کان ژو» به عنوان برنده امسال انتخاب شود، او به هجدهمین زن برنده جایزه نوبل ادبیات و سومین فرد چینی و پس از «مو یان»‌ که در سال ۲۰۱۲ به عنوان برنده نوبل ادبیات انتخاب شد، دومین برنده نوبل ادبیات ساکن چین خواهد بود.
«موراکامی» نویسنده ژاپنی که رمان‌های متعددی از جمله «جنگل نروژی»، «کافکا در کرانه» و «۱Q۸۴» به همراه چند مجموعه داستان کوتاه و کتاب غیرادبی را به نگارش درآورده است، از دیگر شانس‌های پررنگ دریافت جایزه نوبل ادبیات امسال محسوب می‌شود.
طبق پیش‌بینی‌ها «آتوود»‌ نویسنده کانادایی و خالق رمان «سرگذشت ندیمه» و نویسنده رمان‌های برنده بوکر در کنار «پینچون»‌ از دیگر شانس‌های نوبل ادبیات امسال به شمار می‌رود
از سال ۱۹۰۱ میلادی تاکنون ۱۱۶ جایزه نوبل ادبیات اهدا شده است و زنان نیز ۱۷ بار این جایزه را به خود اختصاص داده‌اند. «آنی ارنو» نویسنده زن فرانسوی در سال ۲۰۲۲ برنده این جایزه مهم شد.
همچنین «رودیارد کیپلینگ» نویسنده «کتاب جنگل» است که با دریافت این جایزه در ۴۱ سالگی به عنوان جوان‌ترین برنده نوبل ادبیات شناخته می‌شود. زمانی که این جایزه در سال ۲۰۰۷ به «دوریس لسینگ» نویسنده انگلیسی ( که در آن زمان ۸۸ ساله بود) اهدا شد این نویسنده به سالمندترین برنده نوبل ادبیات تبدیل شد.
نوبل ادبیات در سال‌های ۱۹۱۴، ۱۹۱۸، ۱۹۳۵، ۱۹۴۰، ۱۹۴۱، ۱۹۴۲ و ۱۹۴۳ اعطا نشد و اعطای جایزه نوبل مشترک که در شاخه‌های دیگر نوبل معمول‌تر است، چند باری هم در شاخه ادبیات روی داده است. تاکنون چهار بار نوبل ادبیات مشترکا به دو نفر اعطا شده است: در سال ۱۹۰۴ به طور مشترک به «فردریک میسترال» و «خوزه اچه‌خارای» اهدا شد. در سال ۱۹۱۷ نیز «کارل آدولف گیلروپ» به همراه «هنریک پونتوپیدان» به عنوان برنده برگزیده شدند. در سال ۱۹۶۶، «شموئل یوسف آگنون» و «نلی زاکس» برنده این جایزه شدند و «ایویند جانسون» و «هاری مارتینسون» نیز برگزیدگان سال ۱۹۷۴ بودند.
اهدای جایزه نوبل ادبیات در دوره‌های مختلف با حاشیه‌ها و شگفتی‌هایی هم همراه بوده است. برای مثال اهدای جایزه نوبل به «پیتر هاندکه» نویسنده اتریشی در سال ۲۰۱۹ با انتقادات بسیاری از افراد روبه‌رو شد که او را به دلیل حمایت‌های پیشین از «اسلوبودان میلوشویچ»، رییس‌جمهور سابق صربستان و ابراز همدردی با صرب‌ها در جنگ یوگسلاوی در دهه ۹۰ میلادی، شایسته دریافت مهم‌ترین جایزه ادبی جهان نمی‌دانستند.
اعطای جایزه نوبل ادبیات در سال ۲۰۱۶ به «باب دیلن» موسیقیدان و ترانه‌سرای آمریکایی نیز حواشی فراوانی به همراه داشت و همچنان که بسیاری او را شایسته دریافت مهم‌ترین جایزه دنیای ادبیات نمی‌دانستند خود او نیز تا مدت‌های زیادی هیچ واکنشی به دریافت جایزه نوبل نداشت اما سرانجام در یک مراسم خصوصی جایزه خود را دریافت کرد.
برنده جایزه نوبل ادبیات ۲۰۲۴ روز پنجشنبه اعلام خواهد شد و برگزیده ۱۱ میلیون کرون سوئدی معادل ۸۱۱,۷۸۰ پوند، دریافت خواهد کرد.