تورم می رود؟

 منصوره حمیدیان- شناخت تورم و مطالعه در مورد آن چند قرن است که توجه اقتصاددانان جهان را به خود جلب کرده است. عمومی‌ترین تعریفی که از تورم مقبول همه پژوهشگران است، اعتقاد دارد که تورم افزایش بی‌رویه و مداوم سطح قیمت‌ها و نابرابری عرضه و تقاضای کل جامعه است. حالا اما دولت جدید چه راهکارهایی برای کاهش تورم می تواند در پیش روی خود داشته باشد؟ همان‌گونه که نقدینگی از راه‌های گوناگونی به اقتصاد ایران تزریق شده است، راه‌های متفاوتی نیز برای کنترل و جلوگیری از آن وجود دارد. برخی از این راهکارها کوتاه‌مدت و برخی بلندمدت است که به آنها اشاره می‌گردد.
با توجه به اهمیت مقابله و غلبه بر تورم در رشد اقتصاد هر کشور، روش های مختلفی برای مقابله با این مشکل ارائه شده اند. برخی از این روش ها بسیار کارآمد هستند در حالی که برخی دیگر به عنوان راه حل های کوتاه مدت شناخته می شوند. در ادامه، به توضیح مختصر برخی از مهم ترین روش های کوتاه مدت و بلندمدت مقابله با تورم می پردازیم.
فروش اوراق مشارکت از اصلی ترین روش های مقابله با تورم در نظر گرفته می شود. در سال های اخیر، بانک مرکزی از این روش برای مهار تورم استفاده کرده است. با این وجود، سود حاصل از فروش اوراق مشارکت باید جاذبه لازم برای جمع آوری نقدینگی را ایجاد کند. در حال حاضر، نمی توان گفت این سود و مدت زمان پرداخت آن در شرایط مطلوبی به سر می برند.
برخلاف تصور عموم، کاهش نرخ بهره بانکی به هیچ عنوان راهکار مناسبی برای مهار تورم نیست. کاهش نرخ بهره بانکی باید بعد از کاهش نرخ تورم انجام شود. کشور فعلاً در چنین شرایطی به سر نمی برد. به همین دلیل است که بانک مرکزی پیشنهاد می کند تا سود سپرده های سرمایه گذاری به صورت رقابتی تعیین شود. البته، سقف رقابت بانک ها توسط بانک مرکزی تا 20 درصد انتخاب شده است.
امروزه، بسیاری از بنگاه های اقتصادی کوچک و بزرگ کشور با سرمایه های مردمی به چرخه تولید ر می گردند. به عبارت دیگر، بنگاه های اقتصادی از سرمایه های سرگردان مردم با سود توافقی برای بقای خود استفاده می کنند. البته، اعتمادسازی بین بنگاه های اقتصادی و مردم توسط دولت و سیستم بانکی انجام می شود.
جذب سرمایه گذار خارجی می تواند رشد و رونق اقتصادی را با خود به همراه داشته باشد. بنگاه های اقتصادی بزرگ با جذب سرمایه گذاران خارجی، نقش مهمی در مهار تورم ایفا می کنند. سرمایه گذاری مشارکتی و جذب سرمایه گذاران خارجی باعث می شود تا نقدینگی در چرخه تولید بکار رود.
جمع آوری مطالبات بانک ها می تواند درصد قابل توجهی از حجم نقدینگی در حال گردش در کشور را کاهش دهد. از سوی دیگر، بخشی از مطالبات بانک های خصوصی و دولتی به بانک مرکزی بر می گردند. این حجم از نقدینگی موجب کاهش تورم و رشد پول می شود. به همین دلیل است که جمع آوری مطالبات بانک ها از مهم ترین روش های مقابله با تورم عنوان می شود.  رکورد بازار بورس باعث بی میلی مردم برای سرمایه گذاری در آن می شود. به این ترتیب، سرمایه گذاران به سمت امور بازرگانی و واسطه ای تمایل پیدا می کنند. به این طریق، قیمت ها به میزان قابل توجهی افزایش می یابند و این موضوع موجب افزایش تورم می شود. فعالسازی بازار بورس باعث جذب سرمایه گذار می شود. در نتیجه، رشد قیمت کالاهای مصرفی کاهش می یابد.
حمایت از بخش خصوصی همواره به عنوان یک راهکار کلیدی برای مهار تورم و بهبود شرایط اقتصادی عنوان می شود. اساس خصوصی سازی شرکت های دولتی، کوچک کردن دولت است. کوچک سازی دولت موجب کاهش هزینه ها می شود. به این ترتیب، حجم نقدینگی و فشارهای تورمی نیز به میزان قابل توجهی کاهش می یابد. خصوصی سازی تنها با تغییر شرایط حاکم بر شرکت های دولتی امکان پذیر است. در چنین شرایطی، بنگاه های اقتصادی خاصیت ضد تورمی خواهند داشت.
قرار دادن کالاهای سرمایه ای در اختیار مردم، یکی از کارآمدترین روش های جمع آوری نقدینگی به حساب می آید. این کار نیاز به پیش پرداخت مناسب دارد. این راهکار نه تنها نقش مهمی در مهار تورم دارد بلکه موجب افزایش درآمد و کاهش نرخ بیکاری نیز می شود. به طور کلی، جمع آوری نقدینگی به هر طریقی با کاهش تورم همراه است.