انرژی
عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی با بیان این که طرح «بنزین به نفر» به عنوان یک راهکار برای کنترل مصرف سوخت و حفظ منابع ارزی کشور مطرح شده است، گفت: این طرح با هدف توزیع عادلانه‌تر یارانه‌های سوخت، سهمیه بنزین را به جای خودرو به هر فرد اختصاص می‌دهد و این تغییر می‌تواند انگیزه بیشتری برای صرفه‌جویی و مدیریت بهتر مصرف بنزین در جامعه ایجاد کند و به جای هدررفت منابع ارزی برای واردات بنزین، از این منابع برای توسعه اقتصادی کشور بهره‌برداری شود. به گزارش کائنات، در سال ۱۳۹۹، ایران توانست حدود سه میلیارد دلار بنزین به کشورهای دیگر صادر کند، که این خود نشان‌دهنده ظرفیت بالای تولید و توانمندی‌های کشور در حوزه فرآورده‌های نفتی بود. اما با نگاهی به قانون بودجه سال ۱۴۰۳، مشاهده می‌شود که همین میزان، یعنی سه میلیارد دلار، برای واردات بنزین در نظر گرفته شده است. این تغییر چشمگیر از صادرات به واردات در این مدت کوتاه نشان می‌دهد که مصرف داخلی بنزین به سرعت در حال افزایش است و منابع ارزی کشور که می‌توانست صرف توسعه اقتصادی و زیرساختی شود، برای تأمین نیازهای داخلی سوخت هزینه می‌شود. یکی از دلایل اصلی افزایش مصرف بی‌رویه بنزین در کشور، مدل کنونی سهمیه‌بندی است. در این مدل، مصرف بیشتر به معنای بهره‌مندی بیشتر از یارانه‌های سوختی است، و این امر باعث شده است که انگیزه‌ای برای صرفه‌جویی در میان مردم وجود نداشته باشد. هر که بیشتر بنزین مصرف کند، سهم بیشتری از یارانه‌های سوخت دریافت می‌کند، که در نتیجه رقابت برای مصرف بیشتر در جامعه ایجاد شده است. این الگوی نادرست مصرف نه تنها باعث هدررفت منابع ملی می‌شود، بلکه به افزایش فشار بر سیستم ارزی کشور منجر شده است. برای اصلاح این وضعیت، طرح «بنزین به نفر» می‌تواند راهکار مناسبی باشد، چرا که با ایجاد عدالت در توزیع یارانه‌ها، انگیزه برای مصرف بهینه سوخت افزایش می‌یابد. *اهمیت برقراری عدالت در توزیع یارانه‌ها در همین راستا با حسینعلی حاجی دلیگانی ، نماینده دوره نهم، دهم، یازدهم و دوازدهم مجلس شورای اسلامی و عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، به گفتگو پرداختیم تا دیدگاه‌های ایشان را درباره مزایای طرح «بنزین به نفر»، چالش‌های فعلی نظام سهمیه‌بندی و تأثیرات احتمالی این طرح بر مصرف سوخت و منابع ارزی کشور جویا شویم. حاجی دلیگانی با اشاره به اهمیت برقراری عدالت در توزیع یارانه‌ها تاکید کرد: طرح «بنزین به نفر» یکی از مهم‌ترین تحولات در سیاست‌های مرتبط با توزیع یارانه‌های سوختی در کشور است که هدف اصلی آن افزایش عدالت و کاهش نابرابری‌ها در بهره‌مندی از منابع عمومی است. در وضعیت کنونی، سیستم سهمیه‌بندی بنزین به گونه‌ای است که هر خودرو سهمیه مشخصی از بنزین یارانه‌ای دریافت می‌کند، بدون توجه به اینکه تعداد افراد هر خانوار یا مالکیت خودروها چه میزان است. این به معنای آن است که افرادی که چندین خودرو دارند، از سهمیه بیشتری نسبت به کسانی که هیچ خودرویی ندارند بهره‌مند می‌شوند، که منجر به توزیع ناعادلانه یارانه سوخت در جامعه می‌گردد. عضو کمیسیون اقتصادی مجلس شورای اسلامی خاطرنشان می‌کند: طرح «بنزین به نفر» دقیقاً با این هدف تدوین شده است که این عدم توازن را اصلاح کند. در این طرح، هر فرد ایرانی، فارغ از اینکه مالک خودرو باشد یا نه، سهمیه‌ای از بنزین یارانه‌ای دریافت خواهد کرد. این تغییر در سیاست‌های یارانه‌ای، به طور بالقوه می‌تواند تأثیرات چشمگیری بر توزیع منابع سوختی داشته باشد و نابرابری‌هایی که در حال حاضر وجود دارند را کاهش دهد. بر اساس این طرح، دیگر داشتن یا نداشتن خودرو تعیین‌کننده میزان بهره‌مندی افراد از یارانه سوخت نخواهد بود، بلکه همه افراد به طور یکسان از این منبع بهره خواهند برد. *حل معضل مصرف ناهنجار بنزین با طرح بنزین به نفر وی ادامه داد: از منظر اقتصادی، اجرای طرح «بنزین به نفر» می‌تواند به بهینه‌سازی مصرف سوخت در کشور کمک کند. یکی از چالش‌های اصلی در نظام فعلی، مصرف ناهنجار بنزین توسط افرادی است که سهمیه بیشتری از یارانه دریافت می‌کنند، چرا که به دلیل دسترسی نامحدودتر به بنزین یارانه‌ای، انگیزه‌ای برای مدیریت بهتر مصرف ندارند. اما زمانی که سهمیه سوخت به هر فرد اختصاص داده شود، این افراد ممکن است به فکر صرفه‌جویی در مصرف و مدیریت بهتر آن باشند. هرگونه صرفه‌جویی در مصرف سوخت می‌تواند به این افراد اجازه دهد تا سهمیه مازاد خود را ذخیره کنند یا حتی به فروش برسانند، که این خود مشوقی برای کاهش مصرف کلی سوخت در جامعه خواهد بود.