مصونیت‌ حقوقی هنرمندان افزایش پیدا کند

 دوازدهمین قسمت از برنامه سینمایی «هفت» با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی به بررسی عملکرد سه ساله وزارت ارشاد پرداخت.
دوازدهمین قسمت از برنامه سینمایی «هفت»، جمعه ۱۲ مرداد با حضور محمدمهدی اسماعیلی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی و به میزبانی بهروز افخمی به بررسی عملکرد سه ساله وزارت ارشاد پرداخت. وزیر ارشاد عنوان کرد: زمان تدوین برنامه‌های وزارتخانه فهمیدیم که توان حکمرانی وزارت ارشاد به شدت کاهش پیدا کرده است‌. طی مسائلی وزارت ارشاد نه نقش حمایت‌گری و نه نقش تنظیم‌گری را به درستی نمی‌توانست اجرا کند.
افخمی یادآور شد: چه کسی مسئول تضعیف حاکمیت این وزارتخانه است؟
اسماعیلی ادامه داد: من نگاهی دارم و به آقای پزشکیان هم عرض کردم. هر وقت در خدمات میان دولت و اسناد بالادستی اتفاق‌نظری در حوزه فرهنگ وجود نداشته باشد، طبیعتاً نهاد تنظیم‌گر دولت تضعیف می‌شود. در دوره ۸ سال قبلی این مساله شدت گرفته بود؛ مثلاً حوزه نمایش خانگی یک بخشی سریالی است اما بخش‌های رسانه، تئاتر و موسیقی به دلیل عدم تحرک در وزارتخانه صفر تا صد کار از دست‌شان خارج شده بود.
* قدرت حکمرانی را به وزارت ارشاد بازگرداندیم
وی ادامه داد: ما بیش از ۹۵ درصد حکمرانی در همه بخش‌ها را به وزارتخانه بازگرداندیم. سالی که وزارت را گرفتم هزار و ۲۰۰ میلیارد بودجه وزارت ارشاد بود و من همان سال در روز سینما از رئیس جمهور شهید ۵۰۰ میلیارد برای کمک به صندوق هنرمندان بودجه دریافت کردم. سال گذشته در سینمافرهنگ از هنرمندان پیشکسوت تجلیل کردیم، آن زمان یکی از سینماگران به من گفت که آقای وزیر شما ما را از خاک بلند کردید. یعنی یک دوره رونق بسیار پردامنه داشتیم. امسال بودجه وزارت فرهنگ ۲۰ هزار میلیارد است و این عدد تقریباً ۵ برابر رشد صعودی داشته است.
افخمی مطرح کرد: شما در برنامه‌تان احداث سینماها داشتید و دیگر برنامه‌تان سینماکارت بود یعنی برگرداندن پول بلیت به کسانی که پول ندارند اما دوست دارند که فیلم ببینند و به نظرم ایده خیلی خوبی است و در جهت اهداف فرهنگی کشور ما است که هر ایرانی به جای تلفن همراه یا چیزهای دیگر در سینما وقت‌شان را سپری کنند. چطور این طرح را طراحی کرده و توصیه شما به وزیر بعدی چیست؟
وزیر ارشاد توضیح داد: ما با شهید جمهور مطرح کردیم که همانطور که برای کالاها یارانه خاصی درنظر می‌گیرند، می‌خواستیم برای کالاهای فرهنگی نیز این برنامه را اجرا کنیم. می‌خواستیم این برنامه را از تابستان ۱۴۰۳ اجرا کنیم و بودجه آن نیز تأمین شده بود. محمدمهدی اسماعیلی بیان کرد: زمانی که ما آمدیم گفتند همانطور که زمان روزنامه تمام شده و مردم در اینترنت دنبال خبر هستند، دوران سینما نیز تمام شده است. اکنون هر نماینده مجلسی که به اتاق من می‌آید درخواست ساخت پلاتو یا سالن سینما دارد. من نهضت پلاتوسازی را در تئاتر شروع کردم و علاوه بر ساخت ۸ پلاتو در اداره تئاتر در برج آزادی هم ۲ پلاتو تئاتر ساخته شد. ما اکنون با همین روند تا پایان امسال به ساخت هزار سالن سینمایی می‌رسیم. ترکیه که تقریباً جمعیتی مانند کشور ما دارد ۳ هزار سالن سینما دارد. زمانی که ما کارمان را شروع کردیم چین ۷۳ هزار سالن سینما داشت و امسال ۸۳ هزار سالن دارد.
افخمی گفت: در سال ۱۴۰۱ که سال بحرانی بود توانستید همه جشنواره‌ها را برگزار کنید. فکر می‌کنم از اینجا به بعد برای وضعیت سالن‌سازی و رشد دادن تولید فیلم هم باید برنامه داشته باشید که می‌تواند به محصولات مشترک با کشورها منجر شود و جشنواره‌ها نیز در این زمینه هدفمند شوند و توجیه شوند محصولات ایران را در جشنواره‌های خارجی و به ویژه شرقی عرضه کنند و برعکس محصولات آن‌ها نیز در جشنواره‌های ما اکران شود.
وزیر ارشاد درباره عبور از ناآرامی‌های سال ۱۴۰۱ گفت: واقعاً اتفاقات عجیبی بود. ابتدا جنبشی به نام metoo فضای ناامنی و بدبینی را در خود اهالی سینما ایجاد کرده بود. بعد از آن یک بیانیه صادر کردند که «تفنگت را زمین بگذار». در کجای دنیا هنرمندان به نیروی امنیتی و پلیس می‌گویند که تفنگت را زمین بگذار؟ بعد از آن به اتفاقات پاییز ۱۴۰۱ رسیدیم و ما واقعاً گرفتار بحثی شدیم که نقطه ثقلش فرهنگ بود. خیلی از هنرمندان و بازیگران ما درگیر این موضوع شدند و سردمداران این مساله بودند. من و دوستانم ایستادیم و هنرمندان همراهی کردند. اگر می‌خواستیم مانند قبل رفتار کنیم فقط در حوزه موسیقی ۱۰۰ نفر ممنوع الکار می‌شدند. ما دوره شفافی داشتیم. اکنون تعداد ممنوع‌الکارها کمتر از انگشتان ۲ دست است.
* نظر وزیر ارشاد درباره بازگشت معین و پرستو صالحی به کشور
اسماعیلی درباره پرستو صالحی توضیح داد: درباره خانم صالحی من در افکار عمومی شنیدم. ما یک قاعده کلی داریم که همه ایرانیان می‌توانند به کشور وارد شوند. خانم صالحی تا همین اواخر کنش‌های براندازانه داشتند. بنای ما این است که حداکثر رفاقت را در حوزه فرهنگ ایجاد کنیم. بازیگری مانند ایشان بود که کشف حجاب کرده بود اما بعد از محکومیت دوباره برگشت و ابراز ندامت کرد. پیش خود من هم آمده بود و دستگاه قضائی هم همراهی بسیار خوبی ایجاد کرد. ما برای بازیگری که ۴۰ سال ممنوع‌الکار بود، فعالیت عادی‌اش را بدون سروصدا ایجاد کردیم. وی درباره بازگشت معین توضیح داد: این پرسش عادی یک خبرنگار بود و من هم پاسخ دادم. آقای معین هم یک ایرانی هستند و هرزمان که بخواهند می‌توانند وارد ایران شوند و اجراهایشان هم تابع قوانین کشور باشد. ولی از طرفی مثلاً یکی از بازیگرانی که قرار بود به ایران برگردد شاکی خصوصی داشت و این موضوع دیگر ربطی به حاکمیت ندارد. یکی از شعارهای رئیس جمهور شهید بازگشت ایرانیان خارج از کشور بوده است. من هم همه جا اعلام کردم که فضای بازگشت همه ایرانیان را فراهم می‌کنیم و این کار را هم کردیم. خواننده‌ای داشتیم که ۴۵ سال در ایران اجازه فعالیت نداشت اما مشکلش را برطرف کردیم. این خصلت شهید رئیسی بود هرچند که رسانه می‌خواست او را بداخلاق نشان دهد. ایشان حتی جلوی سخت‌گیری من را می‌گرفت.
در ادامه آرش خوشخو و علی مرادخانی به برنامه اضافه شدند و آرش خوشخو گفت: شما درباره حکمرانی فرهنگی صحبت کردید. به نظر شما اینکه حکمرانی دولت را در بخش فرهنگ برگرداندیم، یک مزیت به حساب می‌آید؟ متوجه هستم که فشار روی سینما در جاهای مختلف زیاد است و ممکن است کسی امور آن را برعهده بگیرد که بدنه سینما آسیب نبیند اما به طور کلی حضور دولت در فرهنگ را مزیت می‌دانید؟ چرا که بخش فیلم و سریال با توجه به بودجه‌های‌شان فیلم خوب نساخته هرچند که مخاطب زیادی به همراه داشته است. به نظر من باید مشخصات این حکمرانی بیشتر از سمت شما بیان شود.
* هیأت منصفه مخصوص فرهنگ و هنر
وزیر ارشاد توضیح داد: اگر به این معنا باشد که دولت تصدی امور را برعهده بگیرد، این حرف شما درست است. ما نمی‌خواهیم دولت کار مردم و صنف را برعهده بگیرد؛ ما می‌خواهیم دولت فضای حمایتی برقرار کند. ما در دولت دچار کمبود نقدینگی سالم بودیم و در دوره قبل منابعی به سینما وصل شده بود که خودش آلودگی‌هایی به همراه داشت. مثلاً خود آقای افخمی با فارابی یک فیلمی ساختند که درصدی را فارابی مشارکت کرد که خیلی هم زیاد نبود. می‌خواهم بگویم این کار تقویت جریان سینما است و ما به اقتصاد سینما کمک کردیم تا با مشارکت کمک کنیم افرادی مانند آقای افخمی فیلم‌شان را بسازند. ما در فارابی به معنای تصدی فیلم نمی‌سازیم چرا که کارگردان را کارمند خود نمی‌پنداریم‌. محمدمهدی اسماعیلی گفت: هنرمندان یک نهاد صنفی قدرتمند می‌خواهند که در کنش با حاکمیت امنیت کاری آن‌ها حفظ شود. ما این کار را به شکل دیگری پیش بردیم‌. من در برنامه هفتم یک حکم برای این کار درنظر گرفتم. ما برای اولین بار یک نهاد متعلق به هنرمندان تشکیل دادیم که یک جمع ۷ نفره متشکل از نماینده اصناف، وزارت ارشاد، مجلس است و رئیسش نیز نماینده دادستان کل کشور است. دیگر کسی نمی‌تواند در گوشی بگوید که فلانی نمی‌تواند فیلم بسازد. این موضوع‌ها باید شفاف مطرح شود. در آنجا رسماً از هنرمند دعوت می‌کنند و مشکل را بررسی می‌کنند. یعنی هیأت منصفه مخصوص به اهالی فرهنگ و هنر داریم که در اینجا هیأت منصفه رأی صادر می‌کند. ما برای اولین بار به این سمت رفتیم که شأن اهالی فرهنگ و هنر و رسانه حفظ شود. آرش خوشخو اظهار کرد: ما یک حکومت ایدئولوژیک داریم و در چنین حکومتی با این همه مدعی نمی‌توان فرهنگ را باز گذاشت. به تعبیر شهید بهشتی حاکمیت و دهه ۶۰ یک دولت دلسوز بود که سینما را در پناه گرفت. این ماجرا با تصدی‌گری منافات دارد.