رسالت پس از عاشورا

 عمید رهجو- محبت مسلمانان به اهل بیت عصمت و طهارت به عنوان طریق تحقق ثمرۀ رسالت پیامبر اسلام، عاملی حیاتی در حفظ هویت اسلامی است و یاد مصائب امام حسین(ع)  در ایجاد این مودت و هویَت بسیار اساسی موُثر بوده است. بى تردید واقعه کربلا، نقطه عطفى در تاریخ شیعه است و شیعیان همه ساله در ایام محرم وصفر، بااجراى مراسم وسنت هاى ویژه اى این خاطره رازنده نگه داشته، آن رابه عنوان وسیله اى در جهت مبارزه منفى بادشمنان شیعه وحفظ وگسترش هویت شیعى به کار مى گیرند.
طبیعى است که ریشه ها و سرچشمه هاى سنت عزادارى شیعیان و دوستداران اهل بیت(ع) را باید در همان روزهاى نخست واقعه کربلا جست وجو کرد. شاهدان واقعه کربلا به بهترین شیوه قادر بودند که زوایاى آن حادثه غمبار را براى مردم شرح دهند و با اقامه عزاى امام حسین(ع) و یارانش، رسالت خود را در رسوا کردن حکومت به انجام رسانند و در این زمینه امام سجاد(ع) فرزند امام حسین(ع) و حضرت زینب (س) خواهر آن امام شهید، الگو و سرمشق بودند.
در تبیین جایگاه حضرت زینب(س) در واقعه عاشورا درس‌های بسیاری نهفته است .بنی‌امیه قصد داشت در کوفه و شام بر روی جنایات خود پرده بپوشد، در این برهه از تاریخ زنان قهرمان عاشورا به‌ویژه حضرت زینب(س) با شهامت به ایراد خطبه پرداختند و در میان مردم پرده از چهره امویان کنار زدند و آنها را رسوا کردند و بیان ظلم‌ها و جنایت‌های اموی به آل‌الله موجب رسوایی آنها شد.
اگر افشاگری‌ها و بیان وقایع و پیام‌رسانی‌های عاشورا نبود چه بسا خون شهدا هدر می‌رفت و مردم از عمق واقعه با خبر نمی‌شدند. زنان عاشورایی و در رأس آنها حضرت زینب(س) حقایق و اهداف خون‌های ریخته در کربلا را بیان می‌کرد و نگذاشت غبار فراموشی بر روی این خون‌ها بنشیند و از این طریق خفتگان را بیدار می‌کرد.
یکی از رسالت‌های مهم حضرت زینب(س) در واقعه عاشورا پرستاری و مدیریت پشت جبهه بود. ایشان با پرستاری از امام سجاد(ع)، مداوای مجروحین، امدادگری و تخصیص سهم خود به کودکان در ساماندهی و مدیریت پشت جبهه نقش مؤثری داشت و از این طریق امور زنان و کودکان را مدیریت می‌کرد.
حضور مادران و همسران سپاهیان امام حسین(ع) باعث قوت قلبی برای رزمندگان بود و حضور این افراد در تنها نگذاشتن امام زمانشان نقش مؤثری داشت نمونه این مادران و همسران شهدا را ام‌وهب، مسلم بن اوسجه، همسر خولی و مادر حضرت قاسم را می‌توان نام برد.
پس از ظهر عاشورا موقعیت‌های تلخی به وجود آمد و همه مردان و یا غالب آنها از سپاه امام حسین(ع) به شهادت رسیدند اما در این بین نقش مدیریتی حضرت زینب(س) که قافله‌سالار اسیران و سرپرست کودکان بود به خوبی آشکار شد. حضرت زینب(س) با اینکه بسیاری از نزدیکان خود را در شرایط بسیار سختی از دست داده بودند اما توانستند برای عالم الگو باشند و نقش مدیریتی خود را به همه نشان دهند.
در این شرایط بحرانی دشمن تصور می‌کرد با به اسارت بردن زنان و مادران و کودکان شهدای کربلا و گرداندن شهر به شهر آنها می‌تواند از آنها زهر چشم بگیرد اما در این شرایط بحرانی قهرمان کربلا، حضرت زینب(س) زانوی غم به بغل نگرفتند بلکه با سخنرانی‌های کوبنده و افشاگری و خطبه‌های پرشور در مجلس ابن زیاد و کاخ یزید ماهیت اسارت را تغییر دادند و آن را به بیدارگری اذعان جامعه و زدودن پرده‌های غفلت تبدیل کردند. حضرت زینب(س) اسیر آزادی‌بخش بودند که جامعه را به سمت آزادگی فرا می‌خواندند.
حضور زنان در جریان عاشورا ابعاد عاطفی ماجرا را برانگیخت و عواطف انسان‌ها را به سمت جبهه حق سوق دادند و باعث تحریک احساسات انسان‌ها شدند. زنان عاشورایی در هر جا به عزاداری شهدای خود می‌پرداختند و مردم کوفه و شام را به گریه می‌انداختند و به بُعد عاطفی این جریان عمق می‌بخشیدند.
حضور مادران در تربیت فرزندان مجاهد و حقیقت‌طلب بسیار مهم بود. در جریان کربلا بسیار می‌بینیم که مادران فرزندان خود را تشویق به دفاع از دین حق می‌کنند که نمونه بارز آن را در مادر وهب، امر بن جناده می‌بینیم. این مادران درصدد تربیت نسلی شهادت‌طلب بودند که تلاش کردند با تربیت این نسل آنها را به سمت عدالت‌خواهی پیش ببرند. این مادران شهدا امروز می‌توانند در شیوه تربیت فرزند برای ما الگو باشند.
مهم‌ترین درس حضرت زینب(س) به جهانیان در واقعه کربلا، مقاومت، صبر و پایداری بوده است، ایشان با دیدن چندین داغ وحشتناک به تأسی از کلام قرآن باز هم صبر پیشه کردند.
پس از واقعه عاشورا، هرچند که دشمن سعی می‌کرد خیمه این افراد را غارت و با گرداندن آنها در شهرهای بزرگ آنها را تحقیر کند اما همچنان آنها بر عفاف و حجاب خود پایبند بودند و حدود الهی را که یک زن متعهد باید حفظ کند، حفظ می‌کردند.