دولت شهید رئیسی کارآمدتر مسئولیت‌پذیرتر و با ثبات‌تر از دولت قبل
پیشرفت شاخص توسعه انسانی پس از ۴ سال نزول
در کنار گزارش مراجع داخلی، آمارهایی که از سوی نهادهای بین‌المللی همانند بانک جهانی، صندوق بین‌المللی پول و سازمان ملل درباره عملکرد دولت سیزدهم منتشر می‌شود نیز گویای موفقیت چشمگیر دولت شهید جمهور است. در حالی که طی ماه‌های اخیر این نهادها از رشد پایدار اقتصادی، روند نزولی تورم، کاهش فقر و بهبود شاخص توسعه انسانی در سه سال گذشته خبر داده‌اند، تازه‌ترین آمار منتشر شده از سوی بانک جهانی نشان می‌دهد سه شاخص حکومت‌داری در ایران با روی کار آمدن دولت سیزدهم بهبود یافته و وضعیت ایران از این نظر نسبت به دولت قبل بهتر شده است. شاخص‌هایی که در این گزارش مورد بررسی قرار گرفته‌اند عبارتند از: پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری، ثبات سیاسی و نبود خشونت و کارآمدی دولت. برای هر یک از این شاخص‌ها نمره‌ای از صفر تا 100 داده شده است که هر چه این نمره بیشتر باشد دلالت بر وضعیت بهتر کشور در آن شاخص دارد. بر اساس برآورد بانک جهانی، کارآمدی دولت ایران در دوره ریاست آیت‌الله رئیسی طی دو سال متوالی افزایش یافته است. در حالی که ایران در سال آخر فعالیت دولت دوازدهم یعنی سال 2020 نمره 14.29 را در شاخص کارآمدی به دست آورده بود در سال نخست فعالیت دولت سیزدهم نمره ایران در این شاخص به 16.67 افزایش یافت و در سال دوم یعنی سال 2022 نیز نمره ایران در این شاخص به 18.4 افزایش پیدا کرد. ثبات سیاسی ایران نیز در دو سال فعالیت دولت سیزدهم به طور پیوسته صعودی بوده است. ایران در سال 2022 نمره 6.6 را در شاخص ثبات سیاسی به دست آورده بود اما در سال 2021 که دولت آیت‌الله رئیسی روی کار آمد نمره ایران در این شاخص به 8.02 و در سال 2022 نمره ایران از نظر ثبات سیاسی به 8.49 افزایش پیدا کرد. آمار بانک جهانی نشان می‌دهد دولت شهید رئیسی همچنین پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری بیشتری نسبت به دولت دوازدهم داشته است. در حالی که نمره ایران در شاخص پاسخگویی و مسئولیت‌پذیری دولت در سال آخر فعالیت دولت دوازدهم 8.21 اعلام شده بود در سال 2021 نمره ایران از این نظر به 9.18 افزایش پیدا می‌کند. در سال دوم فعالیت دولت سیزدهم نیز نمره ایران در این شاخص به 8.7 می‌رسد که اگرچه نسبت به سال 2021 کاهش داشته اما همچنان از نمره دولت قبل در سال 2020 بیشتر بوده است. پیش از این نیز سازمان ملل متحد در گزارش ادواری خود از شاخص توسعه انسانی کشورها از پیشرفت این شاخص در ایران پس از چهار سال نزول خبر داد. بر اساس آمار جدید سازمان ملل از شاخص توسعه انسانی در ایران، روند این شاخص که در ۴ سال دولت دوازدهم به طور متوالی نزولی شده بود، در اولین سال دولت رئیسی صعودی شد. سازمان ملل در این گزارش نمره ایران را در شاخص توسعه انسانی افزایش داده و به ۰.۷۸۰ واحد رسانده است. ایران در گزارش پیشین سازمان ملل نمره ۰.۷۷۶ را در شاخص توسعه انسانی برای سال ۲۰۲۱ به دست آورده بود اما در گزارش امسال که مربوط به سال ۲۰۲۲ است نمره بالاتر یعنی ۰.۷۸۰ را کسب کرده که نشان‌دهنده رشد و بهبود وضعیت توسعه انسانی در ایران طی این سال نسبت به سال قبل است.
اذعان بانک جهانی
به رشد اقتصادی و کاهش بیکاری در ایران
همچنین بانک جهانی طی هفته‌های گذشته به جدیدترین ارزیابی خود از عملکرد اقتصاد ایران پرداخت که از کارنامه موفق دولت سیزدهم در حوزه اقتصادی حکایت دارد.
این نهاد بین‌المللی در گزارشی اعلام کرده است که اقتصاد ایران به رغم تداوم تحریم‌های اقتصادی و تشدید شرایط نامطمئن ژئوپلیتیک به رشدی پایدار طی چهار سال گذشته رسیده است. درحالی که بخش نفت به این رشد کمک کرده، بخش غیرنفتی بویژه خدمات و صنعت، موتور اصلی رشد اقتصادی بوده است. بخش تولید به سمت تأمین نیازهای داخلی سوق داده شده و این امر تا حدودی اثر تحریم‌های مالی و تجاری و محدودیت دسترسی به منابع ارزی را خنثی کرده است. بخش اشتغال نیز اخیراً به سطح قبل از بحران کرونا رسیده است. سیاست‌های مالی جدید بویژه در زمینه تأمین اجتماعی و انتقال یارانه نقدی تا حدودی از اثرات شوک‌های خارجی بر سطح زندگی اقشار آسیب‌پذیر کاسته و به رشد پایدار اقتصاد کمک کرده است. بانک جهانی به جزئیات موفقیت دولت آیت‌الله رئیسی در اقتصاد ایران اشاره کرده و نوشته است: رشد اقتصادی ایران در نیمه نخست سال 24-2023 عمدتاً در نتیجه عملکرد بخش نفت و خدمات به 5.1 درصد رسیده است. ارزش افزوده بخش نفت به دلیل کمبود عرضه در بازار جهانی و موفقیت دولت سیزدهم در بازاریابی برای صادرات به 17.1 درصد رسیده است. بخش غیرنفتی نیز رشد قوی 3.8 درصدی داشته که باعث شده است اشتغال به سطح قبل از بحران کرونا برسد. ایجاد اشتغال 2.9 درصد رشد کرد و نرخ بیکاری به 7.6 درصد رسید که رکورد جدیدی است.
سیاستمدار صادق؛ دولت مقتدر در گفت و گو با دکتر شریف لک‌زایی،
نگاه مسئولانه و صادقانه نسبت به مردم
جناب دکتر لک‌زایی، میراث فکری و اخلاقی آیت‌الله رئیسی برای جامعه‌سیاسی ما را چه می‌دانید؟
دولت سیزدهم در همان روزهای آغاز کارش در سال 1400 با رویکرد تحولی و با اقدامات جهادی، گفتمان مردمی خود را شکل داد و «سند تحول دولت مردمی» را با هدف پیشرفت ایران بر مبنای عدالت‌محوری و دانش‌بنیانی و با رویکرد مردم‌پایه پیگیری کرد که طی این سه سال، اقدامات جهادی قابل‌توجهی را از شهید آیت‌الله رئیسی و دولتمردان او شاهد بودیم با این هدف که آسیب‌هایی که دولت در 4 دهه از حیات انقلاب اسلامی متحمل شده را بازسازی نماید و مسیر دولت را چنان ریل‌گذاری کند که در راستای حل مشکلات مردم «طی طریق درست» داشته باشد.به این اعتبار، اگر بخواهیم از میراث شهید آیت‌الله رئیسی برای جامعه سیاسی بگوییم آن را می‌توان در «فضیلت صداقت» خلاصه کرد. آیت‌الله رئیسی یک «سیاستمدار صادق» بود که تلاش می‌کرد در «وعده» و «گفتار» و «عمل» صادق باشد. صدق او در نظر و در عمل بن‌مایه محبوبیت او در میان مردم شد که این را می‌توان میراث ماندگار شهید رئیسی برای جامعه ما دانست. «ارتباط مردم و مسئولان» چطور در دولت سیزدهم بازسازی شد چنانکه ما تجلی این اعتماد اجتماعی را در حضور باشکوه مردم در مراسم تشییع آیت‌الله رئیسی و یاران شهیدش در شهرهای مختلف شاهد بودیم؟
وقتی سیاستمداران با «صداقت» تلاش کنند در فضایی همدلانه به مشکلات جامعه رسیدگی کنند و مردم و مصایب‌شان را نادیده نگیرند، متقابلاً رابطه مردم هم با دولت و دولتمردان متأثر از این فضا خواهد شد و اعتماد بین مردم و خدمتگزارانشان بر پایه صداقت و شفافیت شکل می‌گیرد. شهید رئیسی به‌عنوان یک «سیاستمدار صادق» این بستر را در دولت سیزدهم بنا نهاد و تلاش کرد این رویکرد را در سیاستمداران و دولتمردان ما تعمیق بخشد و مردم هم با حضور پرشکوه خود در مراسم تشییع آیت‌الله رئیسی و یاران شهید ایشان نشان دادند که ارزش این میراث ماندگار را می‌دانند و علاقه‌مند هستند که میراثش ادامه یابد و راهش ماندگار شود. این نگاه مسئولانه و صادقانه نسبت به مردم چطور در مشی سیاسی آیت‌الله رئیسی شکل گرفت و «گفتمان مردمی دولت سیزدهم» را قوام بخشید؟ در این گفتمان، نخبگان چه شأن و منزلتی دارند؟
از همان زمانی که ایشان به تولیت آستان قدس رضوی منصوب شد، ارتباط نزدیکی با مردم برقرار کرد. در مدت سه سالی که در این منصب بودند فیلم‌هایی از ایشان منتشر می‌شد که گویای خدمات صادقانه ایشان به مردم بود از جمله تلاش‌هایی که برای ایجاد خدمات رفاهی برای زائران امام رضا(ع) انجام داده بودند بسیار مورد توجه افکار عمومی قرار گرفت.
سپس در رقابت‌های انتخاباتی سال 96 این رویکرد مردم‌مدارانه ایشان تعمیق پیدا کرد و در کشاکش رقابت‌های سیاسی و مواجهه مستقیم و بی‌واسطه با مردم و نخبگان و متخصصان امور، تجربه‌‌ای کسب کردند که بتدریج مرامنامه نظری و عملی ایشان را قوام بخشید. چنانکه در سمت ریاست قوه قضائیه که تجربه اصلی ایشان در مدیریت کلان کشور بود همین نگاه مردمی و تلاش مسئولانه و صادقانه برای حل مشکلات مردم با مشارکت نخبگان کشور در عرصه‌های مختلف پیگیری شد.
بعدها در دوران ریاست‌جمهوری‌شان این رویکرد مردم‌مدارانه برجسته‌تر شد چنانکه در سفرهای استانی متعدد آیت‌الله رئیسی، شاهد بودیم که حتی شخصاً در مناطق محروم حضور پیدا می‌کردند تا از نزدیک از مطالبات مردم آگاه شوند و اجرایی شدن مصوبات این سفرها را در عرصه میدان پیگیری می‌کردند و تنها به گزارش‌های دستگاه‌های تحت مدیریت‌شان بسنده نمی‌کردند.
«دولتمردان صادق» چه رهاوردی برای جامعه‌شان خواهند داشت؟
امام موسی صدر، رهبر شیعیان لبنان می‌گوید «از مهم‌ترین شاخصه‌هایی که یک سیاستمدار را محبوب می‌کند «صداقت» اوست.» از همین رو معتقدم که شیوه سیاستمداری و سیاست‌داری بر پایه صداقت، یادگار ماندگار آیت‌الله رئیسی برای اهالی سیاست شد؛ چنانکه توانست رابطه دولت-ملت را تعمیق بخشد و سرمایه اجتماعی را افزایش دهد.«صداقت» تعاملات اجتماعی را به درستی پیش می‌برد، رابطه مردم و مسئولان را تصحیح می‌کند و دقیقاً در همین نقطه است که «وفاق ملی» و «سرمایه اجتماعی» بازتولید می‌شود. اساساً بر همین اصل و پایه هم بود که انقلاب اسلامی شکل گرفت و این مشی فکری و شیوه عملی را در شهید رجایی و شهید آیت‌الله بهشتی هم شاهد بودیم و آیت‌الله رئیسی توانست میراث‌دار خوبی برای آنان باشد. همچنین شیوه سیاست‌ورزی آیت‌الله رئیسی ارزش‌ها و اندیشه‌های انقلاب اسلامی را تداوم بخشید. انقلاب اسلامی یک انقلاب مردمی و انقلاب فرهنگی بود که طبیعتاً باید در مسیر «گفتمان صداقت» پیش می‌رفت تا بتواند شعارهایش چون «آزادی» و «عدالت» را محقق کند. در بستر گفتمان صداقت است که رابطه فرد و دولت و جامعه و سیاستگذاران تصحیح و تنظیم می‌شود. حرکت در این مسیر «جامعه توانمند» و «دولت مقتدر» تولید می‌کند، اعتماد بین ملت و دولت را شکل می‌دهد و چالش‌ها و مشکلات کشور را بهتر و روان‌تر حل خواهد کرد.