سالمندی سالم

کائنات|  منیر حجت- امروز روز جهانی سالمندان است.مفهوم سالمندی سالم هم در زندگی روزمره و هم در دنیای آکادمیک و سیاست‌گذاری سلامت سالمندی اهمیت یافته است. سالمندی سالم فرایندی مستمر در جهت بهینه‌سازی فرصت‌ها برای بهبود و حفظ سلامتی جسمی، اجتماعی و روانی، استقلال و کیفیت زندگی و همچنین تقویت انتقال موفقیت‌آمیز از یک دوره به دوره‌ای دیگر در زندگی است. سالمندی سالم فراتر از وجود یا عدم وجود بیماری است و تحت تأثیر عوامل مختلفی قرار می‌گیرد. هدف از این مطالعه، مرور جنبه‌های جسمانی، روانی، اجتماعی سالمندی سالم است.
مفهوم سالمندی از چه زمانی آغاز می‌شود؟ افراد پس از رسیدن به سن سالمندی، دچار ضعف عضلات بدن، بیماری‌های مزمن، مشکلات گوارشی، مشکلات مغز و حافظه و همچنین مشکلات روانی می‌شوند. در این حالت، سالمند اراده و اعتماد به نفس خود را از دست داده و احساس پوچی می‌کند. سالمند احساس می‌کند که دیگر کارایی لازم را ندارد و سربار جامعه و فرزندان است. در این حالت پیری روانی شروع می‌شود.
پیری بیشتر به صورت مجموعه‌ای از تغییراتی که در افراد با گذشت زمان اتفاق می‌افتد توصیف می‌شود.(استنهوپ ولنگاس)
پدیده سالمندی به صورت طبیعی و غیرطبیعی مشخص می‌گردد. تغییراتی که در ساختمان آناتومیک بدن و اعمال فیزیولوژیکی آن به مرور زمان رخ می‌دهد. وقتی در طول فرآیند سالمندی، بیماری عارض نشود، سالمندی طبیعی نامیده می‌شود. هنگامی که سالمند در گذر زمان با بیماری‌های مختلف روبرو بوده و بر اثر این بیماری‌ها ضعف، ناتوانی و فرسودگی در اندامها ایجاد شود، سالمندی مرضی نامیده می‌شود.
مرحله اول پیری بر اثر ضعف جسمانی به وجود می‌آید.  این تغییرات ناشی از افزایش سن که در طول سالها در بدن ایجاد شده،پدید می‌آید. این تغییرات توان طبیعی بدن و علائم واکنشی کاهش محسوسی داشته و منجر به شرایط ناپایدار جسمی و تعادلی در سالمند می‌گردد. به تدریج تغییرات فیزیولوژیکی در اندامهای دیگر فرد نیز مشاهده می‌شود.
سوء تغذیه و کمبود ویتامین در سالمندان نیز به ضعف جسمانی می‌افزاید.
مرحله دوم تغییرات ناشی از رشد و ارتقای شخصیت سالمند می‌باشد. تغییراتی که طی فرآیند ناشی از رشد و ارتقای شخصیت به وجود می‌آید، پیری روانی نامیده می‌شود. این تغییرات شامل تغییرات عاطفی-رفتاری می‌باشد.
در مرحله  آخر جایگاه اجتماعی سالمند تغییر می‌کند. جایگاه اجتماعی فردی که در طول سالها به واسطه توان و قدرت بدنی و ذهنی، به دلیل کهولت سن دیگر توان اداره کردن آن را ندارد. در این شرایط سالمند دچار افسردگی می‌شوند.
اگر بخواهیم مفهوم جامع و کامل در مورد سالمندی ارائه دهیم، باید تمام شرایط و فرآیندهایی سالمندی را را از زاویه‌های مختلف مورد توجه و بررسی قرار دهیم. به طور کلی اگر بخواهیم مفهومی از سالمندی در ذهن ایجاد نموده و تعریف کاملی از آن در دست داشته باشیم بایستی این پدیده را از جنبه‌های گوناگون مورد توجه قرار دهیم.
فرآیندهای جسمی، زیستی و روانی که در طول سالها فرد تجربه می‌کند، باعث می‌شود افرادی در سنین سالمندی جوان‌تر و همچنین پیرتر به نظر برسند. افراد در شرایط سلامت جسمی و روانی متفاوتی نسبت به هم قرار دارند و این شرایط زیستی و روانی می‌باشند که شاخص‌های سالمندان در سنین پیری هستند.