صفحه اول
عضو هیئت علمی دانشگاه آزاد اسلامی و کارشناس روابط بین الملل گفت: مواضع عمان نسبت به مسایل منطقه‌ای و خط مشی محتاطانه و بی طرف این کشور، باعث شده است که همواره «مساعی جمیله» عمان مورد استقبال همسایگان قرار گیرد. به گزارش کائنات؛ در چند روز گذشته، سفر سلطان عمان به ایران و دیدار وی با مقامات جمهوری اسلامی به ویژه رهبر معظم انقلاب، مورد توجه رسانه‌ها، افکار عمومی و تحلیل گران سیاسی واقع شده است. در عین حال با توجه به تحولات منطقه‌ای و جهانی در رابطه با مسایل ایران، این سفر باعث گمانه زنی‌های متفاوتی درباره اهداف آن شده است که در ادامه به طور اجمالی با بشیر اسماعیلی کارشناس و تحلیلگر سیاست خارجی مورد بررسی قرار گرفته است. به نظر شما سفر پادشاه عمان به ایران تا چه اندازه می تواند در تسریع احیای روابط ایران با کشورهای عربی موثر واقع شود؟ در زمانه‌ای که کشورهای عربی از مصر تا حوزه خلیج فارس، مواضع متضادی با جمهوری اسلامی ایران اتخاذ کرده بودند و سودای تبدیل شورای همکاری خلیج فارس به ناتوی عربی ضد ایرانی را در سر داشتند، عمان کشوری بود که در این میانه بر مشی تعادل باقی ماند و بعضاً با ایفای نقش میانجیگری، به تنش زدایی منطقه‌ای یاری می‌رساند. به زعم برخی، ریشه روابط دوستانه و کم فراز و نشیب پنجاه ساله عمان و ایران باز می‌گردد به مسایلی مثل کمک ایران در مورد مهار شورش ظفار و یا جمعیت نزدیک به بیست و پنج درصدی بلوچ‌های ایران در عمان .پس از درگذشت سلطان قابوس و روی کار آمدن سلطان هیثم، جایگاه پیشین عمان دستخوش تغییراتی گردید؛ روابط ایران با قطر که از چند سال پیش و همزمان با بروز اختلافات قطر با عربستان سعودی به گرمی گراییده بود، باعث شکسته شدن انحصار جایگاه عمان شد. آیا بهبود روابط ایران و عربستان منجر به کاهش تنش زدایی ها در منطقه می شود؟ از دیگر سو بهبود غیر منتظره روابط ایران با عربستان سعودی و به تبع دیگر کشورهای حوزه خلیج فارس، نمونه‌ای از یک تنش زدایی ناگهانی در غرب آسیا را محقق کرد. این مهم که به مدت دوسال و در قالب پنج دور از مذاکرات توسط عراق و البته عمان پیگیری می‌شد، اینک به واسطه چین به نتیجه می‌رسید تا غرب آسیا، میانجی جدیدی را خارج از منطقه خود بشناسد. مواضع عمان در قبال جمهوری اسلامی را چگونه می دانید؟ با این حال مواضع عمان نسبت به مسایل منطقه‌ای و خط مشی محتاطانه و بی طرف این کشور، باعث شده است که همواره «مساعی جمیله» عمان مورد استقبال همسایگان قرار گیرد . به عنوان نمونه عمان در میان چهار کشور عربی که در سال ۲۰۲۰ قراردادهای عادی سازی با اسرائیل را امضا کردند، نبود. توافق‌نامه «ابراهیم» با میانجیگری ایالات متحده صورت گرفت. امارات متحده عربی و بحرین، و همچنین مراکش و سودان، همگی برای عادی سازی روابط با اسرائیل به عنوان بخشی از این قراردادها موافقت کردند.عمان همچنین در دوره تیرگی روابط شدید ایران و عربستان سعودی بی‌طرفی فعال پیشه کرد که مورد پذیرش طرفین قرار داشت. نظر شما در خصوص دیدار پادشاه عمان با رهبر معظم انقلاب و عادی سازی رابطه با مصر چیست؟ با تمام اشاراتی که شد، اینک پس از دیدار سلطان هیثم با رهبر معظم انقلاب و اشاره به مسأله از سر‌گیری روابط دیپلماتیک با مصر، گمانه تداوم میانجیگری عمان در جهان عرب تقویت شده است؛ مقام معظم رهبری در این رابطه به پادشاه عمان گفتند:«ما از این موضع استقبال می‌کنیم و مشکلی در این زمینه نداریم».ایشان همچنین در ادامه ابراز امیدواری کردند با گسترش ارتباطات دولت‌ها، امت اسلامی شوکت و عظمت خود را بازیابد و درکنار هم قرارگرفتن ظرفیت‌ها و امکانات کشورهای اسلامی، به نفع همه ملت‌ها، کشورها و دولت‌های اسلامی باشد. چنین رویکردی، می‌تواند طلیعه‌ای از ادامه روند رو به بهبود روابط جمهوری اسلامی ایران با جهان عرب باشد که از حوزه خلیج فارس شروع و با سفر اخیر سلطان هیثم به ایران، ظرفیت تسری به کشورهای شمال آفریقا را هم پیدا کرده است. خبرهایی مبنی بر رسیدن به نقاط مثبتی در موضوع تفاهم نامه برجام و اینکه پادشاه عمان حامل پیام آمریکاست شنیده می شود، تحلیل شما ازاین گمانه زنی‌ها چیست؟ مسأله برجام و گفتگوی غیر مستقیم ایران با آمریکا، در زمره دیگر گمانه‌های است که در رابطه با سفر سلطان عمان به ایران طرح شده است. با تبادل زندانیان بین ایران بلژیک، برخی این مسأله را به عنوان نشانه‌ای از تمایل غرب به برقراری مجدد مذاکرات، تعبیر کرده بودند. در عین حال برخی دیگر از تحلیلگران معتقدند مسأله برجام به حالت پیشین خود باز نخواهد گشت و مسایلی مثل مکانیسم ماشه و تعهدات ایران در ان پی تی باقی مانده است. با این وجود، آخرین سفر سلطان عمان به ایران در سال ۲۰۱۳، منجر به زمینه سازی برای به نتیجه رسیدن مذاکرات هسته‌ای در ۲۰۱۵ گردید. با چنین پیش زمینه فکری است که گمانه زنی ها، خواه ناخواه به مسأله روابط ایران و غرب نیز متبادر می‌گردد. به هر روی فارغ از همه موارد پیرامون این سفر، ایران و عمان به عقد قراردادهای دو جانبه مهمی مبادرت کردند که فی نفسه دستاوردی دیپلماتیک به حساب می‌آید. سایر اهداف این سفر جنجالی را گذر زمان مشخص خواهد کرد، سابقه و تجربه روابط ایران و عمان اما همواره نشان از خیر و بهبود در اوضاع داشته است .