صفحه اول
کارشناس و تحلیلگر سیاست خارجی گفت: متاسفانه در وضعیت کنونی طالبان به هیرمند به عنوان عامل پیونده دهنده توجه نمی کند و طالبان در افغانستان تلاش می کند بدین وسیله حیات را از سیستان بگیرد. اکبر معصومی کارشناس و تحلیلگر روابط بین الملل و سیاست خارجی در گفت و گو با کائنات در خصوص موضوع بستن آب هیرمند از سوی طالبان به روی ایران و آنچه در این موضوع باید برای احقاق حق ایران صورت بگیرد، گفت: در این موضوع شکی وجود ندارد که نمی توان اهمیت و نقش آب های فرامرزی در تامین منافع مشترک کشورها را به عنوان عامل پیوند دهنده بین دولت و ملت های یک منطقه نادیده گرفت، چرا که آب موجود در رودخانه های فرامرزی و به اصطلاح مشترک بین دو کشور منبعی است که از نظر سیاسی، امنیتی و اقتصادی دارای کارکردی «پیونددهنده» است. وی در این باره گفت: تحقق این موضوع در صورتی محقق می شود که درک درستی از منافع دو طرف بین کشورهای مشترک رودخانه ای به وجود آید، بنابراین با توجه به اینکه آب جنبه حیاتی دارد، نباید این موضوع مهم را درگیر مسایل سیاسی و اختلافات کرد و تلاش نمود تا از طریق آب فشار سیاسی بر طرف مقابل تحمیل نمود. اکبر معصومی معتقد است: از این رو انتظار می رود نگاه به مساله آب از دریچه انسانی و حقوق بشری توجه شود تا از بروز اختلافات جلوگیری کرد.متاسفانه در وضعیت کنونی طالبان به هیرمند به عنوان عامل پیونده دهنده توجه نمی کند و طالبان در افغانستان تلاش می کند بدین وسیله حیات را از سیستان بگیرد؛ به اصطلاح با تفکر بالادست بودن در هیرمند به همسایه و شریک پایین دستی خود فشار سیاسی و امنیتی وارد کند. کارشناس و تحلیلگر سیاست خارجی توضیح داد: در دنیای کنونی کشورهای مختلف تلاش می کنند تا با همکاری های دو یا چند جانبه به بهترین نحو ممکن آب های فرامرزی را مدیریت کنند تا منافع همه طرف ها تامین شود. یکی از بهترین نمونههای این کار ویژه اجرای پروژه «ایتایپو» میان برزیل و پاراگوئه است. وی در این باره خاطر نشان کرد: دو کشور درگیر اختلاف مرزی دیرپایی بر سر تعیین محل دقیق مرز در امتداد روخانهای بودند که محل نزاع بود و آبشارهای متعددی در مسیر آن جریان داشت. به منظور پایان این اختلاف دیرپای مرزی، در سال 1973 دو کشور بر سر ساخت یک نیروگاه مشترک برق آبی به توافق رسیدند. در یک اقدام غیر متعارف از منظر فرآیند تصمیمگیری در خصوص ساخت تأسیسات زیربنایی تولید برق آبی این تصمیم از سوی وزرای خارجه دو کشور اتخاذ شد و سپس به صورت مشترک به اجرا درآمد. اکبر معصومی گفت: بهبود روبط بین هند و بنگلادش پس از امضائ موافقت نامه 1996 در خصوص مشارکت و همکاری در خصوص توسعه آبهای رود گنگ نمونه دیگری از فرصتهای نهفته در همکاری بر سر آبهای فرامرزی است. به همین ترتیب میتوان به توافق نامه رود سند اشاره کرد که یکی از بادوامترین نهادهای حقوقی در خصوص همکاری بر سر آبهای فرامرزی بین هند و پاکستان به شمار میرود. مثالهای فوق نشاندهنده این واقعیت است که آب میتواند به عنوان یکی از ابزارهای مورد استفاده دیپلماسی، فرصتهایی را برای توسعه همکاری میان طرفهای ذی نفع فراهم کند. کارشناس وتحلیلگر سیاست خارجی گفت: متاسفانه نگاه یک طرفانه افغانستان در طول یک قرن گذشته باعث شده است که جمهوری اسلامی ایران نتواند از رودهای فرامرزی بین دو کشور بخصوص از رود هیرمند استفاده بهینه و کافی را ببرد. نوسان در جريان آب هيرمند و كاهش آب جاري به سوي سيستان (ايران) در بيش از صد سال گذشته، مشكلاتي را در روابط سياسي ايران و افغانستان به وجود آورده است. كاهش جريان آب از سرچشمههاي هيرمند، سبب كاهش جريان آب به سيستان و ايجاد بحران آب در اين منطقه بوده است. وی در این باره توضیح داد: افغانستان با ايجاد كانالهاي بسيار از هيرمند و نيز ساختن سدهاي مخزني و انحرافي روي آن، حجم فزاينده آب آن را مصرف و ورود آب به سيستان را كاهش داده است. واکاوی دقیق از رفتار افغانی ها بخصوص طالبان در شرایط کنونی نشان می دهد که آنها تمایلی به دیپلماسی آب ندارند و به هیرمند بیشتر از دریچه یک عامل مهم برای فشار به ایران توجه دارند. مساله که نه تنها برای امنیت سیستان بلکه برای امنیت و ثبات منطقه خطرناک است. از این رو انتظار می رود که طالبان با درک صحیح از منافع ایران و با جدی گرفتن هشدار رئیس جمهوری کشورمان، از رویه قبلی خود دست بردارد و بر اساس عرف و توافقی که در سال 1351 بر سر حق آبه ایران در بستر هیرمند انعقاد شده است جامعه عمل بپوشاند.