راه همدلی

 بیژن استوار- همدلی توانایی درک عواطف و احساسات دیگران است. تجربه احساسات از دیدگاه دیگران و توانایی تصور خود در جای آنها. با همدلی می توانید خود را در موقعیت دیگران قرار دهید و از این که آنها چه احساسی دارند آگاهی پیدا کنید.
براساس دیدگاه محققین روانشناس همدلی برای ایجاد روابط و رفتار متعهدانه بسیار مهم است و شامل تجربه دیدگاه شخص دیگری است، نه صرفاً دیدگاه خود، و رفتارهای اجتماعی یا کمکی را که از درون سرچشمه می گیرد امکان پذیر می کند.
برخی از زمینه یابی ها نشان می‌دهد که همدلی در برخی جوامع رو به کاهش است. این یافته‌ها والدین، مدارس و جوامع را تشویق می‌کند تا از برنامه‌هایی در این راستا حمایت کنند و به افراد در هر سنی یادآوری می کند که چگونه می تواند یک واحد اجتماعی مفیدتری باشد.
یکی از الزامات مهم برای دستیابی به رشد و پیشرفت کشور، برنامه‌ریزی و داشتن چشم‌انداز کلان است تا تمام اقشار جامعه از دولتمردان تا مردم، وظایف خود را در آن چشم‌انداز شناخته و گام‌هایی هماهنگ به سمت تحقق آن بردارند. شعارها، برنامه‌ها و تصمیمات مسئولان جز در سایه حمایت و همکاری مردم جامه عمل نمی‌پوشد و لازمه پیشبرد اهداف دولت و نظام، پشتیبانی و همراهی مردم با آنها است.
همدلی شامل پیام اتحاد، مهربانی، همکاری و تشریک مساعی برای رسیدن به پیشرفت کشور است. همدلی مردم و مسئولان در راستای ارزش های اسلامی و در راه اهداف متعالی نظام اسلامی همان نسخه‌ای است که گره‌گشای مشکلات کشور خواهد بود.
همدلی، با مفاهیم مواسات، جود و سخا، انفاق، احسان و ایثار در متون اسلامی ارتباط معنایی دارد. یکی از مهم‌ترین مفاهیم مرتبط با همدلی، ایثار است که نقطۀ اوج همدلی می‌باشد. ایثار واژه‌ای ارزشمند است که از همدلی سرچشمه می‌گیرد. برای حرکت از رفتارهای همدلانه به سمت ایثار، تربیت اسلامی، پیرایش از غفلت، آسیب‌های نفس و زشتی‌های اخلاقی، تقویت نرم‌دلی، به چالش کشیدن انگاره‌های منفی درباره ایثار، آموزش مهارت‌ها و صفات اخلاقیِ مرتبط با ایثار، الگوسازی، درک حقیقت پروردگار و تقویت ارتباط با خداوند پیشنهاد می‌گردد.
یکی از مبانی مهم انقلاب اسلامی ایران، تأکید بر نقش مردم است. در نظام اسلامی، مردم سرمایه‌های واقعی به شمار می‌آیند و برهمین اساس، از یک سو، مسئولان با تلاش برای خدمت می‌کوشند تا از معضلات و مشکلات جامعه و کشور بکاهند و مردم نیز می‌توانند با کمک به مسئولان یاری دهنده آنها باشند. سرمایه‌ی درک و اعتماد متقابل و همدلی میان دولت و ملت می‌تواند به رفع مشکلات جامعه در عرصه‌های مختلف کمک کند.
تاریخ معاصر ایران نشان می‌دهد که هر زمان مردم در صحنه حضور داشته‌اند، کارهای نشدنی انجام و مشکلات بزرگ حل شده‌ است. پیروزی انقلاب اسلامی، دفاع مقدس و کمک در حوادث و سختی‌هایی همچون امداد به سیل زدگان و نهضت کمک مؤمنانه در اوج شیوع بیماری کرونا در سال‌های اخیر نشان دهنده اوج فرهنگ همدلی و اتحاد و همبستگی در جامعه ایران بوده است.
رهبر انقلاب اسلامی در اولین روز از سال ۱۴۰۱ بر اهمیت وحدت و همدلی مردم و مسئولان تأکید کردند و فرمودند: «امروز ما بیش از همیشه احتیاج داریم به کار،‌ به تلاش، به جدّیّت. بیش از همه بخصوص احتیاج داریم به همدلی، به هم‌افزایی؛ همدلی و هم‌افزایی میان ملّت عزیزمان، اتّحاد و اتّفاق کلمه. همچنین احتیاج داریم به هم‌افزایی و همدلی روزافزون مسئولان کشور؛ باید به هم کمک کنند. کسانی هستند که در خطوط مقدّم حرکت میکنند؛ دیگران باید به آنها کمک کنند، از آنها پشتیبانی کنند و قوای سه‌گانه، نیروهای مسلّح و دیگران در بخشهای مختلف بایستی به همدیگر کمک کنند، همدلی با هم داشته باشند و ملّت هم با مسئولان کشور به معنای واقعی کلمه همدلی داشته باشد، از آنها حمایت کند و کمک کند.» ۱۴۰۱/۱/۱ تأکید رهبر انقلاب بر همدلی به این برهه زمانی محدود نمیشود و ایشان همبستگی ملی و همدلی را «مهمترین سلاح ملت ایران برای خنثی کردن تهدیدها» ۱۳۸۴/۱/۲ می دانند، از این منظر «همدلی و همبستگی شما مردم و چنگ زدن شما به ریسمان الهی و ایمان دینی، مهمترین سلاح ملت ایران است؛ این سلاحی است که بعد از پیروزی انقلاب تا امروز کارایی خود را نشان داده و بعد از این هم نشان خواهد داد.» ۱۳۸۴/۱/۲