گزارش
امیر اولیایی - 16 آذر بود که رئیس جمهور طی حکمی رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت را با حفظ سمت به عنوان رئیس ستاد اطلاع‌رسانی و تبلیغات اقتصادی کشور منصوب کرد. آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی در حکم انتصاب سپهر خلجی به ریاست ستاد اطلاع‌رسانی و تبلیغات اقتصادی آورده است: ایفای نقش سازنده در سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و هماهنگی رسانه‌ای در امور اطلاع‌رسانی تبلیغی و مقابله با جنگ روانی در حوزه اقتصاد کشور و تعامل و همکاری موثر با سایر اعضای ستاد با هدف تقویت اعتماد عمومی و حفظ آرامش و امنیت روانی جامعه مورد انتظار است. برابر این حکم و بر اساس مصوبه شورای‌عالی هماهنگی اقتصادی، تمامی مسئولان و اعضای قوای سه‌گانه، ائمه جمعه، کارکنان نهادهای رسمی کشوری و لشگری و کلیه رسانه‌های کشور موظف به هماهنگی، همکاری و اجرای مصوبات ابلاغی این ستاد می‌باشند. «سپهر خلجی» دانش‌آموخته دکتری علوم ارتباطات اجتماعی و استادیار دانشکده علوم اجتماعی، ارتباطات و رسانه است. عضویت در شورای اطلاع‌رسانی دولت، عضویت در شورای‌عالی و معاونت خبر خبرگزاری جمهوری اسلامی (ایرنا) و تألیف کتاب و مقالات متعدد در حوزه ارتباطات و رسانه از جمله سوابق رئیس جدید شورای اطلاع‌رسانی دولت است. شورای اطلاع‌رسانی دولت به‌منظور سیاستگذاری، برنامه‌ریزی و هماهنگی در زمینه اطلاع‌رسانی در زمینه برنامه‌ها، فعالیت‌ها و دستاوردهای دولت و اعلام هماهنگ مواضع رئیس‌جمهور و اعضای هیأت دولت به مردم تشکیل شده و فعالیت می‌کند. انتخاب رئیس جدید این شورا براساس آیین‌نامه ۱۰ ماده‌ای «چگونگی تعیین و حدود وظایف سخنگوی هیات دولت و تشکیل شورای اطلاع‌رسانی دولت» که به تازگی از سوی هیأت وزیران به‌روزرسانی شده صورت گرفته که با تفکیک وظایف سخنگوی دولت و رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت، در تبصره یک ماده ۲ آن تصریح شده «رئیس شورای اطلاع‌رسانی دولت می‌تواند به تشخیص رئیس‌جمهور از بین اعضای شورا منصوب شده یا فردی خارج از این مجموعه باشد و حق حضور در جلسات هیأت دولت و انتخاب دبیر شورا را دارد.» بر اساس ماده ۳ آیین‌نامه نیز، سخنگوی دولت با پیشنهاد رئیس‌جمهور و تصویب هیأت وزیران انتخاب می‌شود و می‌تواند در همه جلسات هیأت دولت و سایر شوراها و ستادهایی که به ریاست رئیس‌جمهور یا معاون اول وی برگزار می‌شود، حضور یابد. «علی بهادری جهرمی» رئیس سابق شورای اطلاع‌رسانی دولت، همچنان مسئولیت سخنگویی دولت را بر عهده خواهد داشت. مقابل هجمه سنگین تبلیغاتی دشمن واکنش مناسب نشان دهیم غلامحسین اسماعیلی در آیین تکریم و معارفه رییس جدید شورای اطلاع رسانی دولت گفت: حوزه اطلاع رسانی و ضرورت آن، آغازش با خلقت آدم شروع شد و امروز به غلط می‌گویم که امروز دنیای رسانه است. خداوند متعال ابتدا ماموریت اطلاع‌رسانی را برای خود و سپس برای رسول و ائمه(س) قرار داد. رییس دفتر رییس جمهور در ادامه به هجمه‌های دشمنان اشاره کرد و گفت: در این جنگ رسانه‌ای باید ابتدا جبران مافات کرد و مقابل هجمه سنگین تبلیغاتی دشمن واکنش مناسب نشان داد. حساسیت‌های رییس جمهور در حوزه اطلاع رسانی نشان از اهمیت این حوزه دارد. از فعالان این حوزه انتظار می‌رود اگر رئیس جمهور نسبت به حوزه اطلاع رسانی حساسیت و تاکید دارد به دلیل ضرورت اطلاع‌رسانی و اقدامات تخریبی بدخواهان و دشمنان است. اسماعیلی ادامه داد: ما در حوزه اطلاع‌رسانی از همان ابتدا از ماموریت و مسئولیت خودمان و شأن و جایگاه آن غفلت کردیم و آن را نشناختیم و همچنین درک درستی از آن حاصل نشد. وی افزود: اگر عصر اطلاعات و ارتباطات هم نبود، ما باید بر امر اطلاع‌رسانی توجه می‌داشتیم. ما از این غفلت‌ها و بیراهه رفتن‌ها در دوران گذشته کم نداشته‌ایم. رییس دفتر رییس جمهور گفت: تهاجم رسانه‌ای دشمن آغاز شده و تلاش‌ها برای جلوگیری از این تهاجم در حال انجام است، اما بدانیم حتی اگر این تهاجم رسانه‌ای دشمن هم نبود باید بر امر اطلاع‌رسانی توجه کنیم. حال که دشمن به میدان آمده است دو وظیفه مقابل این تهاجم باید انجام شود؛ نخست باید جبران مافات و قضای آنچه گذشته است به جا آورده شود و دوم باید برابر هجمه سنگین تبلیغاتی دشمن واکنش نشان دهیم. اسماعیلی تاکید کرد: مدیران و مقامات مسئول در دستگاه اجرایی در این زمینه مسئولیت دارند و باید به میدان آیند و تلاش کنند و بر هدایت، مدیریت و نظارت اطلاع‌رسانی مجموعه خود اعمال نظر کنند وی در پایان از خدمات علی بهادری جهرمی در جایگاه ریاست شورای اطلاع رسانی قدردانی کرد و برای سپهر خلجی به عنوان رئیس جدید این شورا آرزوی موفقیت کرد. ساختار شورای اطلاع‌رسانی دولت در حال اصلاح است علی بهادری در آیین تکریم خود و معارفه رئیس جدید شورای اطلاع رسانی دولت که با حضور رئیس دفتر رئیس جمهور و مدیران روابط عمومی‌های دستگاههای اجرایی در ساختمان کوثر برگزار شد، گفت: کمتر از یک سال و یک ماه توفیق یافتم به عنوان مسئول شورای اطلاع رسانی دولت در خدمت عزیزان باشم و با توجه به جایگاه و اهمیت حوزه رسانه و اطلاع رسانی در دولت، ساختارهایی که ۲۰ سال پیش طراحی و اصلاح آن در ۱۳ سال اتفاق افتاده، ساختاری نیست که بتواند متناسب با شرایط امروز در این جنگ ناعادلانه و مملو از اقدامات غیر حقوقی و ضدحقوقی و آنگونه که باید نقش‌آفرینی کند. وی افزود: ما برای جنگ نظامی هم قواعد داریم؛ اما در این جنگ رسانه‌ای هیچ یک از اصول انسانی را دنیای غرب و دشمنان رعایت نمی‌کنند و در این جنگ تمام عیار علیه ایران نیازمند سرمایه‌گذاری و تمرکز بیشتر هستیم و یکی از این تمرکزها، ساختاری است. سخنگوی دولت گفت: اصلاح ساختار شورای اطلاع رسانی و این حرکت تحولی در این یک سال به طور تدریجی در حال شکل‌گیری است و به عبارتی ما متوقف و ایستا نبودیم. رییس سابق شورای اطلاع رسانی دولت این را گفت که شورای اطلاع رسانی در استان‌ها به استاندار واگذار شد و ترکیب شورای اطلاع‌رسانی فرابخشی‌تر شده است. یکی از این اصلاحات خوب تفکیک حوزه وظایف و اختیارات سخنگو از ریاست شورای اطلاع رسانی دولت بود. سخنگوی دولت افزود: با توجه به شناختی که آقای خلجی از رسانه دارد، منتظر یک تحول اساسی در این جایگاه خواهیم بود. هدف جنگ رسانه‌ای علیه نظام ناامیدی مردم است سپهر خلجی در آیین معارفه خود و تکریم رییس شورای اطلاع رسانی دولت که با حضور رییس دفتر رییس جمهور برگزار شد با قدردانی از علی بهادری جهرمی به تلاش دشمنان با ارائه تصاویر غیرواقعی و نادرست علیه کشورمان اشاره کرد و گفت: در چنین فضایی باید تلاش کرد تا تصویری که دشمن روایت می‌کند را در هم شکست و در این مسیر باید درست و به موقع روایتگری کرد. رییس شورای اطلاع رسانی دولت ادامه داد: دستگاهها تولید محتوا کنند و مجموعه‌های که ظرفیت اطلاع رسانی دارند به خوبی روایتگری کند. همچنین باید در خروجی خبرها نهایت دقت و وسواس به کار گرفته شود و این اقدام چون یک گروه ارکستر است که برای اجرا نیاز به هماهنگی دارد. دستگاهها برای وقایع مختلف روایت رسمی تولید کنند خلجی تاکید کرد: مانند قضایای اخیر و بیانیه ای که وزارت کشور در ارتباط با حوادث داد یا اطلاعیه ای که دستگاههای اطلاعاتی دادند باید در مسائل مختلف روایت رسمی تولید کنیم و کمک کنیم دستگاهها روایت رسمی از وقایع و موضوعات ارائه کنند. رییس شورای اطلاع رسانی دولت گفت: یک جنگ رسانه‌ای علیه دولت و نظام شکل گرفته است و صحنه این جنگ را همه شاهدیم. میدان این جنگ افکار عمومی و ابزار آن رسانه است و عملیات در این بخش انجام می‌شود تا تصویری ناکارآمد از دولت ارائه شود و مردم را ناامید کند. خلجی در تکمیل این بخش از اظهارات گفت: دشمنان همه کشورها را به خط و صف آرایی می کنند و در این جا مسئولیت ما سنگین تر است که باید با اقدامی هوشمندانه و اثرگذار داشته باشیم تا تلاش‌ها باید بیشتر و موثرتر از قبل باشد. دولت به نوعی بزرگترین تولیدکننده خبر است. یعنی اگر یک روز کنش‌گری دولت متوقف شود گردش اطلاعات و تبادل پیام به شدت کاهش می‌یابد. دشمن درپی دیده نشدن دستاوردها و اقدامات دولت است وی ادامه داد: دشمن به نوعی تبلیغ می‌کند که آورده‌ها و اقدامات دولت دیده نشود، ما نیز آنقدر درگیر این جنگ رسانه‌ای می‌شویم که شاید نتوانیم همه این فعالیت‌ها، تلاش‌ها و اقدامات دولت را به درستی اطلاع‌رسانی کنیم. رییس شورای اطلاع‌رسانی دولت با اشاره به تأکید رییس جمهوری بر امر اطلاع‌رسانی تاکید کرد: همه باید تلاش کنیم آن تصویری که دشمن از ما ارائه می‌کند را بشکنیم و در این مسیر ما باید درست روایت کنیم اما بدانیم که ابتدا دستگاهها باید تولید محتوا کنند. اگرچه همه کار تنها با رسانه نیست و نمی‌توان بدون کار کردن دستگاهها از کارکرد درست و روایتگری رسانه‌ها سخن گفت. خلجی یادآور شد: دشمنان همه توان خود را در این جنگ رسانه‌ای به کار گرفته‌اند، از کارشناسان خود تا روسای کشورها که در این زمینه فعال هستند و هزینه م کنند یا اهداف و اقدامات سیاسی دارند و با به خط کردن رسانه‌هایشان هدف همه آنان، جمهوری اسلامی است. بنابراین امیدوارم با کمک حاضران در این مراسم و اقدامات رسانه‌ای و روایتگری مقابل برنامه‌های دشمن بایستیم. نظام جمهوری اسلامی در معرض جنگ ترکیبی و شناختی است اواخر مرداد بود که عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت گفت: همه مدیران اجرایی و رسانه‌ای باید متوجه باشند که امروز جمهوری اسلامی ایران در معرض جنگ ترکیبی و شناختی جبهه معارض قرار گرفته و پایه ثابت آن رسانه و قوای ادراک است. «سپهر خلجی» افزود: دشمن فناوری، قدرت نظامی، قدرت سیاسی و اقتصادی دارد اما تمرکز اصلی در مقابل جمهوری اسلامی ایران بر قدرت رسانه‌ای است. وی گفت: الان در مقابل جمهوری اسلامی آمریکایی‌ها انواع قدرت را دارند اما استفاده از آن برایشان هزینه دارد لذا سرمایه‌گذاری را روی رسانه گذاشته‌اند. این مدرس حوزه ارتباطات اظهار داشت: دشمن فهمیده که رسانه نقطه آسیب است که اگر افکار عمومی را از تصمیمات کشوری جدا کند، موفقیت‌هایی را هرچند مقطعی به دست می‌آورد و در همین راستا اقدام به راه‌اندازی شبکه‌های ماهواره‌ای متفاوت کرده است. وی افزود: حوزه رسانه طیف وسیعی را شامل می‌شود که عبارت است از شبکه‌های ماهواره‌ای، شبکه‌های اجتماعی، برجسته کردن روزنامه‌نگاران فراری، جریان‌سازی خبری، موسیقی، فیلم، سریال و انیمیشن که دشمن از همه این ظرفیت‌ها استفاده می‌کند. خلجی تاکید کرد: سازمان رسانه‌ای کشور باید از حالت پدافندی فاصله بگیرد و تا حدودی نقش آفندی خود را برای حمله به نقاط آسیب جریان رقیب فعال کند که این نبرد نامرئی و چند لایه است و اعتقادات، نگرش‌ها، نخبگان و عامه جامعه را هدف قرار داده است. وی گفت: وقتی با ابراز رسانه به منبع ادراک اجتماعی حمله می‌شود راهکار مقابله با آن، دفاع از منبع ادراک به کمک ابزار رسانه است و در چنین وضعیتی باید مانع از شکل‌گیری مارپیچ سکوت شویم بنابراین باید اصل متقاعدسازی و اقناع مخاطبان در دستور کار قرار گیرد. عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت افزود: همچنین سازمان رسانه‌ای کشور که مهمترین رکن آن صدا و سیماست باید فعال‌تر از گذشته میدان‌داری کرده و به‌شدت مراقبت کند که خود به زمینه‌ای برای بر هم زدن امنیت روانی مردم تبدیل نشود. وی تصریح کرد: امروزه وظیفه تبیین، اعتمادسازی و رفع شبهه را روابط عمومی‌ها و رسانه‌ها برعهده دارند و این یک ماموریت راهبردی است که طبق تاکید مقام معظم رهبری در طول ادوار انقلاب کسانی در مقابل دشمن ایستادند اما در مقابل شبهه کمرشان خم شد. خلجی از روابط عمومی‌ها به عنوان حلقه وصل ساختار با افکار عمومی نام برد و گفت: طبیعی است که اجرای هیچ برنامه و سیاستی جز با توجه به افکار عمومی امکانپذیر نیست. وی تاکید کرد: باید نگاه عمیق‌تری به حوزه روابط عمومی و انتقال پیام داشته باشیم و با مخاطب‌شناسی درست اقدام به تولید محتوا کنیم زیرا دوره جدید عصر انسان رسانه است و شرایطی را به ما تحمیل می‌کند که باید به آن توجه داشت. عضو شورای عالی سازمان خبرگزاری جمهوری اسلامی افزود: در این دوره با مسأله پدیده ارتباط جمعی شخصی روبه‌رو هستیم یعنی یک شخص امکان ارتباط جمعی را فراهم می‌کند و عملکرد یک سازمان رسانه‌ای در قامت ارتباط جمعی را انجام می‌دهد و دشمن هم از همین موضوع سوء‌استفاده می‌کند. وی گفت: در این دوره رسانه‌های خرد جایگزین رسانه‌های بزرگ شدند و کارکرد بیشتری پیدا کردند همچنین انسان محور روایت‌سازی است و شاهد زیست مجازی هستیم که فضای مجازی غلبه کرده و فعالیت دروازه‌بانان رسانه‌ای کمرنگ‌تر شده است. خلجی افزود: وقتی توان دروازه‌بانی کاهش می‌یابد، خبرهای مخدوش بیشتر می‌شود و وقتی هر فردی امکان رسانه شدن دارد، عطش دیده شدن باعث وضعیتی می‌شود که شاهد آن هستیم؛ وضعیت موجود که در برقراری خط ارتباط و مساله‌سازی باعث افزایش روایت‌های مخدوش و سخت شدن تشخیص روایت‌های راست از دروغ می‌شود. وی گفت: کار ویژه‌های رسانه در تراز یک ابزار قوی و اثرگذار شامل تغییر نگرش در جامعه هدف، مدیریت هیجان و احساسات، گسست عاطفی ادراکی بین توده‌ها و نخبگان حاکمیت، تغییر مدل تحلیل اطلاعات در افراد، اختلال و خطا در دستگاه محاسباتی تصمیم‌گیران، وارونگی افکار عمومی و تضعیف و زوال سرمایه اجتماعی است که همه این محورها انجام می‌شود و از ایرانی بودن بدمان بیاید و بگوییم کاش شهروند جمهوری اسلامی نبودیم. این مدرس حوزه ارتباطات اظهار داشت: آنها دین را مایه عقب‌افتادگی عنوان کرده و غرور جامعه ایرانی را تضعیف می‌کنند زیرا می‌خواهند بیان کنند که ایران شرایط عادی ندارد و همه این موضوعات با رسانه اتفاق می‌افتد. وی افزود: رسانه تیغ دو دم است که هم می‌تواند تبیین و جریان‌سازی کند و از طرفی می‌تواند التهاب‌آفرینی داشته باشد. خلجی گفت: خارج شدن روان اجتماعی از تعادل، مواجهه حافظه اجتماعی با تلنباری از اخبار منفی، مین‌گذاری در بستر افکار عمومی و کاهش توان سیستم ایمنی افکار عمومی و کاهش تاب‌آوری اجتماعی نتیجه بمباران افکار عمومی با افکار منفی است که در این شرایط هر حادثه‌ای توان تشدید شوندگی دارد. وی بیان کرد: امروزه تمرکز دشمن بر ایده اصلی نظام یعنی هسته اصلی و مرکزی گفتمان انقلاب اسلامی، ساختار و کارکردهای نظام است در چنین شرایطی باید جریان فعال تزریق امید در جامعه راه بیفتد و در مقابل موج سازمان‌یافته ضد امید در گوشه گوشه کشور باید نشانه‌هایی در مقابل چشم مردم قرار گیرد. عضو شورای اطلاع‌رسانی دولت گفت: تحت تاثیر بمباران خبری، مجازی‌زدگی، ضعف در تشخیص رویداد، تمرکز غالب بر اخبار منفی، بی‌توجهی به فرآیندهای بازخورد پیام، عملیات رسانه‌ای براساس الگوهای سنتی، استفاده نکردن از امکانات جدید داده‌کاوی، ناتوانی در تنظیم و پردازش خبر و درگیر شدن با حواشی و کم‌توجهی به متن از مهمترین خطاهای کنش‌گری در حوزه رسانه است. وی اضافه کرد: روابط عمومی یک حوزه تخصصی است و نباید به واحد رانده‌شدگان ادارات تبدیل شود بلکه باید از روابط عمومی توجیه‌گر به سمت روابط عمومی اندیشه‌محور برود و قبل از اینکه یک رویداد تبدیل به مساله شود برایش چاره‌اندیشی کند.