سیاست
دکتر تقی آزاد ارمکی جامعه شناس برجسته کشور می نویسد: نکته ای ویژگی خاص پدیده کربلاست، اینکه وقتی ما به 72 تن نگاه می کنیم، کسانی که در کربلا باقی می مانند و وارد جنگ می شوند، از پس زمینه ای برخوردار هستند؛ آنان از گروه سنی متفاوت و متعلق به گروه های اجتماعی هستند. در اتفاق کربلا همه گروه های اجتماعی نمایندگی دارند و همه گروه های سنی حضور دارند و این پدیده یک نوعی پدیده جنسیتی هست و نیست! نسلی هست و نیست! خاندانی هست و نیست! در زمینه گروه های سنی؛ حضرت علی اصغر(ع) 6 ماهه داریم تا شخصیت های مسن مهم تاریخی که صحابه پیامبر(ص) هستند؛ همچنین شاهد حضور نمایندگان و گروه های نوجوان، میانسال و جوان در واقعه کربلا هستیم. کربلا حادثه ای نیست که تنها قهرمانان آن جوانان باشند، آنان نیامدند بجنگند و قهرمانی کنند و زور و بازو نشان دهند، واماندگان هم نیستند که محصور شده باشند و چاره ای نداشته باشند جزء اینکه کشته شوند؛ فقرا هم نیستند که از فقر بمیرند بلکه گروه هایی هستند که در موقعیت سنی خود بهترین نقش آفرینی را دارند و از همه مهم تر اینکه همه در خدمت به هم و جنگ کردن پیشی می گیرند در حقیقت این حرکت عامرانه نیست بلکه دوستانه است و براساس یک تعهد نیست؛ به همین دلیل می توانند جنبه نمادین پیدا کنند و اسطوره شوند لذا می توان در همه موقعیت ها آنها را دید و از آنها عبرت آموخت و علاوه بر مقوله دینداری، جوانمردی آنان را الگو قرار داد. پدیده کربلا را می توان به لحاظ نسلی بسیار خوب توضیح داد و گفت که کدام گروه اجتماعی در این پدیده نمایندگی دارند؛ همه این مولفه ها نشان می دهد که واقعه کربلا یک پدیده متنوع، متکثر و رنگارنگ تولید کرده است، هر کسی با صدا و بیان خود به جنگ می رود و برای هر یک مرثیه ای خاص خوانده می شود. به عنوان مثال ام‌البنین(س) یک مرثیه برای فرزندانش می خواند و زینب(س) یا دیگران مرثیه های دیگری می خوانند و این تنوع و گوناگونی زیبایی بسیار خوبی به این حادثه می دهد در حقیقت در عین حال که حادثه کربلا حزن انگیز است، دل نشین و زیباست و می توان از آن عبرت آموخت و با آن پیوند برقرار کرد و از این پدیده درس آموخت.