اقتصاد
مصطفی نعمت زاده- مدرکمحوری یا مدرکگرایی معضلی است که از بیتوجهی به افراد خلاق، نوآور و کارآفرین و توجه به مدرک و استخدام دولتی پدید میآید. این روند در مقابل مهارت محوری و کارمحوری قرار میگیرد. مدرکگرایی یکی از ابعاد افزایش معضل بیکاری در برخی از کشورها میباشد. عبور از مدرکگرایی، نیازمند یک فرهنگ و بسترسازی بر اساس بهبود و تصحیح قوانین و مقررات است. توسعه روزافزون دانشگاهها و رقابت بر سر مدرک امروز یکی از مشکلات کاهش فرصتهای شغلی بین جوانان است. سیاستهای اشتغالزایی هر چند از ساماندهی بحران بیکاری تقریبا ناتوان مانند اما توسعه و تشویق فرهنگ مدرکگرایی به تدریج میل به مهارت آموزی و آموزش سازمانی را در بین جوانان کاهش داده است.از طرفی تسهیل ورود به دانشگاهها منجر شده تا ضمن گسترش فرهنگ مدرک کرایی، از کیفیت نظام آموزش مهارت در دانشگاهها کاسته است به طوریکه خروجی فارغ التحصیلان با فرصتهای اشتغال موجود همخوانی ندارد. مدرک گرایی معضل این روزهای آموزش عالی که از بی توجهی به افراد خلاق، فعال و کارآفرین و توجه به مدرک و استخدام دولتی ایجاد میشود و زخم کهنه بر بدنه آموزش عالی کشور به شمار می آید.اغلب دانشجویان به دنبال مدرک هستند و حاضرند ۴ سال پشت صندلیهای دانشگاه بنشینند تا بتوانند فقط آن مدرک را کسب کنند. در حال حاضر انگیزه و اشتیاق جوانان برای ورود به دانشگاه و دریافت مدرک افزایش یافته است و نهادها و ارگانهای دولتی و خصوصی برای جذب نیرو «مدرک» را در اولویت استخدام خود قرار داده اند.مدرک محوری در مقابل مهارت محوری قرار دارد که یکی از مهمترین عوامل تاثیر گذار بر افزایش بیکاری است؛ بنابراین عبور از این معضل نیازمند فرهنگ سازی مناسب در بستر اجتماع و بر اساس قوانین و مقررات است.سوق پیدا کردن به سمت مدرک گرایی، دردی است که چند سالی میشود گریبانگیر جامعه دانشگاهی شده و رهایی از آن به همین سادگیها ممکن نیست. کارشناسان معتقد هستند که اگر این معضل ادامه یابد احتمال زیادی دارد که نظام تقاضای استخدام آن کشور هم افزایش یابد. بهعنوان یک اصل افزایش علم و سواد در تکتک افراد جامعه در ارتقاء و رشد فرهنگ جامعه تأثیر مستقیم دارد و به عبارت سادهتر یک جامعه باسواد و تحصیلکرده بافرهنگتر است. اما اگر نظام آموزش عالی یک کشور به سمتوسوی مدرکگرایی پیش میرود، دلیل احتمالیاش آن است که نظام استخدامی آن کشور تقاضایش تا حد زیادی روشن است و اگر کسی وارد نظام دانشگاهی شود آیندهاش تا حدی روشن است و قوانین استخدامی کشور او را به رسمیت میشناسند درحالیکه نظام مهارت در آن کشورِ خاص اینچنین نیست. این باعث میشود جریان اجتماعی آن جامعه به سمت تحصیلات دانشجویی برود و بعد با معضلاتی مانند مدرکگرایی و تحصیل در رشتههایی که بازار کار ندارند روبرو شود. نوعی رابطه متقابل میان مدرک از یکسو و از سوی دیگر منزلت و پرستیژ اجتماعی، حقوق اقتصادی و اجتماعی و وضعیت و شغل و… موجب میشود که مدرک، عاملی مهم و حیاتی در زندگی اجتماعی چنین جامعهای باشد، در نتیجه جامعه درشدت بخشیدن به این گرایش نقش مؤثری ایفا میکند زیرا با دیدی اشتباه در جامعه ناخودآگاه صرف داشتن مدرک نماد موفقیت، توانایی و فرهنگ فرد محسوب میشود. در چنین جامعهای نگاه مدرکگرایی دانشگاهی و رزومه گرایی در دستگاههای دولتی برای شناسایی، حمایت و مدیریت کارآفرینان آن کشور استفاده میشود، در نتیجه در آن کشور پروسه صحیح شناسایی و حمایت واقعی از کارآفرینان بهدرستی محقق نخواهد شد. ادامه این روند سبب میشود تا دانشجویان از ذهنیتی خلاق و هوشمند و پرسشگر برخوردار نشوند. معضل مدرکمحوری از بیتوجهی به افراد کارآفرین و نوآور با تمرکز به مدرک تحصیلی در شرایط استخدامی پدید میآیدمعضل مدرکگرایی از بیتوجهی به افراد کارآفرین و نوآور با تمرکز به مدرک تحصیلی در شرایط استخدامی پدید میآید، این روند در مقابل مهارتمحوری قرار میگیرد و یکی از ابعاد افزایش معضل بیکاری به حساب میآید که عبور از آن، نیازمند فرهنگسازی و بسترسازی بر اساس تصحیح قوانین و آییننامهها است.