صفحه اول
همایون لطیف آبادی- ساختار سیاست گذاری و مدیریت بخش تولید و بازرگانی در ایران در طول تاریخ با تغییرات و تحولات بسیاری رو برو بوده است. از سال ۱۲۸۵ هجری خورشیدی که وزارت تجارت در ایران تأسیس شد تا سال ۱۳۹۰ که وزارت صنعت، معدن و تجارت به شکل کنونی خود درآمد، بارها دو حوزه تولید و بازرگانی در کنار هم و به صورت مجزا در ساختار اقتصادی کشور نقش ایفا نمودهاند. برای نمونه در سال ۱۳۱۶ هجری خورشیدی وزارت بازرگانی و وزارت صنایع و معادن وجود داشتهاند که در سال ۱۳۲۰ با ادغام آنها وزارت بازرگانی، پیشه و هنر تأسیس شد. پس از آن در سال ۱۳۳۴ مجدداً وزارت خانههای صنایع و معادن و بازرگانی از هم جدا شدند که این موضوع بارها و بنا بر مصالح آن زمان اتفاق افتاده است. مطمئناً در کنار هم بودن بخشهای ساخت و بازرگانی اثرگذاری بیشتری بر بهبود فرایندهای تولید، توزیع و تجارت هر کشوری خواهد داشت. این موضوع نیز از انگیزههای اصلی شکلگیری وزارت صنعت، معدن و تجارت در مقطع فعلی بوده است. ایران، با در اختیار داشتن منابع و ذخایر سوختی و همچنین دیگر مواد معدنی مورد نیاز صنایع مختلف، از کشورهای غنی دنیا به شمار میآید. استخراج معادن و معدنکاری و توسعهی صنعت در زمینههای گوناگون صنعتی، از دیرباز در کشور ما متداول بوده است. تاریخنگاران، نوشتهاند که مردم ایران، از اولین کسانی بودهاند که مس را استخراج و ذوب کردهاند. آثار بسیاری از حفاریهای عظیم که در بیشتر معادن ایران و بخصوص معادن سرب و مس دیده میشود. نمونههای باقیمانده از ظروف و وسایل فلزی نیز، نشانگر فعالیتهای گستردهی معدنی و صنعتی میباشد. طی سالهای اخیر، کشور ما درجهت مقررات زدایی و آزاد سازی تجارت گامهای اساسی ارزندهای برداشته و به موفقیتهای قابل تحسینی دست یافته است. به این ترتیب، طرح سامان دهی اقتصادی دولت شکل گرفته و استحکام میپذیرد. اصلاحاتی که در زمینه تعدیل نرخهای مالیاتی و تجمع عوارض و دریافتیهای دولت از صنایع به عمل میآید، یک فعالیت بنیادی است که میتواند بر سرعت و میزان آن، تا آن حد که برای بخش خصوصی در راستای دست زدن به هر نوع فعالیت مثبت اقتصادی و کارآفرینی شوق برانگیز باشد، بیافزاید. ایران با این ۱۵ دروازه ارتباطی، ظرفیتی کم نظیر دارد که هر یک از این دروازه ها راهی برای فرار از تحریم، دور زدن ها، رسیدن به پیروزی، موفقیت و ارتباط و مراودات تجاری با کشورهای همسایه دارد که باید از این ظرفیت نهایت استفاده را کرد. ایران با در اختیار داشتن منابع و ذخایر سوختی و همچنین دیگر مواد معدنی مورد نیاز صنایع مختلف، از کشورهای غنی دنیا به شمار میآید. استخراج معادن و معدنکاری و توسعه صنعت در زمینههای گوناگون صنعتی، از دیرباز در کشور ما متداول بوده است. تاریخنگاران نوشتهاند که مردم ایران، از اولین کسانی بودهاند که مس را استخراج و ذوب کردهاند. آثار بسیاری از حفاریهای عظیم که در بیشتر معادن ایران و بخصوص معادن سرب و مس دیده میشود. نمونههای باقیمانده از ظروف و وسایل فلزی نیز، نشانگر فعالیتهای گسترده معدنی و صنعتی میباشد. طی سالهای اخیر، کشور ما درجهت مقررات زدایی و آزاد سازی تجارت گامهای اساسی ارزندهای برداشته و به موفقیتهای قابل تحسینی دست یافته است. به این ترتیب، طرح سامان دهی اقتصادی دولت شکل گرفته و استحکام میپذیرد. اصلاحاتی که در زمینه تعدیل نرخهای مالیاتی و تجمع عوارض و دریافتیهای دولت از صنایع به عمل میآید، یک فعالیت بنیادی است که میتواند بر سرعت و میزان آن، تا آن حد که برای بخش خصوصی در راستای دست زدن به هر نوع فعالیت مثبت اقتصادی و کارآفرینی شوق برانگیز باشد، بیافزاید. افزایش درآمدها و رشد بهره وری در بخشهای مختلف و همچنین رشد تقاضا و فعال تر شدن بانك ها، بیمه، بورس و آموزش و همچنین گسترش بازارها، ارتقاء نظام مدیریتی و حتی احترام به قانون، همه و همه از پیامدهای توسعه صنعتی و بهره برداری بهینه از معادن است. امروزه تقریباً در كلیه زمینه های صنعتی، كشاورزی، ساختمانی، دارویی، دفاعی، الكترونیكی، بهداشتی و ... مواد معدنی و كانی های اقتصادی بعنوان مواد اولیه و یا مواد خام و همچنین توسعه صنایع نقش بسیار مهمی را ایفا مینمایند و در مجموع یكی از اركان اصلی در اقتصاد هر كشور محسوب می شوند. بدیهی است كه اینگونه ثروت های خدادادی و سرمایه های ارزشمند باید به نحوی مورد استفاده قرار گیرند كه ضمن حفظ حقوق نسل های آینده با روشهای اصولی و صحیح حداكثر منافع حاصل گردد.