مقاوم سازی ضروری

 مهندس ایوب ساروخانی- سازه های ساختمانی پس از آنکه عمر مفید آنها سپری شود نیازمند بازسازی منزل و مقاوم سازی هستند. بازسازی ممکن است به جهت تغییر دکوراسیون یا زیباسازی فضای خانه انجام شود، اما مقاوم سازی جنبه ای ضروری تر دارد و عموما برای رفع ایرادات سازه و بهبود مصالح به کار رفته در آن اجرا می شود.
در پروسه بازسازی منزل، لازم است به بحث مقاومت ساختنِ سازه توجه زیادی شود. مقاوم سازی به ویژه برای مواقع خطر ضروری است. ساختمان های قدیمی و غیر استاندارد که آسیب پذیر هستند، باید برای مواجهه با پدیده های طبیعی مثل زلزله و سیل مقاوم شوند و اصلاحات لازم برای آن ها انجام گیرد.
در گذشته، منازل مسکونی بدون آیین نامه و نظارت ساخته می شدند و بعضی از این خانه ها به صورت خشت و گل و بدون اسکلت بندی اجرا می شدند. روشن است که چنین منازلی از استحکام کافی برخوردار نیستند و بنابراین باید برای نوسازی آنها فکری شود.
مقاوم سازی برای تقویت خانه های قدیمی و سازه های کلنگی بسیار مهم خواهد بود و بنا را در برابر وقوع زلزله قدرتمند می‌سازد. علاوه بر این، مصالح ساختمانی با گذشت زمان بسیار پیشرفت کرده اند و امروزه متریال هایی را می توان برای منازل تهیه کرد که موجب صرفه جویی در مصرف انرژی شوند و از هدر رفتن گرما و … جلوگیری کنند. بنابراین، مقاوم سازی از اصلی ترین مراحل در بازسازی خانه است.
ساختمان‌ هایی که در گذشته ساخته شده اند به دو قسمت تقسیم می‌شوند. بخش اول، ساختمان‌ های بنایی که از خشت و گل و سیمان و … ساخته شده اند و کلاف بندی و یا اسکلت در آن‌ها وجود ندارد و فاقد سیستم باربری جانبی می باشند، بخش دوم ساختمان‌ هایی می باشند که کلاف های بتنی و یا فلزی در آن اجرا شده و دارای سیستم باربری جانبی می باشد در این مقاله منظور از ساختمان‌های قدیمی ساختمان‌های دارای کلاف می‌باشد.
نمی توان به طور حتم گفت که همگی ساختمان های قدیمی نیازمند مقاوم سازی هستند زیرا در گذشته برخی از ساختمان ها زیر نظر مهندس ناظر و طبق آیین نامه های مهندسی اجرا شده اند که بر خلاف قدیمی بودنشان از استحکامی بالا برخوردار هستند و هیچ نیازی به مقاوم سازی ندارند اما برخی از ساختمان ها فاقد نظارت هر گونه مهندس ناظر بوده و هیج یک از آیین نامه های اجرایی در ساخت سازه به کار گرفته نشده است که چنین ساختمان های قدیمی به منظور ارتقاء دادن سطح کیفیت ساختمان لازم است تا مقاوم سازی ساختمان قدیمی مورد انجام قرار گیرد. زمانی که بحث مقاوم سازی به میان آید لازم است تا مهندس اجرایی بداند که ساختمان قدیمی جزء کدامیک از ساختمان های فولادی، بتنی و یا بنایی قرار دارد.
زیرا ساختمان هایی که فولادی بوده و شاخه هایی از آهن در سقف ساختمان به کار رفته می تواند شامل سقفی از تیر آهن و آجر بوده که به صورت جداگانه کار شده است پس بنابراین مهندسین اجرایی مقاوم سازی ساختمان قدیمی باید برنامه را برای یکپارچه کردن سقف ساختمان توسط شبکه های سیمی و بتن طرح ریزی کند. ساختمان های فولادی بسته به میزان مقاومت بتن و آرماتور به کار رفته در پیکره ی ساختمان لازم است تا توسط میلگرد و سایر مصالح مقاوم سازی سطح کیفیتش ارتقاء یابد. ساختمان های بنایی هم از رده ی مقاوم سازی اصولی خارج بوده و تنها می توان آنها را به روش های ساده در مدت زمان موقت مقاوم سازی نمود. ارتقاء دادن سطح مقاومت ساختمان های قدیمی را در برابر پیشامدهای لرزه ای را مقاوم سازی ساختمان قدیمی در برابر زلزله می گویند البته مقاوم سازی ساختمان ها ممکن است به دلیل دیگری مانند وارد شدن نیروی زیاد بر ساختمان انجام شود از نظر اقتصادی مقاوم سازی و ترمیم ساختمان می تواند به صرفه تر از تخریب ساختمان به شمار آید چرا که مقاوم سازی زمان کمتری نسبت به تخریب را شامل شده و در مواردی می تواند از ساختمانی نوساز شده بیشتر کارساز باشد. مانند همین زلزله ای که در سال اخیر بسیاری از شهروندان کرمانشاه و سر پل ذهاب را بی خانمان کرد و دولت استفاده از چادر و کانکس را چاره کار ندانسته در صورتی که مقاوم سازی ساختمان هایی در این حادثه می تواند چاره ساز بوده و در موارد بسیاری همانند چادر و کانکس عمل کرده و بسیاری از افراد زلزله دیده را سر پناه دهد از طرفی نسبت به ساخت سازمان زمان و هزینه ی کمتری را برای دولت شامل می شد.