جامعه
مهدی مقدم- مهاجرت به معنای جابه جایی مردم از مکانی به مکان دیگر برای کار و زندگی است و افراد به طور معمول به دلیل دور شدن از شرایط و عوامل نامساعدی همچون فقر، کمبود غذا، بلایای طبیعی، جنگ، بیکاری و کمبود امنیت به این امر مبادرت می ورزند. در این میان شرایط و عوامل مساعد جذب کننده مقصد مهاجرت همچون امکانات بهداشتی استاندارد، آموزش مناسب، درآمد بیشتر و مسکن بهتر در شکل گیری این امر تاثیر می گذارد. مهاجرت دارای انواع گوناگونی است و صاحبنظران این عرصه در تقسیم بندی آن دیدگاه های متفاوتی دارند که بر پایه شرایط جغرافیایی و زیستی افراد شکل می گیرد.کشورهای جهان با این پدیده به گونه های مختلف روبرو هستند. اهمیت موضوع مهاجرت و تاثیرهای این پدیده بر جوامع مهاجر پذیر و مهاجرفرست سبب شد تا مسوولان کشور به فکر چاره اندیشی در این زمینه باشند. سرمایه انسانی از جمله اصلی‌ترین مؤلفه‌های رشد و توسعه کشورها بوده و کاهش آنها در کشورهای در حال توسعه فرایند توسعه و پیشرفت را به تعویق می‌اندازد. در سال‌های گذشته نمودار مهاجرت نخبگان در ایران روند صعودی داشته و ادامه این پدیده به صورت پیوسته، ایران را در آینده‌ای نزدیک با چالش‌های عظیمی روبه‌رو خواهد کرد. طبق آخرین آمار ۳۷ درصد از دارندگان مدال در المپیادهای دانش‌آموزی ایران در بازه زمانی ۸۰ تا ۹۱ مهاجرت کرده‌اند. ۲۵ درصد از مشمولان بنیاد نخبگان و ۱۵ درصد از رتبه‌های زیر هزار کنکور سراسری نیز مقیم کشورهای دیگر هستند. آنها از بهتر شدن وضعیت کشور ناامید بودند. چمدان‌هایشان را بستند و مهاجرت از کشور را انتخاب کردند. خروج سرمایه‌های انسانی از کشور با همین چند آمار قابل توجه نمی‌شود. بر اساس جدیدترین آمارهای رصدخانه مهاجرت ایران، از تعداد دو هزار و ۷۶۵ نفر دارندگان مدال المپیاد دانش‌آموزی در بازه زمانی ۸۰ تا ۹۱ بیش از هزار نفر مقیم خارج هستند؛ همچنین حدود هزار نفر از آنها نیز سابقه خروج دارند و تنها ۱۲۲ نفر از مهاجران بازگشتند. همچنین بیش از پنج هزار و ۶۰۰ نفر تعداد مشمولان بنیاد نخبگان در بازه زمانی ۸۰ تا ۹۴ و از این تعداد نیز حدود هزار و ۵۰۰ نفر مقیم خارج هستند. حدود هزار و ۵۰۰ نفر نیز سابقه خروج دارند، اما تنها حدود ۲۰۰ نفر از آنها بازگشتند. در همین بازه زمانی از تعداد حدود ۵۴ هزار نفر از رتبه‌های زیر هزار کنکور سراسری، بیش از هشت هزار نفر مهاجرت کردند. حدود هزار و ۵۰۰ نفر از آنها به کشور بازگشتند به عبارتی بسیاری از نخبگان شرایط کشور را مناسب کار و زندگی ندانستند. همین آمار و ارقام و موج مهاجرت نخبگان بهانه‌ای شد تا رهبر معظم انقلاب در دیدار نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی، نخبگان را «نور چشمان ملت» بخوانند و با تأکید بر لزوم تمرکز جامعه علمی و نخبگان برای یافتن راه‌حل‌های علمی مشکلات مختلف اعلام کنند که «امروز در کشور جوانان نخبه می‌توانند رشد و پیشرفت کنند، اما همچنانکه قبلاً هم گفته‌ایم تمایل یک نخبه برای مهاجرت به کشوری دیگر با این نگاه و توجه که بدهکار کشور است و پس از تحصیل بازخواهد گشت، مانعی ندارد. اما نقد اصلی و عمده در بیانان رهبر معظم انقلاب به کسانی باز می‌گشت که روزنه‌های نور و امید را برای مردم به‌خصوص نخبگان کور کرده و تبدیل به جاده‌صاف‌کن استعمار می‌شوند. ایشان در این‌باره فرمودند که «لکن آن چیزی که اشکال دارد، مهاجر فرستی است.» رهبر معظم انقلاب اسلامی در دیدار اخیر با نخبگان جوان و استعدادهای برتر علمی، نخبگان را نور چشمان ملت خواندند و با تاکید بر لزوم تمرکز جامعه علمی و نخبگان برای یافتن راه‌حل‌های علمی مشکلات مختلف تاکید کردند: ظرفیت نخبگی جوانان ملت ایران، می تواند زمینه‌ساز پرکردن شکاف علمی کشور با علم جهانی، عبور از مرزهای جهانی علم، ایجاد تمدن نوین اسلامی و تحقق آینده درخشان کشور باشد.ایشان با یادآوری سخنان چند سال قبل خود درباره آینده ایران و ضرورت پیشتازی در عرصه علم جهانی فرمودند: باید به‌گونه‌ای حرکت کنیم که در آینده‌ای معقول، ایران منبع علم جهانی بشود و هرکس برای دسترسی به جدیدترین یافته‌های علمی، ناچار از یادگیری زبان فارسی شود، همانگونه که در برهه‌هایی از تاریخ، ایرانیان بر قله‌های دانش جهانی قرار داشتند و کتاب‌های دانشمندان ایران در دانشگاه‌های غرب و شرق مورد تدریس و استناد اهل علم و دانش بود. حضرت آیت‌الله خامنه‌ای برای رسیدن به این آینده روشن و افتخارآمیز، سه مرحله را ضروری دانستند که شامل تلاش فراوان برای پرکردن فاصله کنونی با خطوط مقدم علم جهانی، عبور از مرزهای دانش جهانی و عرضه کشفیات نوین علمی به جامعه بشری و بناکردن تمدن نوین اسلامی بر پایه علم نافع است. چالش‌های امنیتی و اجرایی نسخه‌نویسی الکترونیک؛ از منشی‌های نسخه‌نویس تا امکان اشتباه در دارونویسی نایب رییس انجمن داروسازان ایران ضمن تشریح نحوه ارائه خدمت در داروخانه‌ها در قالب سیستم نسخه الکترونیک، چالش‌های موجود در این سیستم و راهکارهای حل آنها را تشریح کرد. دکتر سید علی فاطمی درباره نحوه ارائه خدمت در داروخانه‌ها با الکترونیک شدن نسخه‌نویسی و نسخه‌پیچی، گفت: در حال حاضر تمام نسخ سازمان بیمه سلامت به صورت الکترونیک به داروخانه‌ها ارائه می‌شود و وضعیت نسخ الکترونیک این سازمان مناسب است. باید توجه کرد که در نسخه‌پیچی الکترونیک برای بیمه شدگان سازمان بیمه سلامت، نیاز است که هم کد ملی فرد را وارد کنیم و سامانه هم یک کد رهگیری به داروخانه می‌دهد و معمولا مشتری سرگردانی کمتری دارد. زیرا بعد از نوشتن نسخه از سوی پزشک، کد رهگیری صادر شده و در اختیار بیمار قرار داده می‌شود. البته کار داروخانه و مطب با این اقدام بیشتر می‌شود. زیرا هم باید کد ملی را داشته باشیم و هم کد رهگیری را، اما خوبی این اقدام این است که مطمئن می‌شویم که نسخه داخل سامانه نشسته است. * ۳۰ تا ۴۰ درصد نسخ تامین اجتماعی؛ همچنان کاغذی وی افزود: در عین حال سازمان تامین اجتماعی اعلام کرد برای عدم سرگردانی مردم، فعلا می‌پذیریم که ۲۰ درصد نسخ‌مان به صورت کاغذی باشد که البته اکنون عملا این میزان بیش از ۲۰ درصد است و در داروخانه‌ها بین ۳۰ تا ۴۰ درصد نسخی که از بیمه تامین اجتماعی می‌آید، کماکان کاغذی است؛ یعنی بیش از سقفی که تامین اجتماعی مشخص کرده، پزشکان نسخه کاغذی می‌نویسند. به نظرم باید این میزان به صورت پلکانی کاهش یابد. * تکمیل نسخه الکترونیک تا ابتدای اردیبهشت ماه فاطمی با بیان اینکه ظاهرا تا ابتدای اردیبهشت فرصت صدور نسخه کاغذی تمدید شده است، ادامه داد: باید به تدریج نسخ کاغذی کمتر و کمتر شود. زیرا نسخه الکترونیک برای داروخانه‌ها محاسن زیادی دارد؛ بسیاری از خطاهای دارویی کاهش می‌یابد و ...، اما وقتی این شرایط بینابینی باشد، هم بیمار اذیت می‌شود، هم داروخانه. وی گفت: در عین حال برخلاف سامانه بیمه سلامت، سامانه سازمان تامین اجتماعی برای نسخ کد رهگیری صادر نمی‌کند و فرد با کد ملی می‌آید و می‌گوید دکتر برایم نسخه الکترونیک نوشته است، اما وقتی در سامانه چک می‌کنیم، می‌بینیم که نسخه‌ای وجود ندارد، در نتیجه بیمار سرگردان می‌شود؛ چراکه مثلا برخی پزشکان نسخ را نگه می‌دارند و همه آنها را به صورت یکجا وارد سیستم می‌کنند یا ممکن است پزشک فراموش کند که نسخه را وارد سامانه کند یا اینکه مشکلی در سامانه رخ دهد و نسخه وارد نشود. این مشکل باعث می‌شود که بیمار مجددا به مطب پزشک بازگردد و بیمار سرگردان می‌شود، اما اگر کد رهگیری نیاز باشد و در زمان نوشتن نسخه صادر شود، می‌توان مطمئن شد که نسخه الکترونیک صادر شده و در سیستم وجود خارجی دارد. هرچند که کار داروخانه‌ها را بیشتر می‌کند، اما باعث سرگردانی کمتر بیماران می‌شود. برخی پزشکان زیر بار نسخه‌نویسی الکترونیک نمی‌روند فاطمی با بیان اینکه در ابتدای سال ۱۳۹۹ مشارکت در نسخه الکترونیک پنج درصد بود، گفت: این درحالیست که اکنون در بیمه سلامت به ۱۰۰ درصد رسیده و در تامین اجتماعی هم بیش از ۶۰ تا ۷۰ درصد نسخ الکترونیک شده‌اند که امیدواریم تا پایان سال به صورت پلکانی افزایش یابد و تا اردیبهشت ماه نسخه کاغذی به طور کامل جمع شود. خوشبختانه با مجوزی که مبنی بر ادامه کار با نسخه کاغذی تا سقفی مشخص از سوی سازمان تامین اجتماعی داده شد، به مردم شوک وارد نشد و دچار سرگردانی نشدند. زیرا برخی پزشکان زیر بار نسخه الکترونیک نمی‌روند و باید به تدریج این موضوع را رفع کرد. باید در فرصت باقی‌مانده فکری شود که همه پزشکان وارد نسخه‌نویسی الکترونیک شوند. * اشتباه دارویی در نسخه‌نویسی الکترونیک فاطمی گفت: بحث امضای الکترونیک همچنان وجود دارد که باید با همکاری نظام پزشکی بحث امنیت امضای الکترونیک درست شود. در حال حاضر پزشکان با نام کاربری و رمز عبور نسخه الکترونیک می‌نویسند و گاهی دیده شده برخی پزشکان این نام کاربری و رمز عبور را به منشی خود می‌دهند که نسخه را بنویسد. حال در مواردی شاهد بودیم که منشی مطب دارویی را اشتباه وارد سیستم کرده است. مثلا دندان‌پزشکی که می‌خواسته مسکن دهد، اما منشی به اشتباه داروی مربوط به عارضه قلبی را وارد کرده است. باید تعریف شود که پزشکان بر اساس تخصص‌شان چه داروهایی را می‌توانند تجویز کنند. مثلا در موردی پیش آمده که بجای ۵۰ قرصی که باید تجویز می‌شده، ۵۰ آمپول نوشته شده و اگر دارو به بیمار داده می شد، ممکن بود منجر به از بین رفتن بیمار شود. برخی پزشکان به داروخانه‌ها اعلام می‌کنند که من نام کاربری و رمز را می‌دهم و نسخه‌پیچ نسخه را وارد کند، اما کار بسیار پر مسئولیتی است واگر دارویی اشتباه شود، چه کسی می‌خواهد مسئولیت آن را بپذیرد؟. اگر امضای الکترونیک راه‌اندازی شود، این مشکلات رفع می‌شود که نظام پزشکی باید مقدمات این کار را فراهم کند. وی گفت: در حال حاضر در سامانه‌های نسخه الکترونیک پزشکان آزادند که هر دارویی را انتخاب کنند، اما بیمه متناسب با تخصص پزشک داروها را تحت پوشش قرار می‌دهد. باید در انتخاب داروها از سوی پزشک هم این ملاحظات وجود داشته باشد.