فشار مجازی مسیر سازمان محیط زیست را تغییر نمی‌دهد

 معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تأکید بر نقش حیاتی مشارکت مردم و تشکل‌های محیط زیستی، از ایجاد ساختارهای دائمی و قانونی برای حفاظت مشارکتی از حیات‌وحش کشور خبر داد و گفت: این اقدامات با هدف تضمین استمرار حفاظت گونه‌های در خطر انقراض و شفافیت کامل برنامه‌ها انجام می‌شود.
حمید ظهرابی در نشست با نمایندگان تشکل‌های مردم‌نهاد محیط‌زیست بر اهمیت مشارکت جامعه محلی در حفاظت از تنوع زیستی و حیات وحش تاکید کرد و گفت: روحیه مشارکت‌طلبی و جلب همراهی مردم جزئی از اولویت‌های اساسی معاونت محیط طبیعی است و همواره تلاش کرده‌ایم این اصل در عمل نیز پیاده شود.
وی با اشاره به تجربه خود در دوره قبل معاونت اظهارکرد: برخی طرح‌ها که با رویکرد مشارکتی در دوره گذشته اجرا شدند به دلیل بی‌توجهی به مقوله ساختارسازی به مرور کمرنگ و یا بعضا متحول شده بودند و اکنون تلاش می‌شود ساختارهایی قانونی و دائمی ایجاد شود تا نقش مردم در تصمیم‌گیری‌های محیط زیستی تثبیت شود و هیچ فردی نتواند آن را حذف کند یا تغییر دهد . به عنوان نمونه نقش جامعه محلی در پارک ملی گلستان در اصلاح ساختار شورای راهبری پارک بسیار کمرنگ شده بود و تا زمانی که ساختار اصلاح نشد و جامعه محلی در جلسات مربوطه حضور نداشت، جلسه شورای راهبری را در پارک تشکیل ندادیم و الان به دنبال آن هستیم که اول برای چنین ساختاری یک آیین‌نامه تصویب و بعد تبدیل به قانون کنیم.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست اهمیت ایجاد کمیته‌های مشترک با حضور متخصصان، دانشگاهیان و نمایندگان جامعه محلی برای مدیریت و حفاظت گونه‌های در معرض خطر مانند میش مرغ، یوزپلنگ و گوزن زرد ، خرس سیاه و پرندگان شکاری را برجسته کرد و گفت: این کارها با هدف مشارکت حداکثری متخصصان، جامعه محلی، برنامه محوری، ساختار سازی و تضمین استمرار حفاظت حتی پس از تغییر مدیران انجام می‌شود.
 وی همچنین توضیح داد که تخصیص بودجه محدود سازمان، نیازمند اولویت‌بندی دقیق و استفاده بهینه از منابع است و نمونه‌هایی از هزینه‌های انجام شده برای حفاظت از یوزپلنگ و دیگر گونه‌های در خطر انقراض را ارائه و تاکید کرد که تخصیص بودجه در معاونت طبیعی از حالت سنتی توزیع پول به تامین اعتبار برای پروژه‌های هدفمند دارای ساختار تغییر کرده است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست درباره نقش تشکل‌های مردم‌نهاد و جوامع محلی گفت: مشارکت مردم در مناطق حفاظت شده می‌تواند شکل‌های مختلفی داشته باشد؛ از حفاظت کاملا مردمی در یک محدوده مشخص تا حفاظت مشارکتی در کنار دولت. ما برای طیف وسیعی از انواع مشارکت برنامه‌ریزی کرده‌ایم.
 ظهرابی افزود: یک نسخه مشارکت برای کشور نه ممکن است و نه درست. هر منطقه با توجه به شرایط محیط زیستی، اقتصادی و اجتماعی حاکم بر آن نسخه خاص خودش را دارد.
وی در ادامه گفت: تجربیات گلستان و لامرد و حفاظتگاه‌های مردمی نشان داده است که اعتماد و مشارکت مردم به موفقیت برنامه‌های حفاظتی کمک شایانی می‌کند.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست به چالش‌های قانونی و اقتصادی موجود در حوزه محیط زیست نیز اشاره کرد و گفت: وضعیت نامناسب اقتصادی فشار به محیط زیست و تنوع زیستی را تشدید می‌کند.
ظهرابی همچنین از تلاش‌های انجام شده برای دریافت سهم محیط زیست از حقوق دولتی معادن خبر داد و گفت که برنامه‌هایی برای استفاده از این منابع جهت بازسازی و بهسازی مناطق حفاظت شده در حال پیگیری است.
وی  تاکید کرد: تمامی برنامه‌های حفاظتی و مشارکتی از جمله سرشماری حیات وحش و پروژه‌های احیای گونه‌های در خطر انقراض به‌صورت شفاف و در دسترس عموم قرار خواهند گرفت و حضور فعال جامعه محلی و تشکل‌های محیط زیستی یک اصل غیرقابل مذاکره در سیاست‌های سازمان است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با تشریح اقدامات اخیر این سازمان در سامان‌دهی باغ‌ وحش‌های کشور، بر لزوم دوری از حاشیه‌سازی و تمرکز بر اولویت‌های واقعی تنوع زیستی تأکید کرد.
وی در ادامه گفت: برای نخستین‌بار تیم‌های کارشناسی از تهران به تمامی باغ‌ وحش‌ها اعزام و ارزیابی میدانی انجام شد. ایرادات هر مجموعه ثبت، بانک اطلاعاتی جامع ایجاد و وضعیت هریک مشخص شد سپس به باغ‌ وحش‌های ضعیف و بسیار ضعیف، مهلت شش‌ماهه برای ارتقای استانداردها داده شد. پس از پایان این مهلت، باغ‌ وحش‌هایی که اقدامی نکرده بودند، تعلیق شدند و این روند به‌طور مستمر تا حصول نتیجه مطلوب ادامه دارد. ایجاد هر گونه باغ‌ وحش و مرکز نگهداری جدید هم در کشور با دستور رییس سازمان حفاظت محیط زیست متوقف شده و تمرکز روی بهسازی شرایط باغ وحش‌های موجود است.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست افزود: این که عده‌ای انتظار دارند مشکل باغ وحش‌های کشور یک شبه حل شود نشان از عدم اطلاع آنان از شرایط اقتصادی کشور و وضعیت باغ وحش‌ا دارد. این افراد اطلاع ندارند اگر باغ وحش را تعطیل کردیم، گونه‌هایی که در آن نگهداری می شود با شرایط حقوقی موجود چگونه باید مدیریت شوند.
وی با انتقاد از برخی افراد فعال در شبکه‌های اجتماعی که بدون ارائه راه‌ حل، صرفاً به تخریب و اتهام‌زنی می‌پردازند، افزود: بارها از  این گونه منتقدان دعوت کردیم در تدوین دستورالعمل‌ها همراهی کنند حتی چند بار از دبیر شیکه تشکل‌های محیط زیستی این درخواست را  پیگیری‌ کرده‌ایم اما برخی از آنان حتی یک‌بار هم حاضر نشدند نظر کارشناسی ارائه دهند یا در یک جلسه با رویکرد هماهنگی، همکاری  و هم‌افزایی مشارکت کنند. کنشگری واقعی محیط زیستی یعنی مشارکت، همکاری، درک متقابل از شرایط و هم افزایی، نه صرفاً تولید محتوا و تخریب دولت برای دریافت لایک در فضای مجازی.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست با اشاره به ضرورت همکاری سازمان‌های مردم‌نهاد ادامه داد: به شبکه سمن‌ها کشور درخواستی ارائه داده‌ایم تا  نیروهای مردمی در ارزیابی باغ‌ وحش‌ها در سراسر کشور با همکاران ما مشارکت کنند، هم‌ نظارت داشته باشند، کمک کنند و امیدواریم این مهم محقق شود.
وی تاکید کرد در این شرایط بایستی همزمان با برخورد قانونی،  ابزار تشویقی نیز  ارایه دهیم. از صندوق ملی محیط زیست درخواست کرده‌ایم برای بهسازی باغ وحش‌های موجود تامین منابع و تسهیلات کند و از طرفی برای باغ وحش‌هایی که در چارچوب هستند ابزارهای دیگر تشویقی مانند اولویت دریافت حیات وحش غیر بومی همچنین حیات وحش بومی غیر قابل  تیمار و رها سازی  در طبیعت که از متخلفان کشف می‌شوند و یا توسط مردم به ادارات کل تحویل می شوند، استفاده می‌کنیم.
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست درباره حیوانات غیرقابل بازگشت به طبیعت توضیح داد: کرکسی که  یک بال دارد یا فلامینگویی که منقار ندارد و امکان رهاسازی ندارند، به باغ‌وحش‌هایی سپرده می‌شوند که توان نگهداری مناسب دارند. حضور این حیوانات علاوه بر مراقبت در محیط متاسب کارکرد آموزشی برای مردم دارد.
ظهرابی ادامه داد: این تصور که مرکز کلینیک و تیمار پردیسان مرکز نگهداری دایم حیات وحش است و ظرفیت بی‌انتهایی هم دارد، غلط است که باید اصلاح شود.  تمام کشور از میزان و شرایط منابع مالی سازمان حفاظت محیط زیست اطلاع دارند و در شرایطی که حیوانات در زیستگاههای طبیعی  با کمبود آب و امنیت و تجهیزات حفاظتی مواجه هستند، هزینه کردن برای نگهداری حیوان غیر بومی کشف شده از قاچاقچیان چه توجیهی می‌تواند داشته باشد؟
معاون محیط زیست طبیعی و تنوع زیستی سازمان حفاظت محیط زیست تأکید کرد: اگر هدف ما حفظ تنوع زیستی کشور است، باید از مسائل حاشیه‌ای دور شویم و روی چند اقدام اساسی و نتیجه‌بخش متمرکز بمانیم. حیوانی که سال‌ها در اسارت  بوده و با تغذیه دستی بزرگ شده، ذخیره ژنتیکی است اما قابلیت بازگشت مستقیم به طبیعت ندارد و باید تعیین تکلیف شود.
به گزارش روابط عمومی سازمان حفاظت محیط زیست ظهرابی در پایان گفت: برای رهاسازی یک گونه  دست آموز شده نیاز به بازوحشی‌سازی داریم و این امر یک فعالیت علمی است و امکانات  تخصصی و همکاری  متخصصان و جامعه محلی را  نیاز دارد. برای بازوحشی سازی خرس سیاه پروژه‌ای را  در مرز کرمان و بندرعباس آغاز کرده‌ایم.