هزینه خانوار ایرانی صرف چه می‌شود؟

 تقریبا نیمی از اهالی مناطق شهری کشور خودرو شخصی دارند. کمتر از 10 درصد این افراد از ماشین ظرفشویی استفاده می‌کنند و قریب یک‌چهارم آنها در خانه‌ اجاره‌ای سکونت دارند. گزارش هزینه و درآمد مرکز آمار ایران که با جامعه آماری گسترده‌ای از 387 شهر و 395 روستا درباره سال 1403 منتشر شده، داده‌های خواندنی زیادی دارد. مثلا نشان می‌دهد حدود یک‌چهارم هزینه‌ای که در ماه خانوار شهرنشین ایرانی برای خوراکی کنار گذاشت، صرف خرید گوشت شد و تقریبا نیمی از کل هزینه ماهانه این دسته از افراد برای مسکن اختصاص پیدا کرد. گران‌ترین استان کشور برای زندگی همانطور که احتمالا حدس می‌زنید، تهران است اما در طرف مقابل اسم استان‌های سمنان و کرمان و آذربایجان غربی به‌چشم می‌خورد.
هزینه و درآمد خانوار ایرانی چقدر شد؟
متوسط هزینه خانوار ایرانی درحدفاصل 1402 تا 1403 در مناطق شهرنشین به‌شکل خالص از حدود 206 میلیون تومان به 269 میلیون تومان در سال ارتقا پیدا کرد؛ به‌طور میانگین ماهی 22 میلیون و 416 هزار تومان.
این عدد در مناطق روستایی به ماهی 12 میلیون تومان تقلیل پیدا می‌کند چون مرکز آمار متوسط هزینه خالص خانوار روستایی در کل سال 1403 را قریب 144 میلیون تومان اعلام کرده است.  
متوسط هزینه درآمد خانوار ایرانی در مناطق شهری و روستایی درمقایسه با سال 1402 به‌ترتیب 30.4 و 30.7 درصد بیشتر شده اما مرکز آمار ادعا می‌کند از آن طرف میزان درآمدها 33 تا 34 درصد رشد داشته است.
متوسط درآمد خانوار شهرنشین ایرانی ظرف یک سال از 256 میلیون تومان در سال به 343 میلیون (ماهی 28 میلیون و 583) تبدیل شده و در مناطق روستایی شاهد درآمد 201 میلیون تومانی سالانه بودیم که معادل 16 میلیون و 750 هزار تومان در ماه است.
هزینه خانوار دسته‌بندی‌ مختلفی دارد. خود مرکز آمار در قدم اول هزینه‌ها را به دو بخش خوراکی و دخانی و بخش غیرخوراکی تقسیم می‌کند. 23 درصد یا به‌‌عبارتی حدود یک‌چهارم از هزینه خانوار ایرانی در بخش شهرنشین برای خوراکی‌ها و مواد دخانی کنار گذاشته می‌شود و حدود نیمی از هزینه‌ها را مسکن می‌بلعد.
مرکز آمار ایران می‌گوید طبق آمار‌گیری‌هایی که انجام شده قریب 43.7 درصد هزینه خانوار ایران ساکن مناطق شهری سهم مسکن، سوخت و روشنایی و کمتر از دو درصد هزینه‌ها برای تفریحات، سرگرمی‌ها و خدمات فرهنگی مثل بلیط سینما و این موارد کنار گذاشته شده است. سهم پوشاک و کفش حدود سه درصد و سهم لوازم و اثاث و خدمات خانوار هم به‌همین اندازه بوده است.
سهم عجیب گوشت از ترکیب هزینه‌های خوراکی
قریب یک‌چهارم مبلغی که خانوار شهرنشین ایرانی در ماه هزینه می‌کند، صرف خرید گوشت می‌شود! به‌زبان ساده اگر خانواده‌ای در ماه 10 میلیون تومان برای خوراکی‌ها کنار می‌گذارد، دو میلیون و 500 هزار تومان از این مبلغ پای گوشت می‌رود.
لبنیات و تخم مرغ سهم تقریبا 10 درصدی دارند و حدود 18 درصد هزینه‌ها بابت میوه‌ و سبزی به‌ثبت رسیده است. 3.5 درصد برای روغن، 6.8 درصد برای خشکبار و حبوبات، 8.3 درصد برای قند و شکر و شیرینی و چای و قهوه، 3.4 درصد برای ادویه و چاشنی، 8.9 درصد برای غذای آماده و نوشابه و دخانیات و 15.7 درصد نیز برای برنج و نان و چیزهایی که به اسم آرد و غلات شناخته می‌شوند.
چند درصد خانوار ایرانی ملک شخصی دارند؟
گزارش هزینه و درآمد خانوار ایرانی که توسط مرکز آمار منتشر می‌شود، در یک بخش به نحوه تصرف مسکن اشاره می‌کند. در سالی که پشت‌سر گذاشتیم، قریب 69 درصد جامعه آماری مناطق شهری اصطلاحا صاحبخانه بودند. شاید این عدد اندکی باورپذیر نباشد اما فراموش نکنید که جامعه آماری مرکز آمار فقط مختص تهران و شهر‌های بزرگ نیست و قریب 387 شهر کشور در پیدایش این عدد تاثیر داشتند.
23 درصد شهرنشین‌ها در خانه‌های اجاری و حدود هفت درصد هم در خانه‌هایی مثل خانه‌های سازمانی و غیره سکونت دارند. در مناطق روستایی حجم صاحبخانه‌ها به حدود 90 درصد می‌رسد و حدود پنج درصد مستاجر محسوب می‌شوند.