صفحه اول
کتایون مقدم- امروزه با پیشرفت زندگی روزمره و ورود تکنولوژی ها و فناوری های جدید ، زندگی ما در حال تغییر و تحول است و این تغییرات سریع مشکلاتی را در زندگی ما به وجود آورده است که برای حل این مشکلات و تطبیق پیدا کردن با زندگی جدید نیاز به کسب مهارت های جدید بیشتر احساس می شود .نداشتن مهارت های زندگی افراد را در برابر مسائل و مشکلات آسیب پذیر کرده و آنها را در معرض انواع اختلالات روانی اجتماعی و عاطفی قرار می دهد ، برای جلوگیری از آسیب در برابر مسائل زندگی آموختن مهارت های زندگی نقس بسزائی دارد . مهارتهای زندگی توانایی‌هایی هستند که با تمرین مداوم پرورش می‌یابند و شخص را برای روبه‌رو شدن با مسایل روزانه زندگی، افزایش توانایی‌های روانی، اجتماعی و بهداشتی آماده می‌کنند. سازمان جهانی بهداشت مهارتهای زندگی را چنین تعریف نموده است: توانایی انجام رفتار سازگارانه و مثبت به گونه‌ای که فرد بتواند با چالشها و ضروریات زندگی روزمره خود کنار بیاید. در تعریف دیگر می‌توان مهارتهای زندگی را مجموعه‌ای از مهارت‌ها و شایستگی‌های فردی و گروهی دانست که افراد برای زیستن در هزاره جدید به آن نیازمند می‌باشند. همزمان با یادگیری تسلط و استقرار، در این مهارت‌ها فرد علاوه بر رسیدن به آرامش و تعادل در زندگی فردی و اجتماعی به ایفای نقش در زندگی خود می‌پردازد. بطور کلی مهارتهای زندگی عبارتند از توانایی‌هایی که منجر به ارتقای بهداشت روانی افراد جامعه، غنای روابط انسانی، افزایش سلامت و رفتارهای سالم در سطح جامعه می‌گردند. مهارتهای زندگی هم به صورت یک راهکار ارتقای سلامت روانی و هم به صورت ابزاری در پیشگیری از آسیب‌های روانی–اجتماعی مبتلا به جامعه نظیر اعتیاد، خشونت‌های خانگی و اجتماعی، آزار کودکان، خودکشی، ایدز و موارد مشابه قابل استفاده است به طور کلی مهارتهای زندگی، ابزاری قوی در دست متولیان سلامت روانی جامعه در جهت توانمندسازی جوانان در ابعاد روانی–اجتماعی است. این مهارت‌ها به افراد کمک می‌کنند تا در زندگی روزمره و در مواجهه با چالش ها مثبت عمل کرده، هم خودشان و هم جامعه را از آسیب‌های روانی–اجتماعی حفظ کرده و سطح بهداشت روانی خویش و جامعه را ارتقاء بخشند. مهارت هاي زندگی، مجموعه اي از توانایی ها هستند که زمینه سازگاري و رفتار مفید را براي فرد فراهم می کنند. این توانایی ها فرد را قادر می سازد تا مسئولیت و نقش های اجتماعی اش را بپذیرد و بدون لطمه زدن به خود و دیگران، با خواست ها، انتظارات و مشکلات رو به رو شود. ده مهارت زندگی که سازمان بهداشت جهانی مشخص نموده، عبارتند از:۱- مهارت خودآگاهی۲- مهارت همدلی۳- مهارت روابط بین فردي۴- مهارت ارتباط موثر۵- مهارت مقابله با استرس۶- مهارت مدیریت هیجان۷- مهارت حل مسئله۸- مهارت تصمیم گیري۹- مهارت تفکر خلاق۱۰- مهارت تفکر خلاقانه مهمترین فواید و کاربرد های مهارت های زندگی عبارتند از:۱- نحوه کنار آمدن با انتظارات متفاوت خود، خانواده، همسر، فرزندان، دوستان، همکاران و جامعه۲- برقراري رابطه لذت بخش با امکانات، تکنولوژي و محیط زندگی۳- دفع فشارهاي روانی از طرف محیط۴- سازگاري با مسائل اقتصادي و نیازهاي معیشتی۵- تقویت مدیریت خانواده و تربیت فرزندان۶- تقویت اعتماد به نفس۷- تقویت مهارت هاي ارتباطی۸- تامین سلامت جسمی و بهداشت روانی۹- تامین آرامش و لذت زندگی۱۰- خود شکوفایی، بالندگی، خوشبختی و شادابی. بر اساس پیشنهاد سازمان بهداشت جهانی، سه شیوه برای توسعه و بهبود مهارتهای زندگی وجود دارد که هر یک از ما بسته به اینکه به موقعیت و جایگاه خود و نیز اینکه به صورت فردی یا سازمانی اقدام می‌کنیم، می‌توانیم این شیوه‌ها را برای بهبود جامعه خود به کار بگیریم: کارگاه آموزشی: در این شیوه ممکن است در قالب آموزش‌های کوتاه مدت، میان‌مدت یا بلندمدت، مهارت های زندگی را آموزش دهیم. آموزش در عمل: در این شیوه، قرار نیست آموزش رسمی برقرار باشد. بلکه هر کس می‌کوشد بسته به فضایی در آن حضور دارد، در قالب فیلم، یا داستان، نوشته‌ای که منتشر می‌کند و مطلبی که در شبکه های اجتماعی می‌نویسد و یا برخوردی که با دیگران در فضای فیزیکی یا مجازی می‌کند، نمونه‌هایی از رفتار مناسب (متناسب با مهارتهای زندگی) را آموزش دهد. آموزش به افراد آسیب‌پذیر: چه در میان کودکان و چه در میان بزرگسالان، همیشه افراد آسیب پذیری وجود دارند که به علت شرایط‌شان، نمی‌توانند برای یادگیری مهارتهای زندگی اقدام کنند. یا ممکن است اصلاً ندانند که چنین مهارت‌هایی برایشان مفید است. این افراد هم ممکن است توسط دولت‌ها، سازمان‌های مردم‌نهاد و یا توسط هر یک از ما در برخوردهای روزمره‌ای که با آنها داریم، آموزش ببینند.