رشد ۲ درصدی سهم ایران در تجارت محصولات پتروشیمی خاورمیانه

 مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی گفت: سهم ایران از تجارت محصولات پتروشیمی خاورمیانه در سال ۹۸ برابر با ۲۰.۲ درصد بود و در پایان سال ۹۹ به ۲۲.۱ درصد رسید که حکایت از رشدی ۲ درصدی دارد.    
حسن عباس زاده با اشاره به اینکه شاخص‌های متفاوتی برای سنجش وضعیت تولید پتروشیمی در جهان وجود دارد، ادامه داد: از نظر ظرفیت تولید در سال ۱۳۹۸ ایران سهم ۲.۵ درصدی از تولید محصولات پتروشمی دنیا داشته که این سهم با بهره‌برداری از طرح‌های جهش دوم صنعت پتروشیمی در پایان سال گذشته به ۲.۷ درصد افزایش پیدا کرده است. افزایش سهم ایران از ظرفیت تولید پتروشیمی جهان در حالی است که اغلب کشورها برای ارتقا ظرفیت خود کار می‌کنند.
وی افزود: این افزایش ظرفیت در مقیاس خاورمیانه برای ایران بیشتر بوده و در خاورمیانه ایران در حالی در سال ۹۸،  ۲۴.۹ درصد از ظرفیت پتروشمی این منطقه را در اختیار داشته که این رقم در پایان سال گذشته به ۲۶.۵ درصد رسیده است.
عباس زاده با بیان اینکه حدود ۷۰ درصد از محصولات پتروشیمی ایران صادر می‌شود، گفت: سهم ایران در تجارت محصولات پتروشیمی جهان در سال ۹۸ حدود ۵.۳ درصد بوده و در پایان سال ۹۹ با توجه به افزایش صادرات، ۵.۹ درصد از صادرات جهان را داشتیم.
به گفته مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی، سهم ایران در تجارت پتروشیمی خاورمیانه ۲۰.۲ درصد در سال ۹۸ بوده که با رشدی حدود ۲ درصدی به ۲۲.۱ درصد در پایان سال ۹۹ رسیده است.
*هدف‌گذاری برای رسیدن به رتبه نخست تولید محصولات پایه پتروشیمی در خاورمیانه
وی تاکید کرد: ایران با ظرفیت تولید ۳۰ میلیون تن محصولات پایه پتروشیمی مانند متانول، الفین‌ها، آمونیاک، آروماتیک‌ها و ... رتبه دوم را پس از عربستان در خاورمیانه دارا است اما با اجرای طرح‌های در دست اقدام پتروشیمی تا پایان سال ۱۴۰۵، این ظرفیت به ۵۷ میلیون تن در سال برای ایران می‌رسد و در آن مقطع رتبه اول محصولات پایه در خاورمیانه برای ایران خواهد بود و عربستان با ظرفیت تولید ۴۸ میلیون تن در رتبه دوم قرار خواهد داشت.
عباس زاده افزود: اهمیت تولید محصولات پایه پتروشیمی از آن جهت است که این محصولات سرشاخه ایجاد زنجیره ارزش در این صنعت هستند.
وی سهم ایران از درآمد محصولات پتروشیمی را ۱۷ میلیارد دلار دانست و ادامه داد: ارزش محصولات پتروشیمی و شیمیایی در جهان سالانه ۳.۷ هزار میلیارد دلار برآورد می‌شود که البته این ارزش تمامی محصولات پتروشیمی و شیمیایی را در بر می‌گیرد که حتی محصولات شیمیایی دارویی که در هر گرم ارزش بالایی دارند و در مجموعه پتروشیمی ها قرار نمی‌گیرند را نیز شامل می‌شود؛ بنابراین مقایسه این دو عدد تناسب چندانی ندارد.
مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی با تاکید بر اینکه در پایان سال ۱۴۰۰ به ظرفیت تولید ۹۵ میلیون تن محصول پتروشیمی در کشور می‌رسیم، گفت: به دلیل تحریم و کرونا، بهره‌برداری از چند طرح به ابتدای سال آینده موکول شده و در نیمه ابتدایی سال ۱۴۰۱ به ظرفیت تولید ۱۰۰ میلیون تن محصول پتروشیمی در سال دست خواهیم یافت.
به گفته عباس زاده، در پایان سال ۱۴۰۴ ظرفیت تولید محصولات پتروشیمی به ۱۳۶ میلیون تن افزایش پیدا می‌کند و درآمدهای کل به ۳۷ میلیارد دلار خواهد رسید.
*توجه به تکمیل زنجیره ارزش در گام چهارم صنعت پتروشیمی
وی از تدوین گام چهارم پتروشیمی خبر داد و گفت: در این برنامه تمرکز بر طرح‌های تکمیل زنجیره ارزش گذاشته شده و طرح‌ها در ۳ گروه به عنوان گام چهارم مطرح شده است.  
مدیر برنامه‌ریزی و توسعه شرکت ملی صنایع پتروشیمی گروه اول را طرح‌های پیشران در ۶ زنجیره دانست و افزود: با توسعه طرح‌های پیشران ۲۰ محصول جدید را به سبد محصولات پتروشیمی اضافه می‌کنیم و ارزش محصولات بیشتر می‌شود.
وی تاکید کرد: با اجرای طرح‌های پیشران همچنین از واردات ۱.۳ میلیارد دلار محصول پتروشیمی به کشور جلوگیری خواهد شد و خوراک صنایع تکمیلی تامین می‌شود.  
عباس زاده، گروه دیگر طرح‌ها در گام چهارم پتروشیمی را شامل ۳ طرح خوراک ترکیبی دانست و گفت: اجرای این طرح‌ها که به ۱۲ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری نیاز دارد، ۱۵ میلیون تن به ظرفیت پتروشیمی کشور اضافه می‌کند.
وی گروه سوم در گام چهارم پتروشیمی را توجه به تولید پروپیلن عنوان کرد و افزود: تولید پروپیلن از دو مسیر تبدیل پروپان به پروپیلن و تبدیل گاز طبیعی به پروپیلن در کشور دنبال می‌شود.
با تعریف طرح‌های جدید و پیشران در صنعت پتروشیمی، آن‌گونه که مدیرعامل شرکت ملی صنایع پتروشیمی اعلام کرده، درآمد این صنعت تا سال ۱۴۰۶ به بیش از ۵۰ میلیارد دلار در سال می‌رسد که در مقایسه با درآمد ۱۵ میلیارد دلاری در سال ۹۹، رشد ۲۳۰ درصدی را تجربه خواهد کرد.
۵۰ طرح فعال در صنعت پتروشیمی وجود دارد که تا پایان سال ۱۴۰۴ به بهره‌برداری می‌رسد و ظرفیت تولید را به ۱۳۵ میلیون تن در سال می‌رساند.
سال گذشته ۲۵ میلیون تن به ظرفیت پتروشیمی کشور اضافه شد و سال گذشته ۳۴ میلیون تن محصول نهایی فروخته  شده که ۱۵ میلیارد دلار درآمد به همراه داشته است.
امسال ۴۳ میلیون تن محصول نهایی تولید خواهد شد که ۳۳ میلیون تن آن صادر می‌شود و ۱۰ میلیون تن در داخل کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد و برای نخستین بار درآمد صنعت پتروشیمی به ۲۱.۵ میلیارد دلار می‌رسد.
گام بعدی صنعت پتروشیمی که تا سال ۱۴۰۶ محقق خواهد شد، در ۳ طبقه‌بندی طرح‌های خوراک ترکیبی، طرح‌های جدید تولید پروپیلن و طرح‌های پیشران تعریف شده است که در  مجموع ۴۷ پروژه را شامل می‌شود تا در سال ۱۴۰۶ درآمد صنعت پتروشیمی به ۵۰ میلیارد دلار برسد.
با اجرای این طرح‌ها، تا سال ۱۴۰۶ سرمایه‌گذاری تجمعی در این صنعت ۱۲۵ میلیارد دلار برآورد خواهد شد.

ظرفیت ۳ میلیارد لیتری ذخیره‌سازی بنزین در کشور
ایران در حال حاضر با هدف تامین و پایداری سوخت مورد نیاز کشور، ظرفیت ذخیره‌سازی ۳ میلیارد لیتر بنزین را دارا است. تامین سوخت مورد نیاز هر کشوری از اولویت‌های اصلی به شمار می‌رود تا آنجا که اهمیت تامین پایدار سوخت در کنار کالاهای اساسی قرار دارد.
بنابراین کشورهای مختلف در تلاشند تا یا در تولید سوخت به خودکفای برسند یا منابعی مطمئن برای واردات به دست آورند.
ایران نیز اگرچه بیش از ۱۰۰ سال است که وارد پالایشگاه‌سازی شده اما تا چند سال گذشته بخشی از نیاز سوخت و به ویژه بنزین خود را از کشورهای دیگر وارد می‌کرد.
تولید بنزین ایران در سال ۵۷، حدود ۲۵ میلیون لیتر در روز بود. تا سال‌های ابتدایی دهه ۹۰ شمسی نیز میزان تولید بنزین به ۵۲ میلیون لیتر در روز رسید و در همان زمان حدود ۱۰ میلیون لیتر بزین به کشور وارد می‌شد.
با بهره‌برداری از طرح‌های مختلف پالایشگاهی و در راس همه آنها بهره‌برداری از پالایشگاه ستاره خلیج فارس، ظرفیت تولید بنزین در سال گذشته به ۱۲۰ میلیون لیتر در روز افزایش پیدا کرد تا ایران نه تنها در تامین بنزین مورد نیاز خود خودکفا شود بلکه صادرات را نیز در دستور کار قرار دهد. با این حال اگرچه خودکفایی در تولید بنزین ایران تثبیت شده اما نوسانات مصرف بنزین در روزهای مختلف سال باعث شده تا برای مدیریت تامین وتوزیع پایدار بنزین، مخازن ذخیره‌سازی نیز ایجاد شود. این مخازن کمک می‌کند تا اگر در روزهایی از سال، مصرف بنزین کاهش پیدا کرد (مانند تعطیلات عید سال ۹۹ که مصرف بنزین به ۴۰ میلیون لیتر در روز رسیده بود)، روند تولید در پالایشگاه‌ها متوقف نشود و در روزهایی نیز که مصرف بیش از تولید بود (مانند اردیبهشت سال ۹۸ و بعد از شایعه سهمیه بندی بنزین که مصرف بنزین در کشور رکورد شکست)، وقفه‌ای در تامین بنزین مورد نیاز به وجود نیاید. در واقع، وجود مخازن ذخیره‌سازی برای فرآورده‌های نفتی این اطمینان را ایجاد می‌کند که سوخت مورد نیاز کشور همواره در دسترس است. از همین رو ساخت مخازن ذخیره‌سازی بنزین در سال های اخیر بیشتر شده تا آنجا که براساس اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، حجم ذخیره‌سازی بنزین از ۱.۸ میلیارد لیتر به بیش از ۳ میلیارد لیتر افزایش داشته است. با توجه به میانگین مصرف بنزین در ماه‌های اخیر در کشور که حدود ۸۳.۴ میلیون لیتر در روز بوده، این ذخایر قادر خواهد بود تا به میزان مصرف ۳۶ روز بنزین کشور را در خود ذخیره کند. اهمیت پر بودن ذخایر فرآورده‌های نفتی در کشور به قدری است که در ماه گذشته با هدف تکمیل ظرفیت این مخازن، صادرات فرآورده‌های نفتی متوقف شد تا در زمستان مشکلی برای تامین سوخت بخش‌های مختلف کشور وجود نداشته باشد.