محیط ناامن زیست

 ثریا اقبال پور- می دانیم که محیط زیست برای اقتصاد و تأمین رفاه تمامی انسانها اهمیت دارد. علل تخریب محیط زیست عمدتاً در كاركردها و خصوصاً در مورد مدیریت اقتصادی ریشه دارد. حل مشكلات زیست محیطی مستلزم اصلاح بی نظمی های اقتصادی و فراهم كردن انگیزه برای حفظ و كاهش مصرف منابع خواهد بود.
وقتی در سپتامبر سال 2000 بیش از 1890 تن از سران دولت های جهان، گرد هم آمدند تا اهداف هزاره سوم را تصویب کنند، مشخص گردید که ما در حال ورود به دورانی هستیم که اساسا مفهوم و نگرش به توسعه، دستخوش تحول ساختاری شده است. زیرا دوران توجه یک بعدی به مقوله ی توسعه که به تولید ناخالص ملی الویت می بخشد، به سرآمده و ما باید به کیفیت زندگی مردم و پایداری در محیط زیست بیاندیشیم.
در دنیایی که فعالیت های نابخردانه انسان ها لطمات جبران ناپذیری به گونه های گیاهی جانوری زده است، طبیعتا طراحی رویه ای برای دستیابی به توسعه پایدار که بتوان در چارچوب آن منابع محدود و غیرقابل جایگزین را مدیریت کرد، امری لازم و اجتناب ناپذیر قلمداد می شود.
با تغییر یافتن اصطلاح توسعه از کلاسیک به نوین، توسعه پایدار و از جمله آن مسائل زیست محیطی تبدیل به ارکان اصلی توسعه گردیده که در این بین روند رو به رشدآگاهی مردم جامعه نسبت به مهم بودن مسائل زیست محیطی در قالب توسعه پایدار درجهان دارای ضریب اهمیت بالایی می باشد. توسعه پایدار مترادف با تأمین نیازهای نسل جدید بدون به خطر انداختن توانایی نسل های آینده برای تأمین نیازهایشان می باشد.
 توسعه پایدار فصل مشترک رشد اقتصادی با پیشرفت اجتماعی وکارآمدی فعالیت های زیست محیطی به شمار می آید. رعایت اصول توسعه پایدار و حفظ تنوع زیستی و یا به عبارتی حفظ طبیعت وگسترش فرهنگ آن، معیار ای اساسی و مهم برای ارزیابی رشد جوامع می باشند. مؤثر ترین گام در جهت حفظ محیط زیست، ارزیابی رفتار وعملکرد مردم در رسیدن به اصول اولیه زندگی پایدار می باشد، یعنی مردم باید رفتار خود را در برخورد با محیط زیست طوری ارزیابی کنند تا به منش ثابت واصول همزیستی با طبیعت دست یابند آموزش محیط زیست می تواند تأثیر قابل ملاحظه ای در تقویت فرهنگ زیست محیطی و رسیدن به اهداف توسعه پایدار دارا باشد بنابراین برای دست یافتن به توسعه ای پایدار یعنی توسعه ای با حفظ ارزش های زیست محیطی، باید به تغییر در فرهنگ زیستی جوامع پرداخت تا مردم تشکیل دهنده جوامع، منش خود را با پایداری و پویائی طبیعت مورد مطابقت قرار دهند.
شاخص های پایداری و حفظ محیط زیست طی دهه اخیر بسیار مورد توجه قرار گرفته است. توجه به ابعاد اقتصادی، اجتماعی، فرهنگی و سیاسی توسعه جامعه و ایجاد هماهنگی و همسویی این ابعاد، بنیادترین رکن برنامه ریزی در رسیدن به توسعه پایداراست. توسعه پایدار مرهون بهره برداری مناسب از امکانات آب، خاک، منابع طبیعی، ظرفیت های موجود نیروی انسانی، و به عبارتی حفاظت از محیط زیست است. حفاظت از محیط زیست باید در طراحی استراتژی و سیاست های مربوط به بخش های برنامه ریزی شهری، صنعت، کشاورزی، حمل و نقل، انتخاب تکنولوژی نیز فعالانه مداخله داشته باشد. تا بتواند زمینه ی رسیدن به توسعه پایدار را فراهم نماید.
برای احتراز از نابودی مطلق محیط زیست، همه انسانها- هم تصمیم گیران و هم مردم دیگر- در ابعاد جهانی یا ملی و بویژه در سطح محلی باید این واقعیت مهم را دریابند كه پیشرفت و توسعه باید روندی پایدار داشته باشد و از ثمرات آن نه تنها نسل های حاضر كه نسلهای آینده نیز بهره مند شوند. توسعه مردم معاصر نباید به قیمت نابودی و اضمحلال زندگی آیندگان كه برای دفاع از حقوق خود فعلا حضور ندارند، تمام شود. همچنین باید بیاموزیم كه توسعه حق همه مردم اعم از مرد، زن، پیر و جوان و كودك است و نه تنها همه باید از ثمرات آن بهره مند شوند كه باید در روند توسعه نیز مشاركت داشته باشند.كشوری كه مردمش از نظر مسائل زیست محیطی آگاه باشند بیش از دیگر كشورها از بخت توسعه برخوردار است.
كشور ایران اگرچه سهمی یكسان با كشورهای دیگر از توسعه نداشته اما در این مسابقه جهانی برای نابودی محیط زیست خود، عقب نمانده و مشكلات عدیده ای را در زمینه های مختلف توسعه پایدار، چون فقر و نابرابری مشكلات جمعیتی، بهداشتی و تغذیه ای، مشكلات زیست محیطی چون كاهش جنگلها، بیابان زدایی فرسایش خاك، آلودگی آب، آلودگی هوا، انقراض تنوع زیستی مشكلات مربوط به مواد زاید جامد و پساب ها و... برای خود بوجود آورده كه باید با عزمی ملی برای جبران مافات بپاخیزد و با آگاهی و هوشیاری كامل در رفع مشكلات بكوشد.