صفحه اول
مرکز آمار ایران در تازه‌ترین گزارش از میزان بیکاری می‌گوید شمار شاغلان در سال ۹۹ نسبت به سال ۹۸ بیش از یک میلیون نفر کاهش یافته و به ۲۳ میلیون و ۲۶۰ هزار نفر رسیده است. بانک مرکزی مدعی بود رشد اقتصادی بیش از دو درصد است. نزدیک ۲۵۰ هزار نفر پارسال در بخش کشاورزی و حدود ۷۴۳ هزار نفر در بخش خدمات کار خود را از دست داده‌اند. نکته مهم اینکه بیش از نیمی از شاغلان ایران در بخش خدمات فعال هستند و این بخش، بیش از نیمی از اقتصاد کشور (تولید ناخالص داخلی) را تشکیل می‌دهد. سال گذشته نزدیک ۱۱.۵ میلیون نفر در بخش خدمات شاغل بوده‌اند؛ به عبارتی ۶.۵ درصد از نیروی کار این بخش، کار خود را از دست داده‌اند. نکته دیگر اینکه بخش کشاورزی ایران نیز سهمی حدود ۸ درصدی در اقتصاد کشور دارد و معلوم نیست چرا در حالی که ۶.۵ درصد شاغلان این بخش کار خود را در سال گذشته از دست داده‌اند، بانک مرکزی مدعی رشد اقتصادی است. آنچه در گزارش کلی مرکز آمار منتشر شده و اغلب رسانه‌های داخلی نیز آن را پوشش داده‌اند، افت نرخ بیکاری کشور به ۹.۶ درصد است که نسبت به سال ۹۸ نرخ بیکاری نه تنها افزایش نیافته، بلکه ۱.۱ درصد نیز کاهش یافته است. این ارقام اگرچه درست است، اما در واقع بازی با اعداد است. نرخ بیکاری یعنی نسبت افراد بیکار فعال (جویای شغل) به کل افراد فعال (شاغل و جویای شغل). به عبارتی، بیکارانی که به هر دلیلی، از جمله دلسرد شدن از یافتن شغل، کلا از جستجوی کار دست می‌کشند، از شمار افراد فعال خارج می‌شوند و در نتیجه نرخ بیکاری «روی کاغذ» کاهش پیدا می‌کند. اما گزارش تفصیلی ۱۴ صفحه‌ای با فایل «پی دی اف» که ضمیمه گزارش کلی چند پاراگرافی منتشر شده در سایت مرکز آمار است، حکایت دیگری از وضعیت کار کشور دارد. مثلا نرخ مشارکت اقتصادی جمعیت ۱۵ ساله و بیشتر در سال گذشته ۲۵.۷ میلیون نفر بوده است. کمی بیش از ۲۳ میلیون نفر از این افراد شاغل و حدود ۲.۵ میلیون نفر در جستجوی شغل بوده‌اند. بدین ترتیب، نرخ بیکاری ۹.۶ درصد شده است. اما جزئیات گزارش تفصیلی مرکز آمار نشان می‌دهد یک میلیون و ۴۳۰ میلیون نفر از شمار افراد فعال (دارای شغل یا در جستجوی شغل)، در سال گذشته نسبت به سال ۹۸ کاسته شده است. بدین ترتیب، خیل عظیمی از بیکاران عطای کار را به لقایش بخشیده و از جستجوی کار دست کشیده‌اند و به همین خاطر نرخ بیکاری در کشور کاهش یافته و مقامات و رسانه‌های دولتی بعضا حتی با افتخار از کاهش نرخ بیکاری کشور خبر می‌دهند.این در حالی است که گزارش تفصیلی مرکز آمار نشان می‌دهد سال ۹۸ حدود ۲۴.۳ میلیون نفر شاغل در کشور وجود داشت، اما پارسال این رقم زیر ۲۳.۳ میلیون نفر بوده است، یعنی بیش از یک میلیون نفر کار خود را از دست داده‌اند. افت شاغلان کشور به ۲۳.۳ میلیون نفر در حالی است که جزئیات گزارش مرکز آمار نشان می‌دهد ۲.۲ میلیون نفر از آنها (تقریبا ۱۰ درصد) اشتغال ناقص دارند؛ یعنی هفته‌ای کمتر از ۴۴ ساعت کار کرده‌اند. همچنین مرکز آمار در بخش پایانی گزارش خود می‌گوید در آمارهایش کسانی که «هفته‌ای یک ساعت» کار کرده‌اند نیز در رده شاغلان گنجانده شده‌اند. همچنین کسانی که بدون دریافت دستمزد برای خانواده، مثلا در بخش کشاورزی کار می‌کنند نیز شاغل حساب شده‌اند.