صفحه آخر
بنیامین صادقی- سالی که گذشت، سال آزمون و خطا بود. شیوع ویروس کرونا همه را مجبور به آزمودن فرمولها تازه در حوزهها مختلف کرد، سینما هم از این قاعده مستثنی نبود و یکی از پرنوسانترین حوزهها مدیریتی بود؛ از تاریخ و شیوهی اکران فیلمها گرفته تا برگزاری جشنوارههای سینمایی. در همین رابطه محمدمهدی عسگرپور دبیر سیوهشتمین جشنواره جهانی فیلم فجر با حضور در بحثی با موضوع جشنواره جهانی فجر در «کلاب هاوس» نکاتی را درباره برگزاری جشنواره در سال جاری و همچنین اهمیت این رویداد سینمایی و سیاستهای موجود در سینما و مدیریت فرهنگی مطرح کرد. او در ابتدای سخنان خود گفت: از آنجا که جشنواره در سال گذشته برگزار نشد، بخشی از کارهایی که در سال گذشته انجام شده بود، موکول به امسال شد و بخشی از کارها هم بهعنوان فعالیت جدید آغاز شده است. مهمترین بخش، بخش انتخاب فیلمها بود که از خرداد و تیر سال گذشته کارش آغاز شد و بهصورت مداوم فعالیت در آن بخش برقرار بود. وضعیت کارها هم امروز خوشبختانه خوب است. تنها نکته مربوط به وضعیت برگزاری جشنواره است که با توجه به شرایط کرونا مثل همه رویدادهای سینمایی وضعیت روشنی نیست. برگزاری مجازی یا فیزیکی جشنواره؛ چالشی که مدیران پشت سر گذاشتند محمدمهدی عسگرپور در ادامه سخنان خود درباره تفکیک جشنواره ملی و جهانی فجر و تیمی که درگیر برگزاری این رویداد هستند، گفت: تیم برگزارکننده جشنواره جهانی فجر که از سال ۹۳ از پیکره جشنواره فجر ملی جدا شده است، همان دوستانیاند که سالها در بنیاد سینمایی فارابی مشغول بودهاند و بهصورت سنتی در جریان جشنوارههای معتبر و نیمهمعتبر جهانی بوده و هستند. این کارگردان و مدیر سینمایی درباره وضعیتی که جشنواره در سال گذشته داشت، توضیح داد: وقتی برگزاری جشنواره جهانی فجر در سال گذشته منتفی شد، همان زمان، بنده و سایر دوستان مصاحبههایی داشتیم و مختصات احتمالی برگزاری را اعلام کردیم و گفتیم مثلاً اگر جشنواره به نیمه دوم سال موکول شود چه تمهیداتی در نظر خواهیم گرفت. آن زمان هنوز جشنوارههای جهانی برگزار نشده بودند و تجربهای وجود نداشت که بخواهیم به آن استناد کنیم. وقتی کرونا آمد جشنواره برلین برگزار شده بود. جشنواره کن هم که نتوانست برگزار شود و تنها بخش بازار آن بهشکل مجازی برگزار شد. این اتفاق هم همان ایدهای بود که ما پیشتر از برگزاری جشنواره کن آن را اعلام کرده بودیم. نه اینکه این ایده کشف ما بود، بلکه راه دیگری وجود نداشت. هر رویداد دیگری با حضور تعداد زیادی مهمان، صورت دیگری نمیتوانست در آن مقطع داشته باشد. فقط مهم این بود که از چه پلتفرمهایی میتوان استفاده کرد و این مسئله هم تنها برای ما نبود و همه رویدادهای جهانی با آن مواجه بودند. او ادامه داد: تقریبا تمام رویدادهای سینمایی که از شروع کرونا تا امروز برگزار شدهاند، نشدهاند یا نیمه برگزار شدهاند را رصد کردهایم. تعدادی برگزاری دوگانه داشتند آخرین نمونه جشنواره برلین بود که بهصورت مجازی روی سایت خودشان برگزار شد. استفاده از پلتفرمهای خارجی و بحث کپیرایت دو چالش اصلی ما برای برگزاری مجازی جشنواره هستند. تهران میزبان مهمانان فجر میشود؟ عسگرپور درباره برگزاری جشنواره جهانی فیلم فجر در وضعیت کرونایی توضیح داد: پلن اول ما این است که بخش بازار را به صورت مجازی و با استفاده از یک پلتفرم معتبر جهانی برگزار کنیم و بخش اکران فیلمها بهصورت فیزیکی و با تعدادی مهمان که هنوز آمارش قطعی نیست، برگزار شود. اینکه چه تعداد مهمان میتوانیم داشته باشیم هنوز مشخص نیست و با پیگیری و هماهنگی با ستاد کرونا این آمار مشخص میشود. آن هم بسته به شرایطی که زمان زیادی هم برای تعیین آن نداریم، مثلا اگر بهصورت قطعی مشخص شود پایان اردیبهشت فضا برای آمدن مهمان بینالمللی مساعد است، شاید ما دیگر امکان دعوت از مهمانان را به دلیل زمان کم، نداشته باشیم. عسگرپور با اشاره به ضربهای که تغییر مدیران به عرصههای مختلف وارد میکند، افزود: واقعیت این است که یکی از موارد تأسفبرانگیز در حوزه مدیریت در کشور نه فقط درباره جشنواره فجر که در همه حوزه نبود ثبات مدیران است. در خیلی از کشورها این پدیده پذیرفته نیست که وقتی مدیر ارشد یک دولت تغییر میکند، تا آبدارچیها در آن کشور تغییر میکنند. اگر یک رئیس جمهور عوض شود، همه تیمش بهصورت اتوبوسی جابهجا میشوند. او ادامه داد: مدیران دولتی وقتی میآید دو سه سال طول میکشد تا سوار کار شوند و سال آخر هم که مشغول خداحافظی میشوند. وضعیت در سینما باز به نسبت خیلی از حوزههای دیگر بهتر است و گردش مدیریتی در آن کمتر از حوزههای دیگر بوده است. جشنواره برلین از ابتدا تا امروز ۵ یا ۶ مدیر داشته و عمر متوسط مدیرانش ۱۵ سال است. در جشنوارههای دیگر شاید این طول عمر کمتر باشد اما در کل حوزه فرهنگ در جاهای دیگر مانند اینجا نیست. خیلی از جشنوارههای خارجی ساختار دولتی ندارند. نظارتهای چندگانه بر سینما عسگرپور با اشاره به ممیزی برخی فیلمها و آسیبهایی که گاهی از این ممیزیها متوجه فیلمها میشود، گفت: نهادهایی که مشغول مراقبت از سینما هستند، تعدادشان کم نیست. بسیاری از اوقات برخی از نهادها برششان حتی بیش از سازمان سینمایی است. این معضل کشور ما است که فرهنگ در اولویت عملیاتی هیچکدام از دولتهای پس از جنگ نبوده است، اما همواره مراقبت از آن مهم بوده است! چرا که برد بالایی دارد. تمام سیاستمداران ما اگر همه انرژیشان را بگذارند، امکان ندارد موضعشان برد بالای موضع یک فیلمساز موفق ایرانی در یک تریبون جهانی را پیدا کند. از این جهت احساس میکنند باید از سینما مراقبت شود و این مراقبت تبدیل به نظارتهای پیدرپی شده است. او اضافه کرد: از طرف دیگر در جامعه مدام شاهد شکلگیری دوقطبی هستیم. در این دوقطبیها هم سیستمهای امنیتی و نظارتی هر قطب علیه دیگری کار میکند. گویی با یک گوشت قربانی در میانه این کشمکشها مواجهیم. در این شرایط اگر مدیر غیرمسلطی که سینما برایش مسئله نیست، عهدهدار مسئولیت شود، شرایط سختتر هم میشود. نقش مهم جشنوارهها در اکوسیستم سینما عسگرپور یکی از مهمترین نقشهای جشنوارهها را امکان جریان داشتن اکوسیستم سینما دانست و برای روشن شدن موضوع جشنواره فیلم کن را زیر ذرهبین قرار داد و گفت: سالها این اتفاق رخ میداد که فیلمسازان فرانسوی نسبت به برگزاری جشنواره کن معترض میشدند و تاکید داشتند این رویداد ربطی به ما ندارد. جشنواره کن اما از ابتدا تعریفش این بود که در جهت تقویت مبانی امنیتی فرانسه برگزار شود. تصور کنید رویدادی سالانه با آن تعداد از هنرمند و دوربینهای خبری برگزار میشود. از بیرون حتما این تصور پیش میآید که این کشور، کشور امنی است. سیاستمداران که جای خود ما برای برخی از همکاران خودمان در سینما نمیتوانیم چنین مفهومی را جا بیندازیم که یک جشنواره جهانی چه کارکردهایی میتواند داشته باشد. همواره سعی کردهایم درباره یک اکوسیستم صحبت کنیم که جشنواره جهانی بخشی از آن است. این رویداد میتواند به پیوند بین فیلمسازان ایرانی با بازار جهانی کمک کند. اگر جشنواره نتواند چنین کارکردی داشته باشد، بهتر است بازار هم نداشته باشد.