سیاست
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: روابط جمهوری اسلامی ایران، فدراسیون روسیه و دیگر کشورها با رویکرد مشترک، زمینه‌ساز شکل‌گیری جهان و جامعه چندقطبی واقعی است. سید عباس صالحی که بنا به دعوت وزیر فرهنگ روسیه و با هدف شرکت در یازدهمین مجمع بین‌المللی فرهنگ‌های متحد و توسعه مناسبات فرهنگی به سن‌پترزبورگ سفر کرده است، در ادامه برنامه‌های این سفر از دانشگاه سن‌پترزبورگ به عنوان مرکزی علمی با قدمت ۳۰۱ سال بازدید و درباره راهکارهای توسعه مناسبات علمی و فرهنگی دوجانبه با اعضای هیأت رئیسه این دانشگاه گفت‌وگو کرد. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی همچنین در سخنانی در جمع گروهی از اساتید و دانشجویان این دانشگاه از سن‌پترزبورگ به عنوان شهری مطرح در جهان با نماد دانش و فرهنگ یاد کرد. صالحی در بخش آغازین سخنان خود از جایگاه فرهنگ، توسعه و ارزش‌های انسانی در جهان امروز سخن گفت و در ادامه پیشنهادهایی برای توسعه روابط علمی فرهنگی ایران و روسیه به ویژه در ارتباط با دانشگاه‌های دو کشور ارائه کرد. وی در پایان این نشست نیز پاسخگوی پرسش‌های دانشجویان درباره مفاهیم توسعه و نقش فرهنگ و همچنین مناسبات تهران - مسکو بود. مفهوم جهان چندقطبی منحصر به عالم سیاست و نظامی‌گری نیست وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی در پاسخ به پرسشی در این نشست دانشگاهی، یادآور شد: بخشی از اقداماتی که در راستای توسعه مناسبات ایران و روسیه انجام می‌دهیم و گفت‌وگوها و ارتباطات دو کشور با این نگاه است که نسل جوان و نوجوان خودمان را با ارزش‌های فرهنگی و ادبی و هنری دو ملت همسایه و دارای روابط خوب آشنا کنیم. وی افزود: ارتقای سطح این مناسبات را بخشی از مأموریت خود در جهان چندقطبی می‌دانیم. صالحی خاطرنشان کرد: مفهوم جهان چند قطبی تنها در عالم سیاست و نظامی‌گری تعریف نمی‌شود، بلکه بخش مهمی از آن، جهان چندقطبی فرهنگی است. وی ادامه داد: از این زاویه نگاه، ما باید بدانیم روسیه چه بوده است و چه داشته و دارد و شما (مردم روسیه) بدانید که از ایران گذشته چندهزار ساله‌اش چه داشته و چه دارد. زیربنای جهان چند قطبی وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: زیربنای جهان چندقطبی، جهان چندقطبی فرهنگی است. اینکه بدانیم فرهنگ، ارزش‌ها و نکات قابل آموختن تنها در یک اقلیم قرار ندارد، هرچند یک اقلیم خودش را مدعی و برتر بداند. وی با اشاره به سیر تاریخی نظریات مربوط به توسعه افزود: نتیجه نگاهی که در قرون مختلف با نگاه توسعه تک‌بعدی در جهان اتفاق افتاد، نظام تک‌قطبی سیاسی است. صالحی گفت: جهان تک‌قطبی سیاسی، محصول یک نظریه علمی اقتصادی است. اگر شما مسیر انسان در جوامع را تنها از دریچه نگاه اقتصادی ببینید و ارزش‌های فرهنگی اجتماعی ملت‌ها را توجه نکنید، در دام جهان تک‌قطبی سیاسی خواهید افتاد. وی با اشاره به رفتارهای کشورهای غربی اظهار داشت: یک مجموعه‌ای که احساس می‌کند از لحاظ اقتصادی یا قدرت متکی بر توان نظامی، پیشرفته است، به خود این حق را می‌دهد که به فرهنگ‌ها و ارزش‌های ملت‌های دیگر کم‌توجهی کند و آن‌ها را تحت فشار و تحقیر قرار دهد؛ از این رو، باید به صورت ریشه‌ای به این مقوله پرداخت. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خاطرنشان کرد: تقابل نگاه چندقطبی با نگاه تک‌قطبی سیاسی و نظامی به مرور زمان، سیطره بیشتری پیدا کرده است و امروز هم شاهد هستیم که در سطح سیاسی و نظامی به این شکل عمل می‌کند؛ با چنین نگاهی، ملت‌ها با ارزش‌های فرهنگی مختلف درکنار هم قرار می‌گیرند، ملت‌هایی که ارزش‌های فرهنگی‌شان متنوع است و این تنوع فرهنگی را پذیرفته‌اند در مسیری که در پیش‌رو دارند. در طول تاریخ، تنها همسایه نبوده‌ایم صالحی در پاسخ به پرسش دیگری درباره مناسبات ایران و روسیه نیز گفت: ما در طول تاریخ، صرفا همسایه هم نبوده‌ایم بلکه هم‌کلام هم بوده‌ایم. این همکلامی سابقه طولانی دارد گرچه روابط سیاسی دو ملت از لحاظ دیپلماتیک حدود ۵۰۰ سال است. وی افزود: ما قرن‌ها است که با هم ارتباط داشته‌ایم و این ارتباطات و همکلامی و هم‌سخنی موجب شده است که ما در ایران نسبت به آنچه که مربوط به فرهنگ روسیه است، شناخت قابل توجهی را پیدا کنیم. نباید گذاشت انقطاع دو ملت شکل گیرد وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی خطاب به دانشگاهیان حاضر در این آیین گفت: آنچه که هم در ایران مهم است و هم احتمالا شاید برای شما در روسیه مهم باشد، اینکه انقطاع ملت‌ها پدید نیاید. وی یادآور شد: فرهنگ و رسانه‌های غربی، ذائقه‌های جدیدی را تولید و فضای ادبیات و هنر ملل دیگر را تبلیغ و ترویج می‌کنند که بیشتر، نسل جوان و نوجوان مخاطب آن هستند. این خطر وجود دارد که نسلی در ایران و روسیه شکل گیرد که مفاخر کلاسیک و معاصر دو کشور همسایه را نشناسند. حس نزدیکی ایران و روسیه، تنها به دلیل سیاسی نیست صالحی در پاسخ به پرسش دیگری از دانشگاهیان سن‌پترزبورگ درباره روابط ایران و روسیه نیز گفت: نزدیک شدن صرفا عامل سیاسی ندارد. ما ( دو کشور) نزدیک بوده‌ایم، نهایتاً برخی عوامل سیاسی ممکن است حس نزدیکی بیشتری را تداعی کنند. وی ادامه داد: شاید به خاطر شرایط جدید که برای دو کشور در فضای تحریم‌ها به ما یا کشور شما تحمیل شده و فضاهایی که پدید آمده است، حس نزدیکی دو کشور را بیشتر کرده است اما ایران و روسیه جز در مقاطع محدودی از تاریخ که در آن مقاطع هم ملت‌ها از هم فاصله نداشته‌اند، در کنار هم بوده‌اند. وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی گفت: ایران و روسیه، همسایگان قدیمی و تاریخی یکدیگر هستند و از این رو، ملت‌هایمان در طول چند هزار سال، ارتباطات بسیار عمیق و تاریخی با یکدیگر داشته‌اند. وی خاطرنشان کرد: مراجعه به موزه‌ها، اسناد و نسخ خطی ایران و همچنین مراجعه به اسناد تاریخی و موزه‌های روسیه نشان می‌دهد که ارتباطات کهن تاریخی میان دو کشور ریشه‌دار است و هر چه زمان سپری شده، تقویت شده است. صالحی گفت: بسیاری از حوزه‌های ارتباط با عصر جدید و مدرن که روسیه زودتر آن را لمس کرد، ما از روسیه گرفته‌ایم. پاره‌ای از ابزار مدرن فرهنگ از همینجا – سن‌پترزبورگ- به کشور ما آمد. چاپخانه‌هایی که اینجا فعال بودند، مطبوعات فارسی زیان عهد مشروطه و قبل و بعد از آن را چاپ می‌کردند و همین‌طور رفت‌وآمدهایی از این قبیل بین دو ملت برقرار بود. دیگر نیازی به بی‌بی‌سی و سی‌ان‌ان برای شناخت یکدیگر نداریم وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی افزود: ورود فناوری‌های جدید، زمینه‌ساز تسهیل و عمق‌بخشی به مناسبات ایران و روسیه است، همچنانکه رسانه‌های نوین، بستر تحرک و کنش مردم و شهروندان عادی است؛ در کنار رسانه‌های رسمی قدیمی که رسانه‌های پرهزینه بوده‌اند و جریان رسانه‌ای پرخرج غربی بر فضای آن مسلط بوده است. وی ادامه داد: رسانه‌های فناورانه جدید و رسانه‌های شهروند محور به دلیل آنکه هزینه‌های چندانی ندارند، زمینه ارتباطات گسترده مردمی را فراهم می‌کنند.؛ از این رو، فناوری‌های جدید و بستر دیجیتال، کمک‌کننده این است که ما (در ایران و روسیه) فهم‌های بیشتر و بهتری از یکدیگر پیدا کنیم. صالحی افزود: انبوهی از بلاگرهای ایرانی و روسی و یا کسانی که در فضای مجازی فعالیت می‌کنند، امروز فرصت ارائه تصویر و ارتباط واقعی‌تر بین دو کشور را فراهم کرده‌اند و دیگر نیازی نیست که بی‌بی‌سی و سی‌ان‌ان، تصویر ایران و روس را به یکدیگر منتقل کند.