سیاسی
تصور رایج، کشورهای عربی نه تنها در برابر رژیم صهیونیستی دست خالی نیستند بلکه میتوانند با بهرهگیری از ظرفیتهای دیپلماتیک، اقتصادی و حقوقی خود معادلات موجود را تغییر دهند و اگر کشورهای عربی از حد محکومیتهای لفظی عبور و ابزارهای واقعی فشار را فعال کنند، هم تلآویو و هم حامیان غربیاش در واشنگتن و اروپا دچار هراس و عقبنشینی از مواضع خود خواهند شد. شبکه الجزیره در یادداشتی تحلیلی در پی تجاوز اخیر رژیم صهیونیستی به دوحه و واکنش کشورهای عربی آورده است: اینکه کشورهای عربی را فاقد اهرمهای قدرت و ابزارهای فشار بدانیم، خطا است. کافی است این کشورها بخشی از توان دیپلماتیک، حقوقی و اقتصادی خود را به کار بگیرند تا واکنش آنی در رفتار سران اسرائیل و حامیان غربیشان دیده شود. در این یادداشت برای نمونه به حادثه سال ۱۹۹۷ در اردن اشاره شده است که طی آن رژیم صهیونیستی تلاش کرد «خالد مشعل» رئیس دفتر سیاسی حماس را در امان ترور کند. در آن زمان، ملک حسین معاهده وادی عربه را در یک کفه و جان خالد مشعل را در کفه دیگر گذاشت. این اقدام باعث شد در نهایت معاملهای صورت بگیرد که به آزادی شیخ احمد یاسین منجر شد. اگر یک کشور توانست چنین معادلهای بسازد، تصور کنید مجموعهای از کشورهای عربی چه تغییری میتوانند رقم بزنند. الجزیره در ادامه به گزارشی از رسانههای صهیونیستی درباره هشدار امارات به کابینه نتانیاهو اشاره میکند. طبق این گزارش، ابوظبی هشدار داده بود که اگر تلآویو به سمت الحاق کرانه باختری پیش برود، توافقنامههای عادی سازی روابط و روابط تجاری و دیپلماتیک به خطر میافتد. همین هشدار کافی بود تا پرونده الحاق فعلاً از دستور کار کنار گذاشته شود. حال تصور کنید اگر ۶ یا هفت کشور عربی بهطور همزمان چنین پیامی بدهند، چه اثری خواهد داشت. الجزیره در ادامه آورده است که رژیم صهیونیستی در طول سالهای گذشته به محکومیتهای لفظی عادت کرده و بیتفاوتی نشان داده است، زیرا هیچیک از کشورهای عربی گام عملی برنداشتهاند. اگر سفارتها بسته و سفرای اسرائیل اخراج میشدند، روابط تجاری متوقف و راههای زمینی و هوایی بر روی این رژیم بسته میشد، آنگاه تلآویو ناگزیر بود مواضع خود را بازنگری کند. اگر شش یا هفت کشور عربی بهطور همزمان به اسرائیل هشدار دهند، چه اثری خواهد داشت؟ اگر سفارتها بسته، سفرای اسرائیل اخراج میشدند، روابط تجاری متوقف و راههای زمینی و هوایی بر روی این رژیم بسته میشد، آنگاه تلآویو ناگزیر بود مواضع خود را بازنگری کند ابزار فشار تنها محدود به دیپلماسی و اقتصاد نیست، بلکه پیگیری حقوقی نیز میتواند نقشآفرین باشد. کشورهای عربی میتوانند دستگاهی حقوقی ایجاد کنند تا رژیم صهیونیستی را در محافل بینالمللی مانند دادگاه لاهه تحت تعقیب قرار دهد. چنین روندی جایگاه رژیم اسرائیل را تضعیف خواهد کرد و مسئولان آن ـ اعم از نظامی یا سیاسی ـ دیگر جرأت خروج از مرزهای سرزمینهای اشغالی را نخواهند داشت. در ادامه این یادداشت با اشاره به تفرقه و اختلافات موجود در جهان عرب، تاکید شده است: نیازی به اجماع کامل ۲۲ کشور عربی نیست. چند کشور کلیدی و اثرگذار اگر پیشقدم شوند، دیگران به آنها خواهند پیوست. رسانه مذکور همچنین نوشت: فرصت کنونی، بهویژه پس از حمله اخیر به دوحه و موج خشم مردمی و رسمی در منطقه، برای شکلگیری موضعی متفاوت در جهان عرب فراهم است، اما این فرصت محدود است و بدون اراده سیاسی و پیگیری مستمر ممکن است بهسرعت از دست برود. اگر اعراب همچنان به محکومیتهای لفظی بسنده کنند، فردا آتشی که در غزه و قطر شعلهور است، ممکن است دامان دیگر پایتختهای عربی را نیز بگیرد.