جهان و دیپلماسی کشورها

 آراد یاسی- دیپلماسی مهمترین شاخصه سیاست خارجی کشورهاست که در طول تاریخ ظهور دولت‌ها، تحولات گوناگونی در شکل، محتوا و ساختار آن پدید آمده است. با ظهور و گسترش رسانه‌ها و شکسته شدن اسطوره جغرافیا، تحول مفهومی شگرفی در شکل و معنای دیپلماسی پدیدار شده است. امروزه فرایند جهانی‌شدن وجوه گوناگونی دارد که بر تمامی جنبه‌های زندگی بشر تأثیرات بسیار زیادی داشته است که حوزه دیپلماسی و سیاست خارجی نیز از این تحولات مستثنی نبوده است.
دیپلماسی در تاریخ سیاسی جهان پیشینه ای دیرینه دارد. گرایش به قدرت و حفاظت از منافع و وحشت از جنگ و پیامد‌های ناگوار آن در ایجاد و توسعه روابط دیپلماسی تأثیرگذار بوده است. دیپلماسی نقش کلیدی در رفع چالش های پیچیده جهان امروز ایفا می کند به دلیل قابلیتش برای ترویج گفتگو، مذاکره و همکاری بین کشورها. در جهانی که ترکیب با یکدیگر ناگزیر است، دیپلماسی به عنوان یک ابزار حیاتی برای مدیریت تضادها، ترویج صلح و پیشبرد منافع مشترک عمل می کند.
هر تمدن و جامعه‌ای برای تحقق اهداف خود نیازمند امنیت و ایمنی از تهدیدات است. یکی از مجاری عینیت بخشی به تاکید اسلام بر اصالت صلح و امنیت، بکارگیری دیپلماسی در روابط با همسایگان و دیگر کشورها می‌باشد. امروزه در عصر جهانی شدن یکی از شیوه‌های مهم در تحقق امنیت و آرامش نظام بین الملل، استفاده از روش دیپلماسی دفاعی است
دیپلماسی مکانیسم صلح آمیزی برای حل اختلافات بین کشورها ارائه می دهد. به جای استفاده از اقدامات نظامی، کشورها می توانند در مذاکرات دیپلماتیکی مشکلات خود را مورد بحث قرار دهند و راه حل های قابل قبول مشترکی را پیدا کنند. به عنوان مثال، توافقات کمپ دیوید که توسط تلاش های دیپلماتیک امضا شد، منجر به صلح بین اسرائیل و مصر در سال ۱۹۷۸ شد و دهه ها از تضادات را به پایان رساند. پهنا و گستره­ دیپلماسی در جهان امروز آن­چنان است که از آن به عنوان مهم­ترین ابزار سیاست خارجی یاد می­شود و همه فعالیت­های روابط خارجی در زمینه­های گوناگون سیاسی، اقتصادی، فرهنگی را در برمی­گیرد. در نتیجه، دولت­ها در فعالیت­هایی که انجام می­دهندمی­توانند از انواع دیپلماسی بهره گیرند. موضوع همگرایی در جهان اسلام و نیاز به اتحاد و اتفاق نظر میان مسلمانان از مهم­ترین ضرورت­های جوامع اسلامی در عصر حاضر است. حفظ منافع و امنیت کشورهای اسلامی در پناه یکپارچگی ملل و دولت­های آنها است و هویت اجتماعی-فرهنگی آنها ایجاب می­کند که همه فرقه­ها و نحله­ها دوشادوش یکدیگر برای حفظ کیان اسلام بپا خیزند.شرایط و مقتضیات زمان، اشتراک در اهداف دینی، انسانی، منافع اقتصادی و مصالح سیاسی، از مهم­ترین علل ایجاد کننده­ «همگرایی جهان اسلام» در زمان حاضر است. کشورهای اسلامی با اشتراک دردها و گرفتاری­ها، توانمندی­ها و نارسایی­ها و دشمن مشترک می­توانند با طرح وحدت و کنارگذاشتن اختلافات، درصدد تحقق اهداف اسلامی انسانی خود برآیند.
با سیاست­های هماهنگ دشمنان اعتقادی-سیاسی و فرهنگی اسلام که در اقصی نقاط عالم و به­ویژه با بهره­گیری از امکانات و ثروت خود مسلمانان مبارزه علیه آنان را رهبری می­کنند، لزوم دستیابی به یک وحدت حقیقی که بتواند موضعی واحد و محکم، متشکل از قدرت کل جهان اسلام را سازمان دهد، ضروری است. منافع اقتصادی اغلب روابط بین المللی را شکل می دهند و دیپلماسی نقش کلیدی در ترویج تجارت، سرمایه گذاری و توسعه اقتصادی دارد. از طریق مذاکرات دوجانبه و چندجانبه، کشورها می توانند در مورد رفع اختلافات تجاری، مذاکره توافق های تجاری و ترویج همکاری های اقتصادی به کار بپردازند. توافقات ترانس-پاسیفیک (TPP) و توافقات تجاری اتحادیه اروپا نمونه هایی از تلاش های دیپلماتیک برای تقویت ارتباطات اقتصادی هستند. دیپلماسی در حفاظت از حقوق بشر و پاسخ به بحران های انسانی در سراسر جهان نقش اساسی دارد. دیپلمات ها برای تامین کمک های انسانی، مذاکره توقف های آتش بس و تسهیل عملیات حفاظت از صلح برای حفاظت از غیرنظامیان در مناطق درگیر فعالیت می کنند.
به عنوان نتیجه، دیپلماسی به عنوان ستون اصلی روابط بین المللی با ارائه راه حل های دیپلماتیک برای چالش های جهانی عمل می کند. از طریق گفتگو، مذاکره و همکاری، دیپلمات ها بدون کسب وکاری برای جلوگیری از تضادات، مدیریت بحران ها و ترویج صلح و رفاه جهانی در مقیاس جهانی فعالیت می کنند. همانطور که توسط مثال های تاریخی و معاصر نشان داده شده است، دیپلماسی هنوز هم در حل مسائل چندوجهی جهان امروز بسیار حیاتی است.