تبعات صدور قطعنامه علیه ایران در شورای حکام

 همزمان با انتشار اخباری مبنی بر احتمال صدور قطعنامه ضد ایرانی در جلسه آتی شورای حکام، واکنش های گوناگونی در این خصوص منتشر شده است. اگر چنین قطعنامه ای علیه ایران صادر شود می توان گفت اقدامی رخ خواهد داد که در طول ۲۰ سال گذشته بی سابقه است چرا که چنین قطعنامه ای، ایران را به عدم پایبندی به تعهدات پادمانی خود متهم می کند.
اگرچه «لارنس نورمن» خبرنگار روزنامه وال استریت ژورنال روز پنجشنبه و در پیامی در صفحه خود در شبکه اجتماعی ایکس نوشت: «یک دیپلمات ارشد غربی می‌گوید قطعنامه عدم پایبندی ایران به تعهدات پادمانی در واشنگتن نهایی می‌شود» اما انتشار این نوع خبرها، با واکنش تند وزارت خارجه ایران مواجه شده و عباس عراقچی، وزیر امور خارجه، با انتشار بیانیه‌ای صریح، نسبت به اقدام اخیر سه کشور اروپایی (آلمان، فرانسه و بریتانیا) در شورای حکام آژانس بین‌المللی انرژی اتمی هشدار داد و اعلام کرد: «ایران سال‌ها با حسن‌نیت با آژانس همکاری کرد و حتی موضوع ادعاهای مربوط به ابعاد نظامی احتمالی (PMD) را مختومه کرد. حال، با وجود این همکاری‌ها، بار دیگر به بی‌پایبندی متهم شده‌ایم. اقدام E3 مغرضانه و تکرار اشتباهات گذشته است. »
سرنوشت مذاکرات ایران و آمریکا چه خواهد شد؟
او همچنین گزارش‌های اخیر علیه ایران را «سست، سیاسی‌شده و بحران‌ساز» خواند و تأکید کرد که این رفتارها نه‌تنها کمکی به حل مسائل نمی‌کند، بلکه منطقه را در مسیر تنش بیشتر قرار می‌دهد.عراقچی هشدار داد: «ایران در برابر هرگونه نقض حقوق مشروع خود، از جمله در حوزه برنامه هسته‌ای صلح‌آمیز، با قاطعیت واکنش نشان خواهد داد و مسئولیت تبعات آن، متوجه طرف‌هایی است که با بی‌مسئولیتی کامل، به دنبال بحران‌سازی هستند.»
تلاش آمریکا، تروئیکا و آژانس برای محدود کردن برنامه هسته ای ایران
محسن جلیلوند تحلیلگر ارشد مسائل بین الملل و استاد روابط بین الملل گفت: «نه فقط اروپایی ها، بلکه آمریکایی ها بارها به لزوم به صفر رساندن غنی سازی ایران اشاره کرده اند. درست است که در قطعنامه احتمالی علیه ایران، پای تروئیکای اروپا به میان امده اما من معتقدم ایالات متحده نیز در صدور چنین قطعنامه ای بدون نقش و بدون تاثیر نیست. سناریو فعلی، افزایش فشار بر مقامات ایرانی است. طرف غربی، به دنبال روشی می گردد تا ایران را در مذاکرات در تنگنا قرار دهند.»
وی گفت: «بحث های ما با امریکا جای خود، اما تنش با آژانس، جلوه و اهمیت دیگری دارد. حقیقت این است که آژانس نماینده جامعه بین الملل است، چه بخواهد و چه نخواهد. وقتی صحبت از آژانس به میان می آید دیگر فقط با آمریکا و اسرائیل مواجه نیستیم، بلکه با کشورهای متعددی رو به رو می شویم. پیش از این، در سال 2005، قطعنامه مشابهی علیه ما صادر شد که آقای عراقچی نیز به این موضوع اشاره کرده اند. در آن زمان، صدور قطعنامه باعث شد پرونده ما به شورای امنیت ارجاع داده شود، اما اکنون پرونده ما به شورای امنیت نمی رود چرا که روسیه و چین از حق وتو خود استفاده خواهند کرد. اما به هرحال این یک حقیقت است که در صورت تشدید شرایط و بغرنج شدن وضعیت ایران با آژانس، دستاویزی در اختیار اروپایی ها قرار می گیرد که بخواهند اسنپ بک را فعال کنند. این موضوع برای ایالات متحده نیز تبدیل به چماقی می شود که سر میز مذاکره از آن نهایت سوء استفاده را ببرند.»
وی افزود: «درباره عکس العمل ایران آقای عراقچی واضح صحبت کرده و گفته ایران  با قاطعیت واکنش نشان خواهد داد. این واکنش قاطع می تواند شامل بسیاری از موارد باشد. اما فکر نمی کنم عکس العمل ما در حدی باشد که بخواهیم از NPT خارج شویم. شاید اقدامات ما شامل تغییراتی در سطح غنی سازی یا تغییر رویکرد در قبال بازرسان آژانس باشد. چارچوب نظرات و عقاید آژانس، آمریکا و تروئیکا، یکسان است. آن ها در تلاشند برنامه هسته ای ایران را به محدودترین شکل ممکن تنزل دهند. آمریکایی ها حداکثر فشار را می آورد و می گوید غنی سازی صفر شود. اما آژانس می گوید می توان به ایران اجازه داد که تا حدی غنی سازی داشته باشد درواقع از ابتدا هم می گفتند که برنامه هسته ای ایران، می تواند تا حدی غنی سازی داشته باشد اما باید تحت نظر باشد.»
تمایل آمریکا برای حضور در تاسیسات هسته ایران به عنوان ناظر
این کارشناس مسائل سیاست خارجی درخصوص استفاده از راهکار کنسرسیوم هسته ای به عنوان روشی برای حل مناقشات طرفین گفت: «کنسرسیوم از نظر سیاسی یک بحث است و از نظر فنی بحثی دیگر. اگر قرار باشد ایران با قطر، ترکیه، امارات، عربستان و امثالهم همکاری کند، حداقل قطر باید 20 برابر(نه 20 درصد) افزایش را تجربه کند، امارات نیز باید بین 15 تا 20 برابر بالا برود. این نکات فنی است. اما از نظر سیاسی این موضوع تقریبا ناشدنی است. حتی اگر قرار به اجرای این طرح با توافق همه طرفین باشد، به حداقل 4 الی 5 سال زمان نیاز داریم تا طرح راه افتاده و اجرایی شود. همچنین نوع رفتار احتمالی آمریکا به لحاظ سیاسی با چالش هایی همراه خواهد بود. آمریکایی ها می خواهند در موضوع دخالت کنند، سانتریفیوژها را رصد کنند و مثل برخوردی که با عراق کردند، با ایران نیز برخورد کرده و کل کشور را رصد کنند و شخم بزنند. حتی مایل خواهند بود در نقاط مختلف کشور به شکل ناظر، حضور داشته باشند. ایران در نقاط مختلفی تاسیسات خود را پراکنده است و تاسیسات در یک نقطه متمرکز نشده است. آمریکایی ها می خواهند در همه مراکز حضور داشته باشند. چنین چیزی امکان پذیر است؟ آیا می توان آمریکا را شراکت داد؟»
وی ضمن تاکید بر هماهنگی ایالات متحده و آژانس انرژی اتمی و تاثیر شرایط موجود، بر ادامه مذاکرات گفت: «وضعیت مذاکرات ایران و آمریکا، پیچیده تر از هر زمان دیگری شده است، چرا که آمریکایی ها از مواضع خود کوتاه نمی آیند و طرف ایرانی نیز تمایلی به عقب نشینی از دستاوردهای هسته ای خود نیست. در نتیجه باید هرچه سریعتر یک راه حل بینابینی پیدا کرد. از دید من پیدا کردن این راه حل اصلا ساده نیست و بهتر است بگویم بسیار دشوار خواهد بود. اگر قرار است چنین راه حلی پیدا شود، حداقل یکی از طرفین باید بخشی از خواسته های خود را نادیده بگیرد. من همچنان بر عقیده پیشین خود استوارم که معتقد بودم به خود مذاکرات خوشبینم اما به نتیجه آن نه.»